တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံျဖစ္လာပါေစ၊ ဗိုလ္က်လႊမ္းမိုးတာ ဘယ္ေတာ့မွ လုပ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ တ႐ုတ္သမၼတ ရွီဂ်င္းပင္က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာ၊ တ႐ုတ္၊ အိႏိၵယ ၃ ႏိုင္ငံၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္ႏိုင္ေရး အေျခခံမူေတြကို သေဘာတူခဲ့ၾကတာ အႏွစ္ ၆၀ ျပည့္
အထိမ္းအမွတ္အခမ္းအနားမွာ တ႐ုတ္သမၼတက ခုလိုေျပာၾကားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကလည္း ဒီအေျခခံမူေတြကို ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးရဲ႕ စံႏႈန္းေတြအျဖစ္ က်င့္သံုးသြားသင့္တယ္လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ အာရွေဒသမွာ တ႐ုတ္ရဲ႕ အင္အားႀကီးမားလာမႈအေပၚ ႏိုင္ငံ တခ်ဳိ႕က စိုးရိမ္ေနၾကခ်ိန္မွာ တ႐ုတ္သမၼတက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလမ္းကိုပဲ ေရြးခ်ယ္သြားမယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့တဲ့အေၾကာင္း အျပည့္အစံုကို မစုျမတ္မြန္က ဆက္လက္တင္ျပေပးထားပါတယ္။
စစ္ေအးစစ္ျဖစ္ေနစဥ္ကာလမွာ ျမန္မာ၊ တ႐ုတ္နဲ႔ အႏိၵယ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံ ၃ ခုၾကားမွာ ဘက္မလိုက္ေရးမူအျဖစ္နဲ႔ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း အတူယွဥ္တြဲ ေနထုိင္ႏိုင္ေရး အေျခခံမူ ၅ ခ်က္ကို ၁၉၅၄ ခုႏွစ္မွာ ခ်မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့တာ အႏွစ္ ၆၀ ျပည့္သြားတဲ့ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားကို စေနေန႔တုန္းက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ေတာ္မွာ က်င္းပခဲ့စဥ္မွာ ေဒသတြင္း ဆက္လက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေနေအာင္ ေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔ ႏိုင္ငံ ၃ ႏိုင္ငံလံုးက ေခါင္းေဆာင္ေတြက ကတိျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဒသတြင္းမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ စီးပြားေရးေရာ စစ္ေရးအရပါ အင္အားႀကီးမားလာေနတဲ့ အေပၚ ႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕က စိုးရိမ္ေနသလို ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ထဲက ေရပိုင္နက္အျငင္းပြားမႈနဲ႔ ပါတ္သက္လို႔ တ႐ုတ္ဖက္က ေဆာင္ရြက္မႈေတြအေပၚ ေဝဖန္စရာျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ တ႐ုတ္သမၼတရွီဂ်င္းပင္က သူ႔ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဗိုလ္က်လႊမ္းမိုးမႈမ်ဳိးကုိ ဘယ္ေတာ့မွလုပ္မွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ေျပာၾကားသြားပါတယ္။
“တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ဘယ္ေလာက္ပဲ အင္အားႀကီးတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္လာပါေစ၊ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ဗိုလ္က်လႊမ္းမိုးတာမ်ဳိး ဘယ္ေတာ့မွာလုပ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံလိုပဲ တျခားႏိုင္ငံေတြကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္မႈလမ္းကို ေလွ်ာက္လွမ္းေစခ်င္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကေတာ့ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ပဲ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေအာင္လုပ္သြားမွာပါ။ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ နည္းဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတခုထဲအတြက္တင္ မဟုတ္ဘဲ အာရွေဒသအတြက္ေရာ ကမာၻႀကီးအတြက္ပါ ေကာင္းမြန္တဲ့ နည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။”
အေျခခံမူ ၅ ခ်က္ထဲမွာပါတဲ့ သူမ်ားႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းေရးကို ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္းမျပဳဆိုတဲ့ မူကိုလည္း တ႐ုတ္က ဆက္လက္က်င့္သံုးသြားမယ္ ဆိုတာကို ထပ္ၿပီး ေျပာသြားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့စဥ္ ကာလတေလွ်ာက္လံုး တ႐ုတ္က အဲဒီမူကို လက္ကိုင္ထားၿပီး ျမန္မာနဲ႔
ႏိုင္ငံေရးအရေရာ စီးပြားေရးအရပါ ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္ခဲ့တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတကာမွာ ေဝဖန္စရာျဖစ္ခဲ့တာပါ၊ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနဲ႔ပိုင္နက္ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရး အေပၚ အျပန္အလွန္ေလးစားၾကေရး၊ တႏိုင္ငံနဲ႔တႏိုင္ငံ မက်ဴးေက်ာ္ေရး၊ တဖက္ရဲ႕ ျပည္တြင္းေရးကို ဝင္ေရာက္ မစြက္ဖက္ေရး၊ ၂ ဖက္အက်ဳိးအတြက္ တန္းတူညီမွ်ရွိေရးနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရးစတဲ့ အေျခခံမူ ၅ ခ်က္ကို ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးရဲ႕ စံေတြအျဖစ္ က်င့္သံုးသင့္တယ္လို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကလည္း စေနေန႔က အခမ္းအနားမွာ ခုလို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ဒီေအာင္ျမင္မႈေတြကို အေျခခံကာ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယ၊ ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးအတြက္သာမက ကမၻာ့ႏိုင္ငံအားလံုး ဆက္ဆံေရးအတြက္ပါ ပိုမိုေတာက္ပတဲ့ အက်ဳိးစီးပြားကို ဖြင့္လွစ္ေပးႏုိင္ဖို႔ က်ေနာ္တုိ႔အားလံုး ဒီမူႀကီးေတြကို ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရးရဲ႕အေျခခံစံႏႈန္းမ်ားအျဖစ္ က်င့္သံုးသြားဖို႔ ကမၻာ့ႏုိင္ငံသားမ်ားကိုလည္း တုိက္တြန္းလိုပါတယ္။”
ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေတြ တခုနဲ႔ တခု ျဖန္႔ၾကက္ဆက္သြယ္ေနၾကတဲ့ ေခတ္ႀကီးမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူတဲြ ေနထုိင္သြားၾကေရးဟာ အေရးႀကီးတယ္လို႔ အိႏိၵယ ဒုသမၼတ Mohammad Hamid Ansari က လည္း မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားသြားပါတယ္။
“ႏိုင္ငံေတြ တခုနဲ႔တခုၾကား အဖက္ဖက္က ျဖန္႔ၾကက္ ယွက္ႏြယ္ ဆက္သြယ္ေနၾကတဲ့ကမာၻႀကီးကို မဟတၱမဂႏၵီႀကီး ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့တဲ့အတိုင္း တႏိုင္ငံနဲ႔ တႏိုင္ငံ လႊမ္းမိုးမႈမရွိ အျမတ္ထုတ္မႈမရွိတဲ့၊ ရင္းႏွီးၿပီး အျပန္အလွန္ အားထားၾကတဲ့ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ႀကီးတခုျဖစ္ေအာင္ အသြင္ေျပာင္းသင့္တယ္လို႔ အိႏိၵယႏိုင္ငံက ယံုၾကည္ပါတယ္။”
အိႏိၵယ ဒုသမၼတ Ansari နဲ႔ ျမန္မာသမၼတဦးသိန္းစိန္တို႔ဟာ ဂၽြန္လ ၃၀ ရက္ေန႔အထိ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ ရွိေနၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ဟာ စေနေန႔ကပဲ ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕စြန္မွာရွိတဲ့ ေရွးေဟာင္း ေက်ာင္းေတာ္ကိုသြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ သက္တမ္း ၁,၂၀၀ ရွိတဲ့ Lingguang ေက်ာင္းေတာ္မွာ ဗုဒၶရဲ႕စြယ္ေတာ္တစ္ဆူကို ပူေဇာ္ထားပါတယ္။ အဲဒီဗုဒၶစြယ္ေတာ္ဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္ အပူေဇာ္ခံခဲ့ဖူးပါတယ္ရွင္။
စုျမတ္မြန္ / ဗီြအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
