လက္ရွိအမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အစိုးရက ဒီစီမံကိန္းကို ဆက္လုပ္မလား၊ နားထားမလား၊ ဖ်က္သိမ္းမလား တစုံတရာ ထုတ္ျပန္ျခင္းမရွိေသးပါဘူး။
ဇူလိုင္လ ၂၄ ရက္ေန႔ထုတ္ ေၾကးမုံသတင္းစာအာေဘာ္မွာ ‘ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေရြးခ်ယ္ရမယ့္ စတုတၳနည္းလမ္း’ အမည္ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏွင့္တရုတ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလုံးက လက္ခံႏိုင္ေသာ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမ်ားကို System Scale Planning သုံးၿပီး လက္တြဲညိွႏွဳိင္းပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့နည္းလမ္းျဖစ္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
ျမစ္ဆုံေရကာတာစီမံကိန္းရဲ႕ ေနာက္ဆုံးျဖစ္ထြန္းမႈ အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္လို႔ စိမ္းလန္းအမိေျမအသင္းဥကၠ႒ ဦး၀င္းမ်ဳိးသူကို ဒီဗြီဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။
ျမစ္ဆုံေရကာတာနဲ႔ပတ္သက္္လို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့လပိုင္းက ျမန္မာဘက္က ေရြးခ်ယ္စရာနည္းလမ္း ၃ ခုထဲက တခုကို ေရြးရမယ္ဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ၾကားခဲ့ၾကတယ္။ အခုဆိုရင္ တရုတ္ဘက္က ျမစ္ဆုံေရကာတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ စီမံကိန္းဖ်က္မယ္ဆိုလည္း နစ္နာေၾကးေတြ မယူေတာ့ဘဲနဲ႔ ေလွ်ာ္ပစ္မယ္ဆုိတာမ်ဳိးၾကားေနရတယ္။ ဆရာတို႔အေနနဲ႔ေရာ ဒီျမစ္ဆုံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေနာက္ဆုံးျဖစ္ထြန္းမႈေတြ ဘာေတြ သိထားသလဲခင္ဗ်။
“က်ေနာ္တို႔လည္းဘာမွေတာ့ မၾကားဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ေစာေစာကေျပာတဲ့ ေၾကးမုံသတင္းစာထဲမွာ ေရးတဲ့ဟာရယ္။ ေနာက္တခုက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ တရုတ္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး လာအိုမွာ ေတြ႔တဲ့အခ်ိန္မွာ ျမစ္ဆုံနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တရုတ္-ျမန္မာခ်စ္ၾကည္ေရးေတာ့ မပ်က္ေစရဘူး လို႔ေျပာတဲ့ သတင္းေတြလည္း ဖတ္ေနရတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒါဆိုရင္ေတာ့ တရုတ္ဘက္က အဲဒီသတင္းကို ကိုယ့္ဟာကို အဓိပၸာယ္ျပန္ရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေစာေစာကေျပာသလို ေပါ့ေနာ္ ျမန္မာလူထုမႀကိဳက္ဘူးဆိုတာ တရုတ္ကသိတယ္။ ဒီေပၚမွာ အထိခိုက္မခံဘူးဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိးေပါ့ေနာ္။ တရုတ္-ျမန္မာ ခ်စ္ၾကည္ေရးကို အထိခုိက္မခံဘူးဆိုတဲ့သေဘာလို႔ က်ေနာ္တို႔ ေကာက္ယူရင္ေတာ့ ဒါအျပဳသေဘာေဆာင္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။”
ဦးသိန္စိန္လက္ထက္တုန္းက သူ႔သမၼတသက္တမ္းကာလမွာ ဆိုင္းငံ့မယ္ဆိုေတာ့ အခု အန္အယ္လ္ဒီဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရတက္တာကလည္း လနဲ႔ခ်ီရွိလာၿပီဆုိေတာ့ တကယ့္လုပ္ငန္း စည္းကမ္းအရဆိုရင္ ဘယ္အခ်ိန္မွာ သတ္မွတ္ခ်ိန္ျပည့္သလဲ၊ အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္အခ်ိန္မွာ အေၾကာင္းျပန္ဖို႔လိုၿပီလဲ။
“အင္း အဲဒါကေတာ့ ႏွစ္ဘက္လုံးနဲ႔ ဆိုင္လိမ့္မယ္ထင္တယ္။ ဆိုင္းငံ့တယ္ဆိုတာကလည္း က်ေနာ္တို႔က ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက တဖက္သတ္ ဆိုင္းငံ့တယ္လို႔ ေျပာတာေပါ့ဗ်ာ။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ တဖက္သတ္ဆိုင္းငံ့တာေတာ့မဟုတ္ဘူး၊ အဲဒီအေျခအေနတုန္းက ျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈ အေျခအေနက ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ကို ဒါစဥ္းစားၿပီးေတာ့ ဒါက လိုအပ္တဲ့ဆုံးျဖတ္ခ်က္တခုကို လုပ္တယ္လို႔ပဲ ဆရာတို႔က အဲလိုပဲျမင္တယ္ေပါ့ေနာ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈအရ ဒီေကာင္ကုိဆက္သြားရင္ ႏိုင္ငံေရးအရ အုံႂကြမႈေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဥပမာ လက္ပံေတာင္းပဲၾကည့္ေလ ဟုတ္လား၊ လက္ပံေတာင္းဆိုတာ ျမစ္ဆုံနဲ႔ၾကည့္ရင္ ဘာမွမေျပာပေလာက္တဲ့ကိစၥေလးပဲ။ ဆိုေတာ့ ဒါေတာင္မွ လက္ပံေတာင္းမွာ က်ေနာ္တို႔က အၾကိတ္အခဲေတြျဖစ္လာတယ္၊ ေနာက္တခုက ရပ္ဆုိင္းတဲ့ကာလမွာတင္ က်ေနာ္တို႔ ေဒသတြင္းမွာ စစ္မက္ေတြျပန္ၿပီးျဖစ္ပြားတယ္။ ကခ်င္တပ္ဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ျမန္မာတပ္ဖြဲ႔ေတြနဲ႕ လက္နက္ကုိင္ ျပန္ၿပီးေတာ့ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခုက စီပီအုိင္ရဲ႕ ရုံး၀င္းထဲမွာတင္ ဗုံးေတြမိတာတို႔၊ ေပါက္ကဲြမႈေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာ မွတ္မိမယ္ထင္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါေတြက အေျခအေနအရကို ဒါ ေရရွည္အက်ဳိးကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ဆုိင္းငံ့ေပးလိုက္ရတဲ့သေဘာလို႔ က်ေနာ္က ေကာက္ယူေစခ်င္တယ္။ ဒါက တဖက္သတ္ႀကီးေပါ့ေနာ္ ဆိုင္းငံ့တယ္လို႔ေတာ့ မတြက္ေစခ်င္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ ဒါေနာက္ပိုင္းမွာ ဒါကို အေကာက္အယူလုပ္တဲ့အခါမွာ အေရးႀကီးတဲ့ ကိစၥရပ္ေလးတရပ္ျဖစ္တဲ့ အတြက္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒါတခုေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ျပန္စခ်င္တယ္ဆိုရင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ကပဲ ကမ္းလွမ္းရမွာလား၊ တရုတ္ကပဲ ကမ္းလွမ္းရမွာလားဆုိတဲ့ ေမးခြန္းျဖစ္လာတာေပါ့ေနာ္။ ပထမဆုံး တရုတ္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးလာတုန္းကေတာ့ ဒီကိစၥကို ေမးျမန္းတဲ့အခ်ိန္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဒီဥစၥာကို မဖတ္ရေသးဘူးလို႔ သူတို႔ေျပာတယ္ေပါ့ေနာ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ အဲဒါကိုတရုတ္ေတြက တရား၀င္ အေျဖေတာင္းၿပီလားဆိုတာေလးကို က်ေနာ္တို႔က မသိဘူးျဖစ္ေနတာေပါ့။ အစိုးရခ်င္းေဆာင္ရြက္တာျဖစ္တဲ့အတြက္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္က ရွင္းတာကေတာ့ ဒါႀကီးကို အခ်ိန္ဆြဲထားလိုတဲ့ဆႏၵမရွိဘူး။ အစိုးရအေနနဲ႔ကလည္း အခ်ိန္ဆဲြခ်င္တဲ့ဆန္ဒရွိမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သူကစၿပီး ဒီ Issue အေရးကိစၥကို ေျဖရွင္းဖို႔ေတာင္းဆိုမလဲဆိုတာကေတာ့ စဥ္းစားစရာေတြအမ်ားၾကီးေပါ့၊ ျမန္္မာဘက္ကပဲ ေတာင္းဆိုမွာလား၊ သူတုိ႔ဘက္ကပဲေတာင္းဆိုမွာလား။ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ ဥစၥာရင္လို ဥစၥာရင္ခဲဆုိေတာ့ တရုတ္ေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ ဒါကိုတရား၀င္ တင္ျပေတာင္းဆိုဖို႔လိုမယ္။ ေနာ္ ဒါကို လူၾကီးခ်င္းေတြ႔ၿပီးေတာ့ ေျပာယုံသက္သက္တင္မကဘဲနဲ႔ တရုတ္ကုမၸဏီေတြက တင္ျပေတာင္းဆိုဖို႔လိုမယ္လို႔ က်ေနာ္ အဲလိုပဲ သုံးသပ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေတာင္းဆိုၿပီးၿပီလား၊ မေတာင္းဆိုၿပီးၿပီလားေတာ့ က်ေနာ္မသိဘူးေပါ့ဗ်ာ။”
ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္တုန္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ကခ်င္ျပည္နယ္ဘက္မွာ မဲဆြယ္စည္းရုံးပြဲတခုမွာ အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရျဖစ္တဲ့အခါ ျမစ္ဆုံေရကာတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပည္သူေတြကိုခ်ျပမယ္ဆိုၿပီး ကတိတခုေပးခဲ့တယ္။ အခု အစိုးရလည္းဖြဲ႔ၿပီးၿပီဆိုေတာ့ ခ်ျပဖို႔ အခက္အခဲဘာရွိမလဲ ဒါမွမဟုတ္ တရုတ္အစိုးရနဲ႔ ႀကိတ္ညိႇေနတဲ့သေဘာလား၊ ဆရာတို႔ ဘယ္လိုေကာက္ယူလဲ။
“ေစာေစာကေျပာသလိုေပါ့ဗ်ာ တစ္အခ်က္ ျပည္သူေတြ မႏွစ္သက္ဘူးဆိုတာကို ေဒၚစုတို႔အစိုးရက သတိထားမိတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါကေတာ့ ရွင္းတယ္။ အဲဒီေတာ့သူတို႔က အေျဖေကာင္းေပါ့ ျပည္သူေတြေမွ်ာ္လင့္ခ်င္တယ္။ ေနာက္တခုက ျမစ္ႀကီးနားခရီးစဥ္မွာ ေျပာတဲ့ဟာကလည္း ျပည္သူေတြမၾကိဳက္တဲ့စီမံကိန္းေတြေတာ့ မလုပ္ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ေနာ္ ျပည္သူမၾကိဳက္ရင္ မလုပ္ဘူး၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမွဳရွိေအာင္လုပ္မယ္ သူေျပာခဲ့တယ္ေလ။ ဆိုေတာ့ အဲဒီကိစၥမွာ သူက အေျဖေကာင္းသယ္ေဆာင္ေပးခ်င္တဲ့အတြက္ လိုအပ္သလုိ ညိႇေနတယ္၊ ညိႇေနတဲ့အခါမွာ အေျဖေကာင္းၾကားရမယ့္သေဘာေတြေပါ့ဗ်ာ၊ က်ေနာ္အခုၾကားေန ရတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ ဒါေတြမထြက္ေသးလို႔ သူတို႔ အေနနဲ႔ ခ်မျပေသးတဲ့သေဘာလားေပါ့ဗ်ာ ဒါလည္းက်ေနာ္တို႔ က စဥ္းစားတယ္။
ေနာက္တခုက ရက္ ၁၀၀ ဆိုတာ ရက္ ၁၀၀ ပဲဗ်ာ။ အစိုးရအေနနဲ႔က ပင္ပန္းႀကီးစြာနဲ႔ ျဖတ္သန္းေနရတယ္။ ေနာက္တခုက ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြကလည္း အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥ ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္တာ ဒါ ျမန္တယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့ က်န္တဲ့ကိစၥေတြမွာ မလိုလားအပ္တဲ့ ရွဳပ္ေထြးမွဳေတြ မျဖစ္ဖို႔ကေတာ့ေနာ္ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းနဲ႔၊ သိုသို၀ွက္၀ွက္ေလးလုပ္ရမယ့္အေနအထားပဲလို႔ သုံးသပ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဆိုလိုတာက ဦးသိန္းစိန္တကယ္ရပ္ခဲ့တာ စက္တင္ဘာ ၃၀ ရက္ေန႔မွာ ရပ္ခဲ့တာေလ။ အဲဒီေတာ့ ေဒၚစုတို႔ရဲ႕ Time Table (အခ်ိန္ဇယား) ၾကည့္ရင္ အခုၾသဂုတ္လထဲမွာ က်ေနာ္ထင္တယ္ သူတို႔ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြေတြလုပ္မယ္။ အနည္းဆုံးေတာ့လည္း အေျဖေလးတခု ရလာမယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဒီအခ်ိန္တျပိဳင္တည္းမွာပဲ သူတို႔ ဟိုဘက္ကနဲ႔ လုိအပ္သလို ေျပာဆိုညိႇႏိႈင္းေနတာေတြ ရွိမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ခန္႔မွန္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အခု တရုတ္အစိုးရဘက္ကထြက္လာတဲ့ အသံေတြၾကည့္ရတာ ဒီ ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးမွဳေတြရဲ႕ အရိပ္အေယာင္ေပါ့ဗ်ာ၊ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတဲ့ အေျဖအရိပ္အေယာင္ေတြ ထြက္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ခန္႔မွန္းတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီအစိုးရအေနနဲ႔ ဘာမွမလုပ္ဘဲ ဒီအတိုင္းထားတာေတာ့ မဟုတ္ဘူးလို႔ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အဲလို ေကာက္ယူလုိ႔ရတယ္ေတာ့ထင္တာပဲ။ အခ်ိန္မက်ေသးလို႔ မထုတ္ျပန္ေသးတာေပါ့ဗ်ာ။”
ျမစ္ဆုံေရကာတာကေနထြက္လာမယ့္ လွ်ပ္စစ္ေတြက ျမစ္ဆုံေရကာတာရပ္ရင္ (လက္ရွိ လူဦးေရရဲ႕ သုံးပုံတပုံသာ လွ်ပ္စစ္မီးရရွိေသး) ျမန္မာျပည္က လွ်ပ္စစ္မီးရရွိေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ပ်က္သုဥ္းသြားေတာ့မလား။ တျခားနည္းလမ္းေတြရွိမလား။ ရပ္ဆိုင္းရင္းေရာ ျမန္မာေတြအတြက္ ကိုယ္ခံအားေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ရင္ဆိုင္ႏိုင္မလား။
“ျမစ္ဆုံေရကာတာမေဆာက္တဲ့အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လွ်ပ္စစ္မီးမရဘူးဆိုတဲ့ အေကာက္အယူ ေတာ့ ဒါ မွားတယ္လို႔ထင္တယ္။ လွ်ပ္စစ္ရႏိုင္တဲ့နည္းလမ္းေတြ အမ်ားအျပားရွိတာပဲ၊ ဒါလည္း ႏုိင္ငံေတာ္က ၾကံဆၿပီးေတာ့ ႀကိဳးစားေနတယ္။ ေလာေလာလတ္လတ္ကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ လွ်ပ္စစ္မီးျပတ္တဲ့ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လို အေဆာတလ်င္ေဆာင္ရြက္လို႔ရမလဲ ဆိုတဲ့ နည္းလမ္းေတြေပါ့ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ဒီအစိုးရက ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ သတိထားမိတယ္ေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္လည္း လႊတ္ေတာ္အထူး ေရးရာေကာ္မတီ ေတြရဲ႕ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပါ၀င္ေတာ့ ဒီဟာေလးကို က်ေနာ္တို႔ ရိပ္မိတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါက ႏိုင္ငံေတာ္က ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို သုံးသပ္ၿပီးေတာ့ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ပုံစံေျပာရရင္ ေလာေလာလတ္လတ္ က်ေနာ္တို႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ကကို က်ေနာ္တို႔က ကုဗေပ သန္း ၁၀၀ ေလာက္ရႏိုင္တဲ့အလားအလာရွိတယ္။ ဒါကို တကယ္ထုတ္မယ္ဆိုရင္ မီဂါ၀ပ္ ၆၀၀။ ဒါမွမဟုတ္ ၄၀၀ ေလာက္ေပါ့ဗ်ာ။ ရမယ္ဆုိရင္လည္း ဒါ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕လိုအပ္ခ်က္ကို ၂ ႏွစ္အတြင္း ျဖည့္ဆည္းႏိုင္တယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ က်ေနာ္တို႔ ေက်းလက္မီးရေရးကလည္း ေစာေစာကေျပာတဲ့ ေဒၚလာသန္း ၄၀၀ ေပါ့ ကမၻာ့ဘဏ္က ထုတ္ေခ်းၿပီးသား။ ဒါေတြက ဆက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ေတြရွိတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာလည္း က်န္တဲ့ ဆည္ စီမံကိန္းေလးေတြ၊ အလယ္အလတ္ဆည္ေလးေတြေပါ့ဗ်ာ ရွိတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခအကုန္လုံးေတာ့ လုပ္ေနတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒါ အရင္အစိုးရကလည္း စီမံခဲ့တဲ့ဟာကို လက္ရွိအစိုးရက ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ သေဘာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔ ေလာေလာဆယ္ ဦးစားေပးတာက ရန္ကုန္ၿမိဳ႔နဲ႔ စက္မႈဇုန္ေဒသေတြမွာ လိုအပ္တဲ့လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကို အျမန္ဆုံးျဖည့္ဆည္းေပးေရး လာဦးတိုက္ေနတာ။ က်န္တာေတြကေတာ့ ပုံမွန္အတိုင္းေပ့ါဗ်ာ။ စီမံခ်က္ဆြဲထားတာေတြကို ဆက္လုပ္ေနတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။”
ျမစ္ဆုံေရကာတာ ျပန္လည္လုပ္ေဆာင္ေရးနဲပတ္သက္လို႔ ျမစ္ႀကီးနားကို တရုတ္ကုမၸဏီနဲ႔ တရုတ္ႏိုင္ငံတကာစီးပြားေရးဌာနညႊန္မွဴးလိုပုဂိၢဳလ္ေတြ လာေရာက္တယ္။ အဲဒီမွာ ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္းသုံးခုကို ျမန္မာဘက္က ေရြးခ်ယ္ဖို႔အဆိုျပဳတယ္၊ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္း ဖ်က္သိမ္းရင္ ေဒၚလာသန္း ၈၀၀ ေလ်ာ္ေၾကးေပးျခင္း၊ စတင္မယ္ဆိုင္ရင္ စတင္လည္ပတ္ရင္ တႏွစ္ကို ေဒၚလာသန္း ၅၀၀ ရယူျခင္း၊ ဆက္လက္ဆိုင္းငံ့ျခင္းအားျဖင့္ တႏွစ္ကို ေဒၚလာသန္း ၅၀ အတိုးေပးျခင္းဆုိၿပီးေပါ့။ အဲဒီကမ္းလွမ္းခ်က္က ခို္င္မာလား၊ ဆရာတို႔ ဘာေတြၾကားထားတာရွိလဲ။
“သူကေတာ့ သူ႔ဘက္ကတရား၀င္ေျပာတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ရပ္မလား၊ ဆိုင္းထားမွာလား၊ လုပ္မွာလား ဒါပဲေမးတာေလ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္က ေစာေစာကေျပာတာေလ။ ဆိုင္းထားစရာေတာ့အေၾကာင္းမရွိဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ကစားမလား၊ နားမလား ႏွစ္ခုပဲရွိတယ္ေပါ့၊ ဆက္လုပ္မလား၊ ရပ္မလားေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဆက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့လည္း ဒီစီမံကိန္းဟာ ျမန္မာျပည္အတြက္ အက်ဳိးရွိေၾကာင္း၊ ပတ္၀န္းက်င္မထိခိုက္တဲ့အေၾကာင္း တရုတ္ေတြ ပိုၿပီးေတာ့ ျပည့္စုံေအာင္ ေလ့လာဖို႔လိုတယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ ျပည္သူေတြ ယုံၾကည္ေအာင္ ခ်ျပဖို႔လိုတယ္၊ ျပည္သူလက္ခံေအာင္ေပါ့ေနာ္။ လက္ရွိပတ္၀န္းက်င္ဥပေဒအရကို ဒါက ဒီေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို လူထုၾကားနာပြဲေတြ လုပ္ဖို႔လိုတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ လူထုၾကားနာပြဲလုပ္ဖို႔ဆို စဥ္းစားစရာရွိတာက ဒီျမစ္ၾကီးက က်ယ္တယ္၊ ရွည္တယ္ဆိုေတာ့ေနာ္ ဘယ္ေလာက္ထိ လူထုၾကားနာပြဲကိုလုပ္မလဲဆိုတာေတာ့ လႊတ္ေတာ္မွာေတာ့ ေမးျမန္းၿပီးေတာ့ ပိုၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လုပ္ရမယ္။ ဒီၾကားနာပြဲေတြဟာ လူထုလက္မခံဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ ဒီစီမံကိန္းေဆာင္ရြက္တဲ့လူေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ သူတို႔ဟာ အရည္အခ်င္းမျပည့္မီဘူးလို႔ပဲ၊ ျပည္သူကိုယုံၾကည္ေအာင္ မလုပ္ႏုိင္တဲ့အတြက္၊ အရည္အခ်င္းမျပည့္မီတဲ့အတြက္ ရပ္နားဖို႔ လိုတယ္ေပါ့ဗ်ာ က်ေနာ္ဒီလိုပဲ ေကာက္ယူတယ္။ သူတို႔ေကာင္းပါတယ္ ဘယ္ေလာက္ေျပာေျပာ ျပည္သူူက ယုံဖို႔လိုေသးတာကိုး။ ဆိုေတာ့ အဲဒါကို သူတို႔သြားမလားေပါ့။ အဲဒါဆိုရင္ေတာ့ တရုတ္အစိုးရအေနနဲ႔ တရုတ္ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ပိုၿပီး အဆင္ေျပမွာေပါ့ဗ်ာ။ ထပ္ၿပီးေတာ့ study ေတြလုပ္၊ ၿပီးေတာ့မွ ျပည္သူက မေရြးဘူးဆိုရင္ေတာ့လည္း သူတို႔ ဘာနစ္နာေၾကးမွလည္း ရစရာမရွိဘူးေပ့ါ။ သူတို႔ ဒါစီမံကိန္းကိုအေကာင္အထည္ေဖာ္ႏို္င္ခြင့္မရွိဘူးလို႔ပဲ သတ္မွတ္ရ မွာေပါ့။ ဆိုေတာ့ ဒီလမ္းကိုသြားမလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ရပ္မယ္၊ ရပ္မယ္ဆိုရင္လည္း ေစာေစာကေျပာသလို သူတို႔ နစ္နာသြားတာေတြရွိတယ္၊ ရွိေတာ့ သူတို႔က ေစာေစာကေျပာ သလုိေပါ့ တဖက္သတ္ရပ္တဲ့အတြက္ နစ္နာတယ္လို႔ ေျပာရင္ က်ေနာ္တို႔ကေျပာရမွာက တဖက္သတ္ရပ္တာမဟုတ္ဘူး၊ ႏွစ္ဦးအက်ဳိးစီးပြားအတြက္ အေနအထားအရ လိုအပ္လို႔ ရပ္လိုက္တာလို႔ အရင္ဆုံးက်ေနာ္တို႔က ေျပာရမွာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီအေပၚမွာမွ နစ္နာေၾကးကို သူတို႔က ဆက္ၿပီးေတာ့ လုပ္မယ္လို႔ေျပာရင္ေတာ့ ဟုတ္ၿပီ၊ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ေတြ ေရးတဲ့ စာေတြထဲမွာ တရုတ္အစိုးရက သူတို႔ ဒီအစိုးရက မလုပ္ခ်င္ပါဘူး ဗမာအစိုးရက အတင္းေတာင္းဆိုတယ္၊ တရုတ္အစိုးရကလည္း ႏိုင္ငံေရးအရ ဒါ အားေပးအားေျမႇာက္ လုပ္တဲ့အေနနဲ႔ သူတို႔ကိုလုပ္ခိုင္းလို႔ ဆုံးရွဳံးတယ္ဆိုရင္ အရင္ဆုံး သူတို႔ တရုတ္အစိုးရဆီမွာပဲ သူတုိ႔ရဲ႕ေလ်ာ္ေၾကး သူတို႔ဖာသာသူတို႔ ျပန္ေတာင္းေပါ့ဗ်ာ။ သူတို႔နစ္နာတဲ့ဟာကို သူတို႔ျပန္ေတာင္းေပါ့။ အဲဒါဆုိရင္လည္း ၿပီးသြားမွာေပါ့။”
“အဲဒီဘက္ကို သူတို႔က မေတာင္းႏိုင္ဘူးေပါ့ေနာ္၊ ဗမာအစိုးရပဲ ေလ်ာ္ရမယ္လို႔ သူတို႔က ဒါကို ေျပာလာရင္ေတာ့ အရင္ဆုံး က်ေနာ္တို႔က ‘အုိေခ ဒီကိစၥရပ္ကို လက္ခံစဥ္းစားဖို႔လိုတာေပါ့။ လက္ခံစဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ အရင္ဆုံး ဒီစီမံကိန္းရဲ႕ တရား၀င္မွဳ Legitimacy ကို အရင္ဆုံး ဆန္းစစ္ရမွာေပါ့ဗ်ာ။ ဆန္းစစ္တ့ဲအခါက်ေတာ့ စစ္အစိုးရကလုပ္ခဲ့တဲ့ စီမံကိန္းက တရား၀င္လား၊ မ၀င္လား ဒါေတြ စိစစ္ရမယ္။ ၂ အခ်က္က ခုနေျပာတဲ့ ဒီစီမံကိန္းက တရားဥပေဒအတိုင္းလုပ္ရဲ႕လား၊ တည္ဆဲဥပေဒအတိုင္း။ အဲဒါက တရုတ္ဥပေဒ၊ ျမန္မာဥပေဒ ဒီႏွစ္ခုအတိုင္းေရာ ေဘာင္ျပည့္မီေအာင္ လုပ္ရဲ႕လား။ ဥပမာ ဆုိပါေတာ့ဗ်ာ စီမံကိန္းတခုဆိုတာ EIA (သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္မႈစစ္တမ္း)၊ SIA (လူမႈဝန္းက်င္ထိခုိက္မႈစစ္တမ္း) ၿပီးမွလုပ္ရတဲ့သေဘာရွိတယ္။ သူတို႔က မၿပီးေသးဘဲနဲ႔ ေတာေတြရွင္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြလုပ္ဆိုေတာ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္အျပည့္အ၀ မရေသးဘဲနဲ႔ လုပ္ေနတာေတြကေရာ ေဘာင္၀င္ရဲ႕လားေပါ့။ တရားနည္းလမ္းက်ရဲ႕လား။ ဆိုေတာ့ ဒီဟာေတြကို ဆန္းစစ္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခုက အဆိုး၀ါးဆုံးက ဘာလဲဆိုေတာ့ ႏွစ္ခုေပါ့။ တခုက ဒီစီမံကိန္းၾကီးမွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူေတြရွိတယ္လို႔ အၾကီးအက်ယ္စြပ္စြဲေနတာေတြရွိတယ္။ ဒါေတြကိုလည္း စစ္ေဆးရမွာျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခုက ဒီစီမံကိန္းေၾကာင့္ ခုနကေျပာတဲ့ တရား၀င္မွဳ Legitimacy လို႔ေျပာတဲ့ေနရာမွာ၊ ဒီစီမံကိန္းလုပ္တဲ့ေနရာမွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ရွိတယ္ေပါ့ဗ်ာ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းလားမသိဘူး သူတို႔ေပးရတယ္ဆိုတာ ထုတ္ေျပာထားတာရွိတာကိုး။ ဒါေတြကို သူတို႔ဘယ္လိုတာ၀န္ယူမလဲ။ ေနာက္တခု Human Rights Violation ေပါ့ေနာ္၊ တိုင္းရင္းသားေတြက စြပ္စဲြတာက ဒါ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မွဳေတြရွိတယ္ဆိုတာ။ ဒါေတြကို အရင္ဆုံးတာ၀န္ယူေျဖရွင္းဖို႔လိုတယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့မွ အိုေက အဲဒါေတြကို ေျဖရွင္းၿပီးသြားၿပီဆုိေတာ့မွ က်န္ေနတဲ့ ကုန္က်စရိတ္ Cost ကိုတြက္ရင္၊ အမွန္တကယ္ကုန္က်စရိတ္၊ သက္ဆိုင္တဲ့ စီမံကိန္းနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့စရိတ္၊ တခ်ဳိ႕စရိတ္ေတြက ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိဘဲ လုပ္တဲ့ကိစၥေတြက မသက္ဆိုင္ဘူးလို႔ယူဆရင္ အဲလို စရိတ္ကုိခြဲရမယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔လုပ္သြားတဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ေတာေတြပ်က္တာေတြ၊ ေျမၾကီးေတြ သယ္သြားတာေတြ၊ အစရွိသည္ျဖင့္ ပတ္၀န္းက်င္ေရးရာ နစ္နာတာေတြရွိတယ္။ ဇီ၀မ်ဳိးကြဲေတြ နစ္နာတာေတြရွိတယ္။ အဲဒီအတြက္ ေလ်ာ္ေၾကးကို ျပန္သတ္မွတ္ၿပီး ျပန္ႏွဳတ္ေပါ့ေနာ္၊ ဒီလိုဆင့္ကဲဆင့္ကဲသြားရမယ္ထင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အျငင္းပြားမွဳျဖစ္လာၿပီ သူတို႔ သေဘာမတူဘူးေပါ့၊ အဲဒါဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က တတိယၾကားေနအဖြဲ႔ကိုေတာ့ ေခၚဖို႔လိုတာေပါ့ေနာ္။ Third party arbitration (သည္ဟိဂ္အေျခစိုက္ အႏုညာတ တရားရုံး) ကိုသြားမယ္။ အဲဒီေတာ့ Third Party ကပဲ ေျဖရွင္းသြားရင္ေတာ့ က်ေနာ္ကေတာ့ အခု South China Sea ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္မွာ ဟိဂ္ကေန ကမၻာ့တရားရုံးကေန ဆုံးျဖတ္သလိုမ်ဳိး ဒါမ်ဳိးကို က်ေနာ္္တို႔ သတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ သြားမလား။ (မွတ္ခ်က္။ ။ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ပင္ ဧရိယာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို တရုတ္ႏိုင္ငံက ပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္အေပၚ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံက မေက်နပ္သျဖင့္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ကုလသမဂၢလက္ေအာက္ရွိ သည္ဟိတ္အေျခစိုက္ အႏုညာတ တရားရုံးသို႔ တင္ျပတိုင္တန္းခဲ့ရာ၊ တရားရုံးက ၿပီးခဲ့သည္ ဇူလိုင္ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံက ဆိုသည့္အတိုင္း ပိုင္ဆိုင္ျခင္းမရွိေၾကာင္း ဆုံးျဖတ္ခဲ့သည္) ဒီလိုေတြ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ ကိုယ့္ပိုက္ဆံနဲ႔ကိုယ္ေလ်ာ္ရမယ္၊ သြားရမယ္ဆိုတဲ့ message ေလးေတာ့ ေပးဖို႔လိုမယ္။ အဲဒီ message ကို ရတ့ဲအခါက်ေတာ့ ဒီ process ကို မသြားခ်င္ရင္ေတာ့ သူ႔ဟာသူ ေလ်ာ္ေပါ့ဗ်ာ။ သူ႔ဖာသာ ေကာက္သိမ္းလိုက္ ဒါပဲရွိတာပဲ။ ဒါက က်ေနာ္တို႔က ေဘးကအျမင္နဲ႔ေျပာတာေပါ့။ ၾကည့္ရတာကေတာ့ သူတို႔လည္း သေဘာေပါက္တဲ့အတြက္ ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ပဲ ေလ်ာ္ၿပီးသြားမယ့္သေဘာလားေတာ့ မသိပါဘူး။”
ျမစ္ၾကီးနားမွာ တရုတ္ကုမၸဏီကိုယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ေျပာအၿပီးစကားနဲ႔ မေန႔တေန႔က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ တရုတ္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးေတြ႔တုန္းက ေျပာၾကားတဲ့ တရုတ္အေနနဲ႔ ျမန္မာကို စံျပမိတ္ဖက္ႏုိင္ငံျဖစ္ခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ ေျပာစကားေတြအၾကားမွာ ႏိုင္ငံေရးအရ ေရြ႕ေနတာေတြရွိေနတယ္လို႔ ဆရာ သုံးသပ္ႏိုင္မလား။
“အဲလိုယူဆတယ္။ တရုတ္ဘက္က ကုမၸဏီဘက္က က်ေတာ့လည္း သူ႔ဘက္က ဘယ္ကရရ၊ ဗမာျပည္ကရရ၊ တရုတ္အစိုးရဆီကရရ ရဖို႔အတြက္ကေတာ့ သူက ဇာတ္နာေအာင္ေျပာရမယ့္ အပိုင္းရွိတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ သူက တရုတ္အစိုးရက သူ လုပ္ျခင္းမလုပ္ျခင္းထက္ သူတို႔နစ္နာေၾကးျပန္ရဖို႔အတြက္ အဓိကေျပာေနတဲ့သေဘာပဲလို႔ ျဖစ္ႏုိ္င္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေနာက္ဆုံး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ တရုတ္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးထြက္တဲ့သေဘာကေတာ့ ဒါကိုပဲ ေျပလည္ေအာင္ေဆာင္ရြက္လိုက္မယ္ဆိုတဲ့သေဘာျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။”
ျမစ္ဆုံေရကာတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တျခားဘာေတြေျပာစရာရွိဦးမလဲ။ မွတ္ခ်က္ျဖစ္ျဖစ္ေပ့ါ။
“တကယ္လို႔ သူရပ္မယ္ဆိုရင္လည္း ဒီအတိုင္းမရပ္ပါနဲ႔၊ တရုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးက အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီအေပၚမွာ တရုတ္ေတြ ခရစ္ဒစ္ နာမည္ေကာင္း ယူဖို႔လိုတယ္။ ေနာ္ ဒီအတိုင္းၾကီးပိတ္သြားရင္ သူတို႔လည္း နစ္နာတာေတာ့ အမွန္ပဲေလ က်ေနာ္ျမင္တာ၊ ဟုတ္တယ္ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔က ဒီဟာကို ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေရရွည္ခ်စ္ၾကည္ေရးကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ လုပ္ပါတယ္ဆိုရင္လည္း ဒါကို ျပည္သူတရပ္လုံးသိေအာင္ သူတို႔က မွန္မွန္ကန္ကန္ေလးေျပာၿပီးေတာ့။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆို က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံထဲမွာလည္း လူမ်ဳိးေရးေပါ့ဗ်ာ။ ေစာေစာကလို တရုတ္လူမ်ဳိးေရးကိစၥေတြမွာ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြကေနၿပီးေတာ့ စိတ္ခုေနတဲ့အပိုင္းေလးေတြရွိေတာ့ ဒါေတြကိုလည္း ေျပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ဖို႔လိုတယ္။ ႏို႔မို႔ဆိုရင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ခ်စ္ၾကည္ေရးက မရႏိုင္ဘူးေလ။ အဲဒီေတာ့ တရုတ္ေတြက ဒီဟာကို အရွည္စဥ္းစားၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္ဆိုရင္လည္း ဒါေလးကို ေပၚလြင္ေအာင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံအစိုးရက ေသေသခ်ာခ်ာၾကိဳးစားအားထုတ္ၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံေသာ ျပည္သူေတြသိေအာင္လုပ္ေပးဖို႔လိုတယ္။ ဒီအတိုင္းေလးကြက္ၿပီး ၿပီးသြားတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲနဲ႔ေလ။ ဒါ တကယ္ကို ေပၚလြင္ေအာင္လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ခ်စ္ၾကည္မွဳ ပိုခိုင္မာေအာင္ေပါ့ဗ်ာ ျပည္သူေတြၾကားထဲမွာ ရွိေနတဲ့သံသယေတြ ေပ်ာက္ၿပီးေနာ္။ ဒါေလးလိုပါတယ္၊ ဒီလိုေလးေဆာင္ရြက္ေပးပါလို႔ က်ေနာ္္တို႔က တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ခ်င္ပါတယ္။
DVB
