ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမၼဂအထူးကိုယ္စားလွယ္ မစၥ္ Yanghee Lee
17.03.2015
ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ႕ ၂၈ ႀကိမ္ေျမာက္ ညီလာခံကိုတင္သြင္းမယ့္
ကုလသမဂၢ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Yanghee Lee
ရဲ႕အစီရင္ခံစာကို FIDH ေခၚ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔ခ်ဳပ္က
ႀကိဳဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မေျဖရွင္းဘဲ
က်န္ရွိေနေသးတဲ့ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာေတ ြရွိေနေသးတယ္ဆိုတာကို
အမွတ္ရေစတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
မၾကာေသးမီက ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ဆႏၵျပမႈအေပၚ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းခဲ့မႈဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵထုတ္ေဖၚမႈကိုႏွိပ္ကြက္ရာေရာက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဥပေဒ ခ်ဴိးေဖာက္သူေတြကို အေရးယူျခင္းမရွိေသးတာေတြ႔ရတဲ့အေၾကာင္း FIDH ရဲ႕ တနလၤာေန႔ကထုတ္ျပန္တဲ့ေၾကညာခ်က္မွာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ၿပီးခဲ့တဲ့နွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေနာက္ျပန္ဆုတ္တာကိုေတြ႔ရတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြအားလံုးကို လႊတ္ေပးမယ္လို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကတိေပးထားေပမယ္လို႔ အခုခ်ိန္ထိ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာရွိေနၿပီး အေရအတြက္ဟာ မွန္မွန္ႀကီး တိုးလာေနတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလံုးကို ႁခြင္းခ်က္မရွိ လႊတ္ေပးဖို႔ FIDH အဖဲြ႕အေနနဲ႔ ေတာင္းဆိုထားသလို၊ လယ္ေျမသိမ္းမႈအေပၚ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပသူေတြကို ဖမ္းဆီးေႏွာင့္ယွက္ အက်ဥ္းခ်ေနတာေတြကို စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို အေရးယူဖို႔လည္း တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
ႏိုင္ငံတဝန္း ရဲဘက္စခန္းေတြမွာ ဖမ္းဆီးထားသူ (၁၀,၀၀၀) ေက်ာ္တို႔ရဲ႕ေနထိုင္မႈအေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ေသဆံုးခဲ့သူ (၁,၁၀၀) ေက်ာ္ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ပွ်မ္းမွ်သံုးရက္မွာ တဦးက်ေသဆံုးေနတာေတြ႔ရတယ္လို႔ ေထာက္ျပထားပါတယ္။
ေစာေစာပိုင္း မတ္လ (၁၀) ရက္ေန႔ကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ Yanghee Lee အစီရင္ခံစာပါအခ်က္ေတြ ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီထံတင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။
ဇန္နဝါရီလ (၇) ရက္ေန႔ကေန (၁၆) ရက္ေန႔ထိသြားခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ရဲ႕ျမန္မာႏိုင္ငံခရီးစဥ္အတြင္း ေတြ႔ဆံုလိုသူေတြနဲ႔ လြတ္လပ္စြာေတြ႔ဆံုခြင့္ေပးခဲ့ေပမယ္လို႔ သူရဲ႕အစီရင္ခံစာမွာ ဘက္လိုက္မႈမ်ား ရွိေနတာေတြ႔ရတဲ့အေၾကာင္း ေဝဖန္ထားပါတယ္။
လြတ္လပ္စြာစု႐ံုးခြင့္နဲ႔ ဆႏၵထုတ္ေဖၚခြင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေပးထားတဲ့အေၾကာင္း၊ ျမန္မာျပည္သူေတြအေနနဲ႔ အင္တာနက္အသံုးျပဳမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္စြာ အသံုးျပဳခြင့္ရွိၾကတဲ့အေၾကာင္း၊ ပံုနွိပ္ထုတ္ေဝတဲ့ဥပေဒမွာလည္း မွတ္ပံုတင္ဖို႔လိုေပမယ့္ ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈေတြ မရွိတဲ့အေၾကာင္း တုံ႔ုျပန္ထားပါတယ္။
သတင္းေထာက္ေတြအေနနဲ႔ သတင္းယူရာမွာ ကန္႔သတ္အေဆာက္အဦးေတြကို ဝင္ေရာက္ခဲ့တာဟာ တရားဥပေဒခ်ဴိးေဖာက္တဲ့အတြက္ အေရးယူရတာျဖစ္ေၾကာင္းေဖၚျပထားပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြအေနနဲ႔ ျပန္လည္စီစစ္ေရးေကာ္မတီကို
ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ဖဲြ႕စည္းၿပီးလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ (၁၄) ႀကိမ္ သမၼတက ေပးခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။
၂၀၁၄ ခုနွစ္ ဒီဇင္ဘာလက လက္ပံေတာင္းေၾကးနီစီမံကိန္း ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈအတြင္း လယ္သူမႀကီးေဒၚခင္ဝင္းေသဆံုးခဲ့မႈကို ျမန္မာအမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး အႀကံဉာဏ္မ်ားေပးခဲ့ေၾကာင္း၊ ဆလင္းႀကီးၿမိဳ႕နယ္တရား႐ံုးမွာ အမႈကိုၾကားနာေနတဲ့အေၾကာင္း ရွင္းျပထားပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ယာယီသက္ေသခံ အျဖဴေရာင္ကဒ္ ရထားသူေတြအေနနဲ႔ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဆိုင္ရာခံု႐ံုးက လူထုဆႏၵခံယူပဲြမွာ မဲေပးပိုင္ခြင့္မရွိေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ခဲ့တာျဖစ္တယ္လို႔ စသျဖင့္ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာအသံုးအႏႈန္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားသမိုင္းမွာ မရွိတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ Ms. Lee ရဲ႕သံုးႏႈန္းမႈကို ျမန္မာအစိုးရက ကန္႔ကြက္ထားပါတယ္။
ဗီြအုိေအ (ျမန္မာဌာန) VOA
မၾကာေသးမီက ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ဆႏၵျပမႈအေပၚ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းခဲ့မႈဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵထုတ္ေဖၚမႈကိုႏွိပ္ကြက္ရာေရာက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဥပေဒ ခ်ဴိးေဖာက္သူေတြကို အေရးယူျခင္းမရွိေသးတာေတြ႔ရတဲ့အေၾကာင္း FIDH ရဲ႕ တနလၤာေန႔ကထုတ္ျပန္တဲ့ေၾကညာခ်က္မွာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ၿပီးခဲ့တဲ့နွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေနာက္ျပန္ဆုတ္တာကိုေတြ႔ရတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြအားလံုးကို လႊတ္ေပးမယ္လို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကတိေပးထားေပမယ္လို႔ အခုခ်ိန္ထိ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာရွိေနၿပီး အေရအတြက္ဟာ မွန္မွန္ႀကီး တိုးလာေနတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလံုးကို ႁခြင္းခ်က္မရွိ လႊတ္ေပးဖို႔ FIDH အဖဲြ႕အေနနဲ႔ ေတာင္းဆိုထားသလို၊ လယ္ေျမသိမ္းမႈအေပၚ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပသူေတြကို ဖမ္းဆီးေႏွာင့္ယွက္ အက်ဥ္းခ်ေနတာေတြကို စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို အေရးယူဖို႔လည္း တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
ႏိုင္ငံတဝန္း ရဲဘက္စခန္းေတြမွာ ဖမ္းဆီးထားသူ (၁၀,၀၀၀) ေက်ာ္တို႔ရဲ႕ေနထိုင္မႈအေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ေသဆံုးခဲ့သူ (၁,၁၀၀) ေက်ာ္ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ပွ်မ္းမွ်သံုးရက္မွာ တဦးက်ေသဆံုးေနတာေတြ႔ရတယ္လို႔ ေထာက္ျပထားပါတယ္။
ေစာေစာပိုင္း မတ္လ (၁၀) ရက္ေန႔ကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ Yanghee Lee အစီရင္ခံစာပါအခ်က္ေတြ ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီထံတင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။
ဇန္နဝါရီလ (၇) ရက္ေန႔ကေန (၁၆) ရက္ေန႔ထိသြားခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ရဲ႕ျမန္မာႏိုင္ငံခရီးစဥ္အတြင္း ေတြ႔ဆံုလိုသူေတြနဲ႔ လြတ္လပ္စြာေတြ႔ဆံုခြင့္ေပးခဲ့ေပမယ္လို႔ သူရဲ႕အစီရင္ခံစာမွာ ဘက္လိုက္မႈမ်ား ရွိေနတာေတြ႔ရတဲ့အေၾကာင္း ေဝဖန္ထားပါတယ္။
လြတ္လပ္စြာစု႐ံုးခြင့္နဲ႔ ဆႏၵထုတ္ေဖၚခြင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေပးထားတဲ့အေၾကာင္း၊ ျမန္မာျပည္သူေတြအေနနဲ႔ အင္တာနက္အသံုးျပဳမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္စြာ အသံုးျပဳခြင့္ရွိၾကတဲ့အေၾကာင္း၊ ပံုနွိပ္ထုတ္ေဝတဲ့ဥပေဒမွာလည္း မွတ္ပံုတင္ဖို႔လိုေပမယ့္ ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈေတြ မရွိတဲ့အေၾကာင္း တုံ႔ုျပန္ထားပါတယ္။
သတင္းေထာက္ေတြအေနနဲ႔ သတင္းယူရာမွာ ကန္႔သတ္အေဆာက္အဦးေတြကို ဝင္ေရာက္ခဲ့တာဟာ တရားဥပေဒခ်ဴိးေဖာက္တဲ့အတြက္ အေရးယူရတာျဖစ္ေၾကာင္းေဖၚျပထားပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြအေနနဲ႔ ျပန္လည္စီစစ္ေရးေကာ္မတီကို
ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ဖဲြ႕စည္းၿပီးလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ (၁၄) ႀကိမ္ သမၼတက ေပးခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။
၂၀၁၄ ခုနွစ္ ဒီဇင္ဘာလက လက္ပံေတာင္းေၾကးနီစီမံကိန္း ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈအတြင္း လယ္သူမႀကီးေဒၚခင္ဝင္းေသဆံုးခဲ့မႈကို ျမန္မာအမ်ဳိးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး အႀကံဉာဏ္မ်ားေပးခဲ့ေၾကာင္း၊ ဆလင္းႀကီးၿမိဳ႕နယ္တရား႐ံုးမွာ အမႈကိုၾကားနာေနတဲ့အေၾကာင္း ရွင္းျပထားပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ယာယီသက္ေသခံ အျဖဴေရာင္ကဒ္ ရထားသူေတြအေနနဲ႔ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဆိုင္ရာခံု႐ံုးက လူထုဆႏၵခံယူပဲြမွာ မဲေပးပိုင္ခြင့္မရွိေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ခဲ့တာျဖစ္တယ္လို႔ စသျဖင့္ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာအသံုးအႏႈန္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားသမိုင္းမွာ မရွိတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ Ms. Lee ရဲ႕သံုးႏႈန္းမႈကို ျမန္မာအစိုးရက ကန္႔ကြက္ထားပါတယ္။
ဗီြအုိေအ (ျမန္မာဌာန) VOA
