By မခင္ျဖဴေထြး (ဗီြအုိေအ-ျမန္မာပိုင္း)
ဧၿပီလအေစာပိုင္းက က်င္းပခဲ့တဲ့ အထင္ကရ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ ေနာက္ပိုင္း
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေနာက္ထပ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ဆက္ၿပီး ျဖစ္လာေအာင္္
တြန္းအားေပးႏုိင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ႏွစ္ရွည္လမ်ား
ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြထဲက တခ်ိဳ႕ကို အေမရိကန္က ဒီတပတ္အတြင္း
ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း လူသားခ်င္း စာနာကူညီတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ လူသားခ်င္းစာနာမႈ ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔ေတြ၊ ဘာသာေရးနဲ႔ တျခားေသာ လူမႈေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဆိုင္ရာ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးသြားမယ့္အေၾကာင္း အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ အဂၤါေန႔က ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္ ဆိုင္ရာ အကူအညီေတြ၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့လုပ္ငန္းေတြ၊ ပညာေရးနဲ႔ အားကစားလို က႑ေတြအျပင္ စီးပြားေရးအျမတ္ထုတ္ ေဆာင္ရြက္တာမ်ိဳးမဟုတ္တဲ့ စာသင္ေက်ာင္း၊ စာၾကည့္တိုက္နဲ႔ ေဆး႐ံု စတာေတြ တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္းေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။
ဘာသာေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ ဘုရားေက်ာင္း အပါအ၀င္ ဘာသာေရး အေဆာက္အဦးေတြ နဲ႔ မိဘမဲ့ကေလးေဂဟာ စတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလက လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေသဆံုးခဲ့ရတဲ့ နာဂစ္ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္းဒဏ္ ခံခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ျမန္မာျပည္သူေတြကို ေငြေၾကးအကူအညီေတြ ေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားတဲ့ ေအဂ်င္စီေတြ၊ လူပုဂၢဳိလ္ေတြရဲဲ႕ ေငြေၾကးလႊဲေျပာင္းမႈေတြကို ခြင့္ျပဳတဲ့ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ပိတ္ဆို႔မႈတခ်ိဳ႕ကို အေမရိကန္က ယာယီ ရပ္ဆိုင္းခဲ့ပါတယ္။
အမည္ခံ အရပ္သားအစိုးရ ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္တဲ့ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလကတည္းကစလို႔ ျမန္မာအစိုးရကို အထီးက်န္ထားတဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ ႏွစ္ရွည္လမ်ားစြာ မူ၀ါဒေတြကေန ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔အညီ တံု႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ႐ုပ္သိမ္းေပးသြားမယ္ဆိုတဲ့ မူ၀ါဒကို အေမရိကန္ အုိဘားမား အစိုးရက ေျပာင္းလဲ ခ်မွတ္လာခဲ့တာပါ။ ဆယ္စုႏွစ္ ႏွစ္ခုေက်ာ္ကာလအတြင္း ပထမဆံုးအႀကိိမ္အျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အခ်ိန္ျပည့္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္မယ့္ သံအမတ္ႀကီးအဆင့္ ခန္႔အပ္ဖို႔လည္း အေမရိကန္အစိုးရက စီစဥ္ထားပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာ ျမန္မာအစိုးရ အရာရွိေတြနဲ႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္ တခ်ိဳ႕ကိုလည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို လာေရာက္ လည္ပတ္ခြင့္ ျပဳမွာျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္က ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ဒီမိုကေရစီ ေတာင္းဆိုဆႏၵျပမႈေတြအေပၚ ယခင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရရဲ႕ အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းမႈေတြနဲ႔ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္ကို စစ္အစိုးရက ျငင္းဆန္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာအစိုးရကို လက္နက္ေရာင္းခ်မႈ ပိတ္ပင္ခဲ့သလို အႀကီးတန္း ျမန္မာအစိုးရ အရာရွိေတြ အေမရိကန္ ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာ ပိတ္ပင္မႈေတြ ခ်မွတ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွာ အဲဒီအခ်ိန္က သမၼတ Bill Clinton ရဲဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာနဲ႔ အေမရိကန္က ကုမၸဏီေတြနဲ႔ လူပုဂၢိဳလ္ေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအသစ္ေတြကို တားျမစ္တဲ့ ဥပေဒေတြကို ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက သြင္းကုန္ေတြကို တားျမစ္တဲ့ Burmese Freedom and Democracy Act ဥပေဒကို အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္က ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရ အရာရွိေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕ မိသားစုနဲ႔ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအပါေတြကို အေမရိကန္ရဲ႕ ဘ႑ာေရးစနစ္ကို သံုးစြဲခြင့္ ပိတ္ပင္တဲ့ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ကန္႔သတ္မႈေတြကိုေတာ့ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ အဲဒီအခ်ိန္က သမၼတ George W. Bush ရဲ႕ အမိန္႔နဲ႔ ခ်မွတ္ခဲ့သလို ကန္႔ကြက္ခံရသူေတြရဲ႕ စာရင္းကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ ထပ္တုိးခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာပဲ Tom Lantos Block Burmese JADE Act လို႔ေခၚတဲ့ ေနာက္ထပ္ ပိတ္ဆို႔မႈ ဥပေဒတရပ္ကို ကြန္ဂရက္စ္လႊတ္ေတာ္က ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဥပေဒ ခ်မွတ္ႏုိင္ေရး ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ ကြယ္လြန္သြားၿပီျဖစ္တဲ့ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာ ေကာ္မတီဥကၠ႒ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ Tom Lantos နံမည္တပ္ထားတဲ့ ဒီဥပေဒအရ ျမန္မာႏုိင္ငံက ပတၱျမားနဲ႔ ေက်ာက္စိမ္းတို႔လို အဖိုးတန္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေတြ အေမရိကန္ႏုိင္ငံထဲ တင္သြင္းခြင့္ကို ပိတ္ပင္ထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈတခ်ိဳ႕ ေလွ်ာ့ခ်ေပးမယ္လုိ႔ ေၾကညာခဲ့တဲ့တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အမ်ားႀကီး ေရွ႕ဆက္ လုပ္သြားရဦးမယ္ဆုိတာကို အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္က သတိေပးေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ပိုၿပီးေတာ့ျပည့္၀တဲ့ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ျမန္မာအစိုးရဘက္က ဆက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနတာနဲ႔အမွ် အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုဘက္ကလည္း ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြကို ဆက္ၿပီး ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးသြားမယ့္အေၾကာင္းလည္း ၀န္ႀကီး ကလင္တန္က ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
By မခင္ျဖဴေထြး (ဗီြအုိေအ-ျမန္မာပိုင္း)
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း လူသားခ်င္း စာနာကူညီတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ လူသားခ်င္းစာနာမႈ ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔ေတြ၊ ဘာသာေရးနဲ႔ တျခားေသာ လူမႈေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဆိုင္ရာ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးသြားမယ့္အေၾကာင္း အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ အဂၤါေန႔က ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္ ဆိုင္ရာ အကူအညီေတြ၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့လုပ္ငန္းေတြ၊ ပညာေရးနဲ႔ အားကစားလို က႑ေတြအျပင္ စီးပြားေရးအျမတ္ထုတ္ ေဆာင္ရြက္တာမ်ိဳးမဟုတ္တဲ့ စာသင္ေက်ာင္း၊ စာၾကည့္တိုက္နဲ႔ ေဆး႐ံု စတာေတြ တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္းေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။
ဘာသာေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ ဘုရားေက်ာင္း အပါအ၀င္ ဘာသာေရး အေဆာက္အဦးေတြ နဲ႔ မိဘမဲ့ကေလးေဂဟာ စတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလက လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေသဆံုးခဲ့ရတဲ့ နာဂစ္ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္းဒဏ္ ခံခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ျမန္မာျပည္သူေတြကို ေငြေၾကးအကူအညီေတြ ေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားတဲ့ ေအဂ်င္စီေတြ၊ လူပုဂၢဳိလ္ေတြရဲဲ႕ ေငြေၾကးလႊဲေျပာင္းမႈေတြကို ခြင့္ျပဳတဲ့ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ပိတ္ဆို႔မႈတခ်ိဳ႕ကို အေမရိကန္က ယာယီ ရပ္ဆိုင္းခဲ့ပါတယ္။
အမည္ခံ အရပ္သားအစိုးရ ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္တဲ့ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလကတည္းကစလို႔ ျမန္မာအစိုးရကို အထီးက်န္ထားတဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ ႏွစ္ရွည္လမ်ားစြာ မူ၀ါဒေတြကေန ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔အညီ တံု႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ႐ုပ္သိမ္းေပးသြားမယ္ဆိုတဲ့ မူ၀ါဒကို အေမရိကန္ အုိဘားမား အစိုးရက ေျပာင္းလဲ ခ်မွတ္လာခဲ့တာပါ။ ဆယ္စုႏွစ္ ႏွစ္ခုေက်ာ္ကာလအတြင္း ပထမဆံုးအႀကိိမ္အျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အခ်ိန္ျပည့္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္မယ့္ သံအမတ္ႀကီးအဆင့္ ခန္႔အပ္ဖို႔လည္း အေမရိကန္အစိုးရက စီစဥ္ထားပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာ ျမန္မာအစိုးရ အရာရွိေတြနဲ႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္ တခ်ိဳ႕ကိုလည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို လာေရာက္ လည္ပတ္ခြင့္ ျပဳမွာျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္က ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ဒီမိုကေရစီ ေတာင္းဆိုဆႏၵျပမႈေတြအေပၚ ယခင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရရဲ႕ အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းမႈေတြနဲ႔ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္ကို စစ္အစိုးရက ျငင္းဆန္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာအစိုးရကို လက္နက္ေရာင္းခ်မႈ ပိတ္ပင္ခဲ့သလို အႀကီးတန္း ျမန္မာအစိုးရ အရာရွိေတြ အေမရိကန္ ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာ ပိတ္ပင္မႈေတြ ခ်မွတ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွာ အဲဒီအခ်ိန္က သမၼတ Bill Clinton ရဲဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာနဲ႔ အေမရိကန္က ကုမၸဏီေတြနဲ႔ လူပုဂၢိဳလ္ေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအသစ္ေတြကို တားျမစ္တဲ့ ဥပေဒေတြကို ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက သြင္းကုန္ေတြကို တားျမစ္တဲ့ Burmese Freedom and Democracy Act ဥပေဒကို အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္က ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရ အရာရွိေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕ မိသားစုနဲ႔ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအပါေတြကို အေမရိကန္ရဲ႕ ဘ႑ာေရးစနစ္ကို သံုးစြဲခြင့္ ပိတ္ပင္တဲ့ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ကန္႔သတ္မႈေတြကိုေတာ့ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ အဲဒီအခ်ိန္က သမၼတ George W. Bush ရဲ႕ အမိန္႔နဲ႔ ခ်မွတ္ခဲ့သလို ကန္႔ကြက္ခံရသူေတြရဲ႕ စာရင္းကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ ထပ္တုိးခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာပဲ Tom Lantos Block Burmese JADE Act လို႔ေခၚတဲ့ ေနာက္ထပ္ ပိတ္ဆို႔မႈ ဥပေဒတရပ္ကို ကြန္ဂရက္စ္လႊတ္ေတာ္က ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဥပေဒ ခ်မွတ္ႏုိင္ေရး ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ ကြယ္လြန္သြားၿပီျဖစ္တဲ့ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာ ေကာ္မတီဥကၠ႒ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ Tom Lantos နံမည္တပ္ထားတဲ့ ဒီဥပေဒအရ ျမန္မာႏုိင္ငံက ပတၱျမားနဲ႔ ေက်ာက္စိမ္းတို႔လို အဖိုးတန္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေတြ အေမရိကန္ႏုိင္ငံထဲ တင္သြင္းခြင့္ကို ပိတ္ပင္ထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈတခ်ိဳ႕ ေလွ်ာ့ခ်ေပးမယ္လုိ႔ ေၾကညာခဲ့တဲ့တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အမ်ားႀကီး ေရွ႕ဆက္ လုပ္သြားရဦးမယ္ဆုိတာကို အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္က သတိေပးေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ပိုၿပီးေတာ့ျပည့္၀တဲ့ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ျမန္မာအစိုးရဘက္က ဆက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနတာနဲ႔အမွ် အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုဘက္ကလည္း ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြကို ဆက္ၿပီး ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးသြားမယ့္အေၾကာင္းလည္း ၀န္ႀကီး ကလင္တန္က ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
By မခင္ျဖဴေထြး (ဗီြအုိေအ-ျမန္မာပိုင္း)
