ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလ လူ႔အခြင့္အေရး သံတမန္ Yanghee Lee
17.07.2014
ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး
ကိုယ္စားလွယ္သစ္ Ms Yanghee Lee ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ပထမဆံုး ခရီးစဥ္အျဖစ္
ေရာက္ရွိေနၿပီ ဒီကေန႔မွာေတာ့ ဘာသာစံုေခါင္းေဆာင္ေတြ နဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့သလို
ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။
အဲ့ဒီေနာက္မွာေတာ့ အင္းစိန္ေထာင္ကိုလည္း သြားေရာက္ ၿပီး ႏိုင္ငံေရး
အက်ဥ္းသားေတြ အပါအ၀င္ တာ၀န္ရိွသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ Ms Yanghee Leeရဲ့
ျမန္မာႏိုင္ငံ ပထမေန႔ ခရီးစဥ္သတင္းကိုေတာ့ ဗီြအုိေအ ျမန္မာပိုင္းရဲ့
သတင္းေထာက္ ကိုမုိးေဇာ္က တင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္ Ms Yanghee Lee ယန္ဟီ လီ ျမန္မာ အစိုးရရဲ့ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ဗုဒၶဟူးေန႔ ညပိုင္းက ေရာက္ရိွခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ၁၇ရက္ေန႔ကေန ၂၆ေန႔အထိ ၁၀ရက္ၾကာ ခရီးစဥ္ ပထမေန႔မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ အဓိက ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အေျခစိုက္ ကုလသမဂၢရံုးက ျပန္ၾကားေရးအရာရိွ ဦးေအး၀င္းက အခုလို ေျပာပါတယ္။
"မနက္ကေတာ့ ဘာသာစံုေခါင္းေဆာင္ေတြအဖြဲ႔ေပါ့ေနာ္။ အဲ့တာ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမမွာ ေတြ႔ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္နဲ႔ သြားေတြ႔ပါတယ္။ အဲ့ဒီ့ကေနၿပီးေတာ့ အခု အင္းစိန္ေထာင္မွာရွိတဲ့ အႀကီးအကဲေတြနဲ႔ေရာ ဒီအက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ေရာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ေရာ ေတြ႔ပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ အဲ့ေလာက္ပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ အင္းစိန္ေထာင္က အခုပဲ ထြက္လာၿပီး အခု ႐ံုးသြားပါမယ္။ "
ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေရးအဖဲြ႔နဲ႔ ဒီမနက္ ၈နာရီကေန ၉နာရီထိ ၿမိဳ႔ေတာ္ခန္းမ မွာ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး ဒီေတြ႔ဆံုပဲြမွာ ေဆြးေႏြးခဲ့တာေတြကိုေတာ့ အစၥလာမ္ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္တဲ့ သံအမတ္ၾကီးေဟာင္း ဦးလွေမာင္က အခုလို ေျပာျပပါတယ္။
"ဒီမွာေတာ့ Political Stability ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔လိုတယ္ဆိုတာ Maintain လုပ္ေနတာေပါ့ေနာ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ Political Stability ႏုိင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈ မရွိခဲ့လို႔ Economic Development မွာ ေနာက္က်ေနတာရွိတယ္။ အဲ့ဒီ့ သေဘာေလးေတြကို ရွင္းျပတယ္။ ေနာက္ အခုျဖစ္ေနတဲ့ Conflict ေလးေတြ လည္း နည္းနည္းပါးပါး ေျပာျပတာေပါ့ေလ။ ဒီေလာက္ပါပဲ။ ဒီ့ျပင္ေတာ့ သိပ္ၿပီး မစၥတာ ကင္တာနား ဟိုတုန္းက ေမးတာ၊ ေျဖတာ ျပဳတာ မရွိပါဘူး။ မိတ္ဆက္ေပးတဲ့ သေဘာပါပဲ။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္။"
Ms Yanghee Lee ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္နဲ႔ ၁နာရီ နီးပါးေတြ႔ဆံုၿပီး ေတြ႔ဆံုစဥ္မွာေတာ့ ႏွစ္ဖက္ ေဆြးေႏြး တင္ျပခဲ့ တာေတြကို ေကာ္မရွင္ရဲ႕အတြင္းေရး ဦးစစ္ျမိဳင္က အခုလို ေျပာပါတယ္။
" အဓိကကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းပံုနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ ခ်က္ေတြ ေျပာ ပါတယ္။ ေနာက္ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းမႈကို က်ေနာ္တို႔ ရွင္းျပပါတယ္။ ေနာက္ တိုင္စာေတြ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွင္းျပပါတယ္။ ေနာက္ ကြင္းဆင္းေဆာင္ရြက္မႈ အခ်ိဳ႕ကို က်ေနာ္တို႔ ရွင္းျပပါတယ္။ ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ အျခား အစီရင္ခံစာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို သူ႔ကို တင္ျပပါတယ္။ သီးျခားေဆြးေႏြးတာေတာ့ မရွိပါဘူး။
သူ႔အေနနဲ႔ေတာ့ ပြင့္လင္းမႈနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ ခ်င္တယ္ ဆိုတဲ့ သူ႔သေဘာထားေလးကို ေျပာပါတယ္။ သူလည္း ဒါပထမဆံုး အေခါက္ဆိုေတာ့ေလ မိတ္ဆက္မႈနဲ႔ သိခ်င္တာေလးေတြ သတင္းအခ်က္အလက္ေလးေတြ ေလ့လာတဲ့သေဘာ အဲ့လိုျမင္ပါတယ္။"
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ကုိယ္စားလွယ္ရဲ႔ ခရီးစဥ္ အတြင္းမွာေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ အပါအ၀င္ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာ ေဒသေတြကုိ သြားေရာက္ မွာ ျဖစ္သလုိ၊ အစုိးရ တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ အဓိကအတုိက္အခံ ပါတီျဖစ္တဲ့ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဆုံမွာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢက သတင္း ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ခရီးစဥ္အေသးစိတ္ကိုေတာ့ ထုတ္ျပန္ထားတာမရိွပါဘူး။
ျမန္မာ ႏိုင္ငံအေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔အစည္းတခုျဖစ္တဲ့ Equality Myanmar ရဲ့ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းကေတာ့ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားတဲ့ ေဒသေတြက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြအျပင္ လယ္ယာေျမကိစၥေတြနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလး အခြင့္အေရးေတြကိုလည္း အေလးထားသင့္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
"က်ေနာ္တို႔ လယ္ယာေျမကိစၥေတြ၊ ဖမ္းဆီးခံထိေနတဲ့သူေတြရဲ႕ အေၾကာင္းအရာ ကိစၥေတြ က ေတာ္ေတာ္အေရးႀကီးေနပါတယ္။ ဒါက သူ႔အေနနဲ႔ တကယ့္ကို လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ကိစၥေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တခါ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေျခအေနကလည္း သူတို႔မွာ ပိုမို ထိခုိက္ႏုိင္တဲ့ အတြက္ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလး ရႈ႕ေထာင့္ကလည္း ေလ့လာသင့္တဲ့ အေျခအေနလို က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။"
ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးအထူး ကိုယ္စားလွယ္ Ms Yanghee Leeက ၁၀ရက္ၾကာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္အတြင္း ေလ့လာေတြ႔ရိွခ်က္ေတြကိုေတာ့ လာမယ့္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံမွာ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္ Ms Yanghee Lee ယန္ဟီ လီ ျမန္မာ အစိုးရရဲ့ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ဗုဒၶဟူးေန႔ ညပိုင္းက ေရာက္ရိွခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ၁၇ရက္ေန႔ကေန ၂၆ေန႔အထိ ၁၀ရက္ၾကာ ခရီးစဥ္ ပထမေန႔မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ အဓိက ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အေျခစိုက္ ကုလသမဂၢရံုးက ျပန္ၾကားေရးအရာရိွ ဦးေအး၀င္းက အခုလို ေျပာပါတယ္။
"မနက္ကေတာ့ ဘာသာစံုေခါင္းေဆာင္ေတြအဖြဲ႔ေပါ့ေနာ္။ အဲ့တာ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမမွာ ေတြ႔ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္နဲ႔ သြားေတြ႔ပါတယ္။ အဲ့ဒီ့ကေနၿပီးေတာ့ အခု အင္းစိန္ေထာင္မွာရွိတဲ့ အႀကီးအကဲေတြနဲ႔ေရာ ဒီအက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ေရာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ေရာ ေတြ႔ပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ အဲ့ေလာက္ပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ အင္းစိန္ေထာင္က အခုပဲ ထြက္လာၿပီး အခု ႐ံုးသြားပါမယ္။ "
ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေရးအဖဲြ႔နဲ႔ ဒီမနက္ ၈နာရီကေန ၉နာရီထိ ၿမိဳ႔ေတာ္ခန္းမ မွာ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး ဒီေတြ႔ဆံုပဲြမွာ ေဆြးေႏြးခဲ့တာေတြကိုေတာ့ အစၥလာမ္ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္တဲ့ သံအမတ္ၾကီးေဟာင္း ဦးလွေမာင္က အခုလို ေျပာျပပါတယ္။
"ဒီမွာေတာ့ Political Stability ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔လိုတယ္ဆိုတာ Maintain လုပ္ေနတာေပါ့ေနာ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ Political Stability ႏုိင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈ မရွိခဲ့လို႔ Economic Development မွာ ေနာက္က်ေနတာရွိတယ္။ အဲ့ဒီ့ သေဘာေလးေတြကို ရွင္းျပတယ္။ ေနာက္ အခုျဖစ္ေနတဲ့ Conflict ေလးေတြ လည္း နည္းနည္းပါးပါး ေျပာျပတာေပါ့ေလ။ ဒီေလာက္ပါပဲ။ ဒီ့ျပင္ေတာ့ သိပ္ၿပီး မစၥတာ ကင္တာနား ဟိုတုန္းက ေမးတာ၊ ေျဖတာ ျပဳတာ မရွိပါဘူး။ မိတ္ဆက္ေပးတဲ့ သေဘာပါပဲ။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္။"
Ms Yanghee Lee ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္နဲ႔ ၁နာရီ နီးပါးေတြ႔ဆံုၿပီး ေတြ႔ဆံုစဥ္မွာေတာ့ ႏွစ္ဖက္ ေဆြးေႏြး တင္ျပခဲ့ တာေတြကို ေကာ္မရွင္ရဲ႕အတြင္းေရး ဦးစစ္ျမိဳင္က အခုလို ေျပာပါတယ္။
" အဓိကကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းပံုနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ ခ်က္ေတြ ေျပာ ပါတယ္။ ေနာက္ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းမႈကို က်ေနာ္တို႔ ရွင္းျပပါတယ္။ ေနာက္ တိုင္စာေတြ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွင္းျပပါတယ္။ ေနာက္ ကြင္းဆင္းေဆာင္ရြက္မႈ အခ်ိဳ႕ကို က်ေနာ္တို႔ ရွင္းျပပါတယ္။ ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ အျခား အစီရင္ခံစာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို သူ႔ကို တင္ျပပါတယ္။ သီးျခားေဆြးေႏြးတာေတာ့ မရွိပါဘူး။
သူ႔အေနနဲ႔ေတာ့ ပြင့္လင္းမႈနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ ခ်င္တယ္ ဆိုတဲ့ သူ႔သေဘာထားေလးကို ေျပာပါတယ္။ သူလည္း ဒါပထမဆံုး အေခါက္ဆိုေတာ့ေလ မိတ္ဆက္မႈနဲ႔ သိခ်င္တာေလးေတြ သတင္းအခ်က္အလက္ေလးေတြ ေလ့လာတဲ့သေဘာ အဲ့လိုျမင္ပါတယ္။"
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ကုိယ္စားလွယ္ရဲ႔ ခရီးစဥ္ အတြင္းမွာေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ အပါအ၀င္ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာ ေဒသေတြကုိ သြားေရာက္ မွာ ျဖစ္သလုိ၊ အစုိးရ တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ အဓိကအတုိက္အခံ ပါတီျဖစ္တဲ့ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဆုံမွာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢက သတင္း ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ခရီးစဥ္အေသးစိတ္ကိုေတာ့ ထုတ္ျပန္ထားတာမရိွပါဘူး။
ျမန္မာ ႏိုင္ငံအေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔အစည္းတခုျဖစ္တဲ့ Equality Myanmar ရဲ့ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းကေတာ့ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားတဲ့ ေဒသေတြက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြအျပင္ လယ္ယာေျမကိစၥေတြနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလး အခြင့္အေရးေတြကိုလည္း အေလးထားသင့္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
"က်ေနာ္တို႔ လယ္ယာေျမကိစၥေတြ၊ ဖမ္းဆီးခံထိေနတဲ့သူေတြရဲ႕ အေၾကာင္းအရာ ကိစၥေတြ က ေတာ္ေတာ္အေရးႀကီးေနပါတယ္။ ဒါက သူ႔အေနနဲ႔ တကယ့္ကို လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ကိစၥေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တခါ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေျခအေနကလည္း သူတို႔မွာ ပိုမို ထိခုိက္ႏုိင္တဲ့ အတြက္ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလး ရႈ႕ေထာင့္ကလည္း ေလ့လာသင့္တဲ့ အေျခအေနလို က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။"
ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးအထူး ကိုယ္စားလွယ္ Ms Yanghee Leeက ၁၀ရက္ၾကာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္အတြင္း ေလ့လာေတြ႔ရိွခ်က္ေတြကိုေတာ့ လာမယ့္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံမွာ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
