20.10.2014
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပဲြကို လာမယ့္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလကုန္ ဒါမွမဟုတ္ ေနာက္အက်ဆံုး ႏို၀င္ဘာလဆန္းမွာ က်င္းပမယ္လုိ႔ ဒီကေန႔ ေရြးေကာက္ပဲြ ေကာ္မရွင္က ထုတ္ျပန္ေျပာဆုိပါတယ္။ ဒီေၾကညာခ်က္ကို ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္နဲ႔ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးစဥ္မွာ ထုတ္ျပန္တာျဖစ္ပါတယ္။ သတင္းအျပည့္အစံုကို ဗီြအုိေအျမန္မာပိုင္း သတင္းေထာက္ ကိုမုိးေဇာ္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္နဲ႔ အရပ္ဖက္လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြ ဒီကေန႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ မီကာဆာဟုိတယ္မွာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီး ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြက်င္းပမယ့္အခ်ိန္ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါဟာ ဒီလအေစာပိုင္းက လူထုကိုေျပာၾကားတဲ့ မိန္႔ခြန္းမွာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက တျပည္လံုးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးလက္မွတ္ေရးထိုး၊ ေနာက္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပဲြေတြ စတင္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မွ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြက ေရရာမယ္လုိ႔ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့တာေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပဲြရက္ ေရႊ႔ဆုိင္းမလားဆိုၿပီး ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူေတြက သံုးသပ္ေနခ်ိန္မွာ ထြက္ေပၚလာတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
က်င္းပမယ့္အခိ်န္ကိုေတာ့ ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးကိုကိုက အခုလို အတည္ျပဳေျပာဆုိပါတယ္။
“ေရြးေကာက္ပဲြက်င္းပဖို႔လား၊ ေရွ႕ႏွစ္အကုန္ ေအာက္တိုဘာ ေနာက္ဆံုးအပတ္၊ သို႔မဟုတ္ ႏိုဝင္ဘာ ပထမပတ္ အဲေလာက္မွာ လုပ္ျဖစ္လိမ့္မယ္။”
ဒီကေန႔ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုပဲြမွာ ေရြးေကာက္ပဲြ လုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ ေရြးေကာက္ပဲြ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရးအဖဲြ႔ေတြလုိက္နာရမယ့္ က်င့္၀တ္ေတြကို အဓိက ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္လုိ႔လည္း ဦးကိုကိုက ေျပာပါတယ္။
“--- CSO ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးတာ။ ပထမ တခ်က္က တႏိုင္ငံလံုး အေျခခံ မဲဆႏၵနယ္စာရင္းျပဳစုမယ္၊ ျပဳစုမယ့္လုပ္ငန္းစဥ္အတြက္ လုပ္ငန္းစဥ္ မူၾကမ္းေလး ဆဲြထားတယ္။ အဲဒီလုပ္ငန္းစဥ္ကိုေရာက္ဖို႔ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ကေနၿပီးေတာ့ CSO အဖဲြ႔ေတြကို ခ်ျပတယ္။ ရွင္းလင္းၿပီးခ်ျပတယ္။ CSO ေတြက ဒါကို အႀကံဉာဏ္ျပဳၾကတယ္၊ ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ ဒုတိယအခ်က္က Observer ေတြအတြက္ Code of Conduct ဆဲြဖို႔ ဖိတ္ထားပါတယ္။ အဲဒါလည္း ဝုိင္းၿပီးေဆြးေႏြးၾကတယ္ေပါ့။”
ဒီေဆြးေႏြးပဲြကို တက္ေရာက္လာတဲ့ ပညာတံခြန္လူမႈေရးကြန္ယက္က ဦးျမင့္ေအာင္မုိးက ၂၀၁၅ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပမယ့္ရက္ကို ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးကိုယ္တုိင္ မီဒီယာေတြကို ေျပာဆိုခဲ့တာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“ဟုတ္ကဲ့၊ ဥကၠ႒ႀကီးကိုယ္တုိင္…၊ မီဒီယာေရွ႕မွာလည္း ေျပာသြားပါတယ္။ ၂၀၁၅ အေစာဆံုးေအာက္တိုဘာေနာက္ဆံုးပတ္နဲ႔ ေနာက္အက်ဆံုး ႏိုဝင္ဘာ ပထမပတ္မွာ လုပ္ျဖစ္ေအာင္လုပ္မယ္လို႔ သူကိုယ္တုိင္ကလည္း ေျပာသြားပါတယ္။”
ေရြးေကာက္ပဲြ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရးအဖဲြ႔ေတြလုိက္နာရမယ့္ က်င့္၀တ္ေတြကိုေဆြးေႏြးတာကိုေတာ့ ဦးျမင့္ေအာင္မုိးက အခုလို ဆက္ေျပာပါတယ္။
“အဓိက ကေတာ့ ဘယ္အခ်က္ေတြကိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ဘက္က လိုက္နာရမယ္ေပါ့။ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ဥပေဒေတြ၊ နည္းဥပေဒေတြကို မေဖာက္ဖ်က္တဲ့အခ်က္ေတြပဲ အေတာ္မ်ားပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ Observer ေတြရဲ႕လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြေပါ့။ ဘယ္အတုိင္းအတာအထိ က်ေနာ္တို႔ လုပ္လို႔ရမလဲ၊ က်ေနာ္တို႔ CSO ေတြကေနၿပီးေတာ့မွ ဘယ္အခ်က္ေတြကေတာ့ ပါဝင္သင့္တယ္ေပါ့။ အဲဒီအခ်က္ေတြကို ေဆြးေႏြးတာပါ။ အဲဒီေဆြးေႏြးခ်က္ေတြမွာ သူတို႔က တခ်ဳိ႕ကိုလည္း လက္ခံတယ္။ ဒီေန႔ကေတာ့ final မဟုတ္ေသးဘူးေလ၊ ေနာက္တႀကိမ္ေတြ႔ၿပီး ေဆြးေႏြးရအံုးမွာ ဆိုေတာ့ ေနာက္ထပ္ ႏွစ္ႀကိမ္ေလာက္ဆိုရင္ေတာ့ Code of Conduct final ထြက္လာေလာက္ေရာေပါ့။ ”
ဒီအခ်က္ေတြမွာေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖဲြ႔က ဘက္မလိုက္ဖုိ႔၊ အစိုးရသီးျခားလြတ္လပ္တဲ့အဖဲြ႔ျဖစ္ဖုိ႔၊ ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ အဆင့္ဆင့္ရဲ့ တာ၀န္နဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို ၀င္ေရာက္ မစြက္ဖက္ဖုိ႔၊ လွ်ဳိ႕၀ွက္မဲေပးတဲ့စနစ္ကို မထိခိုက္ေစဖုိ႔ စတာေတြပါ၀င္ပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္က ႏိုင္ငံတကာ ေရြးေကာက္ပဲြေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖဲြ႔ေတြကို လာေရာက္ဖုိ႔ကိုလည္း လက္ခံထားတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“International Observer ေတြကိုေတာ့ သူတို႔ ဖိတ္ေခၚထားတယ္။ Long Time လာမယ့္အဖဲြ႔ေတြကိုလည္း Long time လက္ခံထားတယ္။ Short time လာမယ့္အဖဲြ႔ေတြကိုလည္း Short time လက္ခံထားတယ္။ လက္ခံမယ့္အပိုင္းကေတာ့ အစိုးရအပိုင္းေပါ့။
ျပည္ဝင္ဗီဇာတို႔ ဘာတို႔က်ေတာ့ သူတို႔နဲ႔မဆိုင္ဘူးေပါ့။ သူတို႔ကေတာ့ လက္ခံၿပီးၿပီ။ က်န္တဲ့အပိုင္းကိုေတာ့ International Observer ေတြက သက္ဆုိင္ရာ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးတို႔၊ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနတို႔နဲ႔ဆက္သြယ္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အေၾကာင္းပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဥကၠ႒ႀကီးေျပာတဲ့အထဲလည္း ထည့္ေျပာသြားပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ Observer ကို အေလးထားတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုေတာ့ ၂၀၁၅ သည္ သူတို႔အတြက္ တရားမွ်တၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ေရြးေကာက္ပဲြႀကီး ျဖစ္ပါတယ္ဆိုတာ ျပဖို႔အတြက္ ျပည္တြင္း Observer ေတြေရာ International Observer ေတြကိုပါ အေလးထားၿပီးေတာ့ ဖိတ္ေခၚထားပါတယ္။”
ဒီကေန႔ေတြ႔ဆံုပဲြမွာ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ဥကၠ႒နဲ႔ အဖဲြ႔၀င္ေတြအပါအ၀င္ ရန္ကုန္တုိင္းေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ဥကၠ႒နဲ႔ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖဲြ႔အစည္း ၅၀ ေက်ာ္ ပါ၀င္တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။
မနက္ျဖန္မွာေတာ့ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုမွာျဖစ္ပါတယ္။
VOA
