ဒုကၡသည္၊ လူဦးေရနဲ႔ ေရြ႕ေျပာင္းေနထုိင္သူမ်ားဆုိင္ရာ အေမရိကန္လက္ေထာက္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Anne Richard ဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္ကုိသြားၿပီး ျပည္နယ္အတြင္း ေနထုိင္ေနၾကတဲ့ ဘာသာ၊ လူမ်ဳိး မတူညီသူေတြအၾကား တဘက္နဲ႔ တဘက္ သင့္တင့္ မွ်တေအာင္ ေနထုိင္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္း ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးနဲ႔ အဖြဲ႔ဟာ ရခုိင္အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြ၊ ရပ္မိ ရပ္ဖေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံခဲ့တဲ့အျပင္ စစ္ေတြ၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕တုိ႔မွာရွိတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြကုိလည္း သြားေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ဆက္သြယ္ စုံစမ္းထားတဲ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပထားပါတယ္။
အေမရိကန္ လက္ေထာက္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Anne Richard ဟာ ဇန္န၀ါရီလ ၁၆ ရက္ကေန ၁၉ ရက္ေန႔အထိ ျပည္နယ္အစုိးရပုိင္းက သက္ဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ ၿမိဳ႕မိ ၿမိဳ႕ဖေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးတာအျပင္ ရခုိင္ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ စစ္ေတြနဲ႔ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ေတြမွာရွိတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြကုိ သြားေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အေမရိကန္သံ႐ုံးက ေျပာခြင့္ရပုဂၢဳိလ္က အခုလုိ ေျပာျပပါတယ္။
“သြားေရာက္လည္ပတ္တဲ့ ခရီးစဥ္အတြင္းမွာ လက္ေထာက္၀န္ႀကီးအေနနဲ႔ ျပည္နယ္၊ ခ႐ုိင္နဲ႔ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္က အရာရွိေတြ၊ ရခုိင္နဲ႔ ႐ုိဟင္ဂ်ာကုိယ္စားလွယ္ေတြ၊ ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႔က တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းက ဒုကၡသည္မ်ားအေရး အေမရိကန္ - ျမန္မာ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီးမွာ လက္ေထာက္၀န္ႀကီး Richard က အခုလုိ ရခုိင္ျပည္ကုိသြားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေတြ႔ဆုံမႈေတြအတြင္း ရခုိင္တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ မတူညီတဲ့ ဘာသာေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြအၾကား အသက္ဆုံး႐ႈံးမႈ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ သက္ဆုိင္ရာ အရာရွိေတြက ၀ုိင္း၀န္း ေဆာင္ရြက္ၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဆက္မျဖစ္ေရး အပါအ၀င္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ရင္ၾကားေစ့ေရးကုိ ဦးတည္ေစမယ့္ အေျခခံ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ၾကဖုိ႔ လက္ေထာက္၀န္ႀကီး Richard က တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။”
အကူအညီ လုိအပ္ေနသူေတြ အဟန္႔အတားမရွိ လုိအပ္တဲ့ အကူအညီေတြ ရရွိေရး ေဆာင္ရြက္ေပးဖုိ႔ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြက အာမခံခ်က္ေပးခဲ့တဲ့အေပၚမွာလည္း လက္ေထာက္၀န္ႀကီး Richard အေနနဲ႔ အားရေက်နပ္မိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“လူမ်ဳိး၊ ဘာသာမေရြး အကူအညီလုိအပ္ေနသူေတြအတြက္ လူသားခ်င္းစာမႈ အကူအညီေတြ ေပးေနသူေတြ အတားအဆီးမရွိ အကူညီေပးႏုိင္ေရးအတြက္ ဗဟုိနဲ႔ ျပည္နယ္အစုိးရက တာ၀န္ရွိသူေတြဘက္က အာမခံခ်က္ ေပးခဲ့တဲ့အေပၚမွာလည္း လက္ေထာက္၀န္ႀကီးအေနနဲ႔ အားရေက်နပ္မႈ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း လူမ်ဳိးေရးဆန္တဲ့ အဓိက႐ုဏ္းေတြ စတင္ျဖစ္ေပၚၿပီး လူေတြနဲ႔ ရာနဲ႔ခ်ီ ေသဆုံးခဲ့တာ ၂ ႏွစ္ခြဲေလာက္ ၾကာလာတဲ့အခ်ိန္ထိ အေျခအေနေတြက စုိးရိမ္စရာအျဖစ္ ရွိေနေသးေပမဲ့လည္း IDP ဒုကၡသည္ေတြ ေနထုိင္တဲ့ စခန္းအတြင္းက အေျခအေနေတြ တုိးတက္မႈရွိတယ္လုိ႔ ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြက ေျပာၾကပါတယ္။”
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း လက္ရွိ အေျခအေနေတြဟာ လူမႈအသုိင္း၀ုိင္း ၂ ဘက္စလုံးကုိ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းမႈ မရွိေစတဲ့အေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္လည္း ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္တည္းမႈနဲ႔ အခြင့္အေရး နဲပါးမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ဗုဒၶဘာသာေရာ၊ မူဆလင္ အသုိင္း၀ုိင္းနဲ႔ပါ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ထိေတြ႔ ဆက္ဆံေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း လက္ေထာက္၀န္ႀကီး Anne Richard က ေျပာပါတယ္။
စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ လက္ေထာက္၀န္ႀကီးနဲ႔ ျပဳလုပ္တဲ့ ရပ္မိ ရပ္ဖေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံပြဲကုိ တက္ေရာက္ခဲ့သူ တဦးကေတာ့ ECC - အေရးေပၚ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးဌာနက ဦးသာပြင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူက လူမႈအသုိင္း၀ုိင္း ၂ ခုအၾကား သင္တင့္မွ်တေအာင္ ေနထုိင္ၾကဖုိ႔ လက္ေထာက္၀န္ႀကီးက တုိက္တြန္း ေျပာဆုိတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္က ECC အဖြဲ႔၀င္ဆုိေတာ့ ECC အေနနဲ႔ ေခၚေတြ႔တယ္။ ေနာက္ ညေနဘက္ ၅ နာရီခြဲမွာ ဒါကေတာ့ ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖအေနနဲ႔ စစ္ေတြဟိုတယ္မွာ ေတြ႔တယ္။ လိုရင္းကေတာ့ဗ်ာ သူတုိ႔ကေတာ့ ကုလားေတြနဲ႔ ဘယ္လိုသင့္ျမတ္ေအာင္ ေနမလဲ။ ဒီလိုပဲေမးတာေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တုိ႔ဘက္ကလည္း ဒီႏုိင္ငံသားရထိုက္သူေတြနဲ႔ေတာ့ သင့္တင့္ေအာင္ေနမယ္။ ႏုိင္ငံသားမရထိုက္တဲ့သူေတြကိုေတာ့ စိစစ္ေပးဖို႔ ခင္ဗ်ားတုိ႔ တိုက္တြန္းေပးပါေပါ့။ ဒါပဲေပါ့။”
ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ေတာင္းဆုိမႈေတြထဲမွာ မမွ်တမႈေတြ ပါ၀င္ေနတယ္ဆုိတာကုိ သူတုိ႔ဘက္က ေထာက္ျပ ေျပာဆုိခဲ့တယ္လုိ႔ ဦးသာပြင့္က ဆက္ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ရဲ႕စကားအဆံုးကေတာ့ Development ေတြ ဘာေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲေျပာေျပာ က်ေနာ္တုိ႔က အခုေလာေလာဆယ္က ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရခိုင္က ၂ သန္း၊ ကုလားက ၁ သန္းေက်ာ္ရွိေနၿပီ။ တကယ္လို႔သာ ဒီေမြးႏႈန္းနဲ႔ ဒီမယားယူမႈႏႈန္းနဲ႔ဆိုရင္ ေနာက္ အႏွစ္ ၃၀ ဆိုရင္ ၂၀၊ ၃၀ ျဖစ္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ လူမ်ိဳးကို လႊမ္းမိုးသြားမယ့္ အေျခအေနရွိတယ္။ အဲ့ဒီအေျခအေနမွာ ဒီ Birth Control တို႔၊ မိန္းမေတြ ယူခ်င္သလို ယူေနတာေတြကို ဥပေဒနဲ႔အညီ မလုပ္ေပးမခ်င္း၊ ေနာက္တခုကလည္း က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ေနထုိင္ေနတဲ့ ဘဂၤါလီေတြရွိတယ္ဆိုတာကို လက္ခံတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခင္ဗ်ားတို႔ေျပာသလို ရွိသမွ်အကုန္လံုးဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ေနတာမဟုတ္ဘူး။ မေန႔က ခိုး၀င္လာတဲ့ ဘဂၤါလီေတြကိုလည္း အရင္ရွိၿပီးသား ဘဂၤါလီေတြက ဖြက္ထားေပးတယ္။ အဲ့ဒီလိုဖြက္ထားလို႔ အစိုးရက စြဲၿပီး စစ္ေဆးတာေတြ ဘာေတြလုပ္ရင္ အကုန္လံုးက ၀ိုင္းၿပီးေတာ့ ရန္ရွာေတာ့တာကိုး။ ဒီအေျခအေနေတြရွိေနတယ္။ ဒီလိုရင္းကိုပဲ က်ေနာ္တုိ႔က ေျပာတာပါ။”
လက္ေထာက္၀န္ႀကီး Anne Richard ဟာ ဒီကေန႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံကုိ ခရီးဆက္သြားၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစုိးရ ထိပ္တန္းအရာရွိေတြ၊ UNHCR နဲ႔ NGO အဖြဲ႔အစည္းေတြက တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အေရးကိစၥကုိ ဆက္လက္ ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ဒါကာၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ အေမရိကန္သံ႐ုံးက ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံတကာ မဟာဗ်ဴဟာေရးရာအဖြဲ႔က ဦးေဆာင္ျပဳလုပ္တဲ့ ဒုကၡသည္၊ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထုိင္သူမ်ားနဲ႔ လူဦးေရဆုိင္ရာ အေမရိကန္အစုိးရ မူ၀ါဒဆုိင္ရာ ေဟာေျပာပြဲကုိ ဒီကေန႔ တက္ေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
