အမ်ားအထင္မွာ ၊ ေလတပ္ (၁) (Air force one) လို႔ဆိုလိုက္တာနဲ႔ ၊ သမၼတတံဆိပ္ နဲ႔ အေမရိကန္ အာဏါ (ပါ၀ါ) ကိုေဖၚျပတဲ႔ ဘိုရင္း (၇၄၇) ေလယဥ္ကိုဘဲ မ်က္စိထဲ ျမင္မိၾကလိမ္႔မယ္ ထင္ပါတယ္။ တကယ္က ေလတပ္ (၁) (Air force one) ဆုိတာက ေလယဥ္ကို သတ္မွတ္ေပးတဲ႔ (call sign) လို႔ေခၚ တဲ႔ ေလယဥ္နဲ႔ ဆက္သြယ္တဲ႔ နံမည္သတ္မွတ္မႈပါပဲ။ လူေတြကို ေမာင္ဘ ၊ ေမာင္လွ ဆိုျပီး ခြဲျခားႏုိင္ေအာင္ နံမည္ ေပးၾကသလို ၊ ေလယဥ္ေတြမွာလည္း ဆက္သြယ္တဲ႔ အခါ သိသာ ေအာင္ (call sign) သတ္မွတ္ေပးတာပါ။ ဘယ္ေလယဥ္ မဆို အေမရိကန္သမၼတ လိုက္ပါလာတဲ႔ ေလယဥ္ကို ေလတပ္ (၁) (Air force one) လို႔သတ္မွတ္ပါတယ္။
ဒီလိုသတ္မွတ္ရတဲ႔ ရာဇ၀င္ကလည္း ၁၉၅၃ ခုႏွစ္မွာ သမၼတ အိုင္စင္ဟာ၀ါ စီးနင္းလိုက္ပါလာတဲ႔ ေလယဥ္ (ေလတပ္ ၈၆၁၀) ဟာ Eastern Airline ေလယဥ္ အမွတ္ ၈၆၁၀ နဲ႔ သတ္မွတ္ေလနယ္ပယ္ (air space) တစ္ခုမွာ call sign ခ်င္းလာတူေနတဲ႔ အတြက္ ၊ ေနာင္ မမွားရေလေအာင္ သမၼတေလယဥ္ကို ေလတပ္ (၁) (Air Force (1) ) လို႔သတ္မွတ္ ခဲ႔ရ တာပါ။ တကယ္ေတာ႔ မ်က္စိယဥ္ေနၾကတဲ႔ ဘိုးရင္း (ရ၄ရ) ပင္ (၂) စီးရွိပါတယ္။ သမၼတပါလာတဲ႔ ေလယဥ္ ကိုမွ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေလတပ္ (၁) (air force (1)) လို႔ သတ္ မွတ္ပါတယ္။
သမၼတအတြက္ အထူးေဆာက္လုပ္ထားတဲ႔ ဘိုးရင္ (၇၄၇) ႏွစ္ဆင္းကို ျမိဳ႔ေတာ္၀ါရွင္တန္ အျပင္ဖက္ ေမရိလန္မွာ ရွိတဲ႔ အင္တရူးေလတပ္စခန္းမွာရွိတဲ႔ (၈၉) ေလတပ္ေထာက္ပံ႔တပ္ airlift wing ကတာ ၀န္ယူထိန္းသိမ္း ရပါတယ္။ ဗိုလ္မွဴးၾကီး အဆင္႔ ကိုယ္တိုင္တပ္ရင္မွဴး ျဖစ္သလို ကိုယ္တိုင္ေလယဥ္မွဴး အျဖစ္တာ၀န္ယူ ရပါတယ္။ အေမရိကန္သမၼတ ရဲ႔ လံုျခံဳေရးဟာ အလြန္အေရးၾကီးတဲ႔ အတြက္ အေမရိကန္ သမၼတခရီးစဥ္မွာ စီးဖို႔ကား (the Beast) ကအစ တခါတရံ ရဟတ္ယဥ္ ပါ C130 ပစၥည္းတင္ ေလယဥ္ၾကီး ေတြနဲ႔ အရင္ သယ္ခ်လာၾကပါတယ္။ လိုအပ္လွ်င္ အေမရိကန္ လံုျခံဳေရး နဲ႔ လက္ေျဖာင္႔တပ္သားေတြပါ ေလယဥ္ကြင္း ေတြမွာ ခ်ထားေလ႔ရွိပါတယ္။
သို႔ေသာ္ အေမရိကန္သမၼတ ေလယဥ္အတြက္ တိုက္ေလယဥ္ အေစာင္႔မထားပါ။ အေၾကာင္းမွာ ဘိုရင္း (၇၄၇) ေလယဥ္ ႏွစ္ဆင္းလံုးတြင္ ဒံုးက်ည္ မ်ားကို ေရွာင္ထြင္းႏုိင္ေသာ ေနာက္ဆံုးေပၚ လွ်ပ္စစ္ကရိယာ မ်ား တပ္ဆင္ထား၍ ျဖစ္သည္။ ဥပမာ ့heat seeking missile ဟုေခၚေသာ (အပူ) ကိုရွာေသာ ဒံုးက်ည္မ်ားကိုလမ္းလႊဲရန္ ထန္ျပန္းဒံုးၾကည္မ်ားပါသလို အျခား ေခတ္ေပၚ ထန္ျပန္လွ်ပ္စစ္ ကရိယာမ်ား တပ္ဆင္ထားပါသည္။ တကယ္ေတာ႔ အဲဖို႔၀မ္းဆိုတာ သမၼတတစ္ေယာက္ အတြက္ လိုအပ္တဲ႔ ဆက္သြယ္ ေရး ကရိယာ ေတြ အကုန္ပါသည္႔ အျပင္ အကူရံုးသားအားလံုးကို တင္ေဆာင္ႏုိင္ေသာ ေလေပၚ သမၼတ ရံုခန္း တစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။
သမၼတ ကေနဒီ လုပ္ၾကံခံရျပီး သမၼတ ဂၽြန္ဆင္ ဟာ က်န္ရစ္သူ ဂ်က္ကလင္းကေနဒီ ၏ေရွ႔ေမွာက္ေလယဥ္ ေပၚမွာပင္ က်မ္းသစၥာခံယူခဲ႔ ပံုကို မည္သူမွ ေမ႔ႏုိင္မည္မဟုတ္ပါ။ ရာဇ၀င္ တင္ခဲ႔ေသာ ဓါတ္ပံုတစ္ခုပင္။ ယင္း ေလယဥ္ ၏အမည္ရင္းမွာ Speical Airforce Mission (SAM) 26000 အမည္ရွိေသာ ဘိုရင္း ၇၀၇ ေလယဥ္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤေလယဥ္ႏွင္႔ ပင္ သမၼတ နစ္ဆင္ သည္ ရာဇ၀င္တင္ခဲ႔ေသာ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၊ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ တရုတ္ ျပည္ ခရီးစဥ္ ႏွင္႔ထိုႏွစ္ႏွစ္ေဟာင္းပိုင္းတြင္ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ ခရီးစဥ္ တို႔ကို သြားေရာက္ခဲ႔ သည္။ ခရီးစဥ္ ႏွစ္ခုလံုးမွာ အေမရိကန္သမၼတ အတြက္ ပထမဦးဆံုး ခရီးစဥ္ မ်ားျဖစ္သည္။
အခုေခတ္မွာမွ အေမရိကန္ သမၼတတဦး ခရီးထြက္ဖို႔ရာ အေစာင္႔အေရွာက္ေတြက တဖံုၾကီး။ သမၼတကို ေစာင္႔ေရွာက္ရေသာ secret service ဟုေခၚေသာ သက္ေတာ္ေစာင္႔ ေတြက ၀ိုင္းရံလွ်က္။ မျမင္ရေသာ အၾကိဳ ျပင္ဆင္ရေသာ အေမရိကန္ စစ္သည္ေတြက ပို၍ပင္မ်ားေသး။ မပိုလြန္းဖူးလား လို႔ထင္စရာ။ အကုန္အက် မ်ားလိုက္တာလို႔ ထင္စရာ။
တခ်ိန္က သမၼတစံအိမ္ေတာ္ကို တံခါးသြားေခါက္လွ်င္ လာဖြင္႔ေပးသူမွာ သမၼကိုယ္တိုင္ ရွိခဲ႔ဖူးသည္ဟု ဆိုလွ်င္ ယံုႏိုင္ဖြယ္ မရွိ။ ၁၉၀၁ ခု ၊ ၂၅ ေယက္ေျမာက္သမၼတ ၀ီလွ်ံမက္ကင္းလီ အသတ္ခံရျပီး မွာ ကြန္ကရက္က စီးကရက္ဆာလ္ဖစ္ ကို သမၼတကို ေစာင္႔ေရွာက္ရန္ အမိန္႔ခ်မွတ္ခဲ႔သည္။ အေမရိကန္ ရာဇ၀င္မွာ သမၼတ (၄) ဦး အသတ္ခံရဖူးျပီး (၂) ေယာက္ မေသေသာ္လည္း ဒဏ္ရာရဖူးသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ယေန႔အခ်ိန္အခါတြင္ သမၼတစ္ေယာက္ ၏အသက္ကို ကာကြယ္ရန္မွာ အလြန္လိုအပ္ေသာ တာ၀န္ျဖစ္ လာရေပသည္။
မက္ကင္းလီ သည္ လူထုႏွင္႔ ထိေတြ႔ရသည္ကို သေဘာက်၍ ၎အတြက္လံုျခံဳေရးကို လက္မခံခဲ႔ေပ။ ၎၏အတြင္း၀န္က စိုးရိမ္၍ ၎၏ခရီးစဥ္ကို (၂) ၾကိမ္ဖ်က္ခဲ႔ေသာ္လည္း သမၼတက ျပန္လည္ ထဲ႔သြင္း ခဲ႔သည္။ ေသဖို႔ရာ ကံ ပါဘာသည္လို႔ပဲ ဆိုရမလားမသိ။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ကိစိုုးရိမ္၍ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက လံုျခံဳေရး အားျဖည္႔ခဲ႔ေသာ္လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္က လက္မခံခဲ႔။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို ဆံုရွံဴးခဲ႔ ရသည္႔အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ရာဇ၀င္ လမ္း ေျပာင္းခဲ႔ရသည္။ ဤကဲ႔သို႔ အႏၱရယ္ မ်ိဳးကိုစိုးရိမ္၍ အေမရိကန္ေတြက ကုန္က်မႈကို ဂရုမစိုက္ၾကေတာ႔။ လံုျခံဳေရးကိုသာ ဂရုစိုက္ၾကသည္။ ေဒၚစု သြားတုန္းက ေပးေသာ လံုျခံဳေရး ကို သာ ၾကည္႔လွ်င္ ျမင္သာပါသည္။
တရုတ္သမၼတ ရန္စီမင္းလက္ထက္ ကတရုတ္သမၼတ အတြက္ေလယဥ္ကို ျပင္ဆင္မြမ္းမံရန္ အေမရိကန္ ကုမၸဏီတစ္ခုကို အပ္ႏွံမိရာ စီအိုင္ေအက လွ်ိဳ႔၀ွက္ အသံဖမ္းစက္ေတြ တပ္လႊတ္လိုက္၍ ျပႆနာ တက္ဖူး သည္။ ယၡဳေခတ္မွာေတာ႔ ခ်မ္းသာသည္႔ ႏုိင္ငံတိုင္း ႏုိင္ငံ႔ထိပ္သီးေတြ အတြက္ ကိုယ္ပိုင္ေလယဥ္ ထားေန ၾကေပျပီ ။
လက္ရွိ ဘိုရင္း ၇၄၇ ႏွစ္ဆင္းကို အစားထိုးရန္ ေလတပ္က ဖိတ္ေခၚခဲ႔ရာ ပထမ ၇၄၇-၈ (သို႔) Airbus A380 ႏွင္႔ အစားထိုးရန္ စဥ္းစားၾကေသာ္လည္း Airbus ကိုထုတ္လုပ္သည္႔ EADS ကုမၸဏီက ေနာက္ဆုတ္ သြားသည္႔ အတြက္ ဘုိရင္း ၇၄၇-၈ (သို႔) ဘိုရင္း ၇၈၇ (Dreamliner) ျဖစ္ဖို႔သာ ရွိပါတယ္။ သမၼတအတြက္ ေလယဥ္အသစ္ (၂) ဆင္းဟာ ၂၀၁၇ မွာ စတင္ပ်ံသန္း ႏုိင္လိမ္႔မယ္ လို႔ လန္႔မွန္းၾကပါတယ္။
သမၼတ လိုက္ပါတဲ႔ ရဟတ္ယဥ္ကို မရင္းေတြက တာ၀န္ယူရသည္႔ အတြက္ မရင္း (၁) လို႔ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။
