သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဟာ ေနျပည္ေတာ္မွာ ယေန႔ ေန႔လယ္ ၂ နာရီေလာက္က ဗုဒၶဘာသာ ဆရာေတာ္ႀကီး မ်ား၊ အစၥလာမ္ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ဖိတ္ၾကားၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ရွင္း လင္း ေလွ်ာက္ထား ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ေလွ်ာက္ထား ရွင္းလင္းခ်က္ အျပည့္အစံုကို သမၼတရံုး အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာ မွာ ေဖာ္ျပထားတာကို ျပန္လည္ ကူးယူေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။
ရခိုင္ၿပည္နယ္ၿဖစ္စဥ္ အေၿခအေနမ်ားနွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၏ ရွင္းလင္း ေၿပာၾကား
ေနၿပည္ေတာ္ ႏိုဝင္ဘာ ၁၆ ၿပည္ေထာင္စုသမၼတၿမန္မာနိုင္ငံေတာ္ နိုင္ငံေတာ္သမၼတဦးသိန္းစိန္သည္ ယေန႕ မြန္းလြဲ (၂) နာရီတြင္ နိုင္ငံေတာ္ ဗဟိုသံဃာ႕ဝန္ေဆာင္ဆရာေတာ္ႀကီး အမွဴးၿပဳေသာ ဆရာေတာ္ ႀကီးမ်ား၊ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ အႀကီးအကဲမ်ားနွင္႕ ေတြ႕ဆံု၍ ရခိုင္ၿပည္နယ္ တည္ၿငိမ္ေရး၊ ေအးခ်မ္း သာယာေရး၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးနွင့္ လူမႈစီးပြားဘဝ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုး တက္ေရးအတြက္ ညွိနႈိင္းေဆြးေႏြးၾက သည္။
ယင္းသို႕ ေတြ႔ဆံုရာတြင္ ရခို္င္ၿပည္နယ္ ၿဖစ္စဥ္ အေၿခအေနဆိုင္ရာမ်ားနွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတ၏ ရွင္းလင္းေၿပာႀကားခ်က္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းၿဖစ္သည္- အမ်ိဳးဘာသာ သာသနာကို ေစာင့္ေရွာက္ၾက ကုန္ေသာ ဗုဒၶဘာသာႏြယ္ဝင္ သူေတာ္စင္ ဆရာေတာ္ဘုရားမ်ားနွင့္တကြ အစၥလာမ္ဘာသာကို ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ၾကေသာ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ အၾကီးအကဲမ်ားအား ယခုကဲ့သို႕ ပင္႕ဖိတ္ရၿခင္းသည္ ရခိုင္ၿပည္နယ္ အတြင္း ၿဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ၿဖစ္စဥ္မ်ားအေပၚ သင္ခန္းစာမ်ား ရယူၿပီး ေနာင္တြင္ အလားတူ ၿဖစ္စဥ္မ်ိဳး ထပ္မံ မၿဖစ္ပြားေစရန္ နိုင္ငံေတာ္ အစိုးရမွ ဥပေဒနွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ေနမႈမ်ားနွင့္ ၾကြေရာက္ လာၾကေသာ ရဟန္းပုဂၢိဳလ္၊ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားထံမွလည္း အၾကံဥာဏ္ေကာင္းမ်ား ရယူရန္ ယခုကဲ့သို႕ ဖိတ္ၾကား ေတြ႕ဆံု ရၿခင္း ၿဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၂ ခုနွစ္ အတြင္း ရခိုင္ၿပည္နယ္တြင္ အတူတကြ ေနထိုင္ၾကသည့္ သူမ်ား အခ်င္းခ်င္း အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္ သတ္ၿဖတ္မႈမ်ားနွင့္ ေနအိ္မ္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္ မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးမႈ ၿဖစ္စဥ္ (၂) ၾကိ္မ္ ၿဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ထိုၿပည္နယ္အတြင္း စုစုေပါင္း ေသဆံုးသူ ေယာကၤ်ား မိန္းမ (၁၆၇ ) ဦး၊ ဒဏ္ရာရ သူ ေယာကၤ်ား မိန္းမ (၂၂၃)ဦး ရွိခဲ့ၿပီး မီးရႈိ႕ ဖ်က္ဆီးခံရသည့္ အိုးအိမ္နွင့္ အၿခား အေဆာက္အဦ ေပါင္း (၁၀၁၀၀) လံုး ရွိခဲ့ပါတယ္။ ထိုသို႕အိုးအိမ္မ်ား မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီး ခံရမႈေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္စုေပါင္း (၁၆၉၈၀)၊ လူဦးေရ (၁၁၁၀၀၀) တို႕သည္ အိုးမဲ့၊ အိမ္မဲ့ ၿဖစ္ၿပီး အတိဒုကၡမ်ားစြာ ေရာက္ခဲ့ၾကရသၿဖင့္ နိုင္ငံေတာ္ အစိုးရနွင့္အတူ ေစတနာရွင္ ၿပည္သူမ်ား ကမၻာ့ကုလသဂၢဌာေန အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ နိုင္ငံအခ်ိဳ႕နွင့္ အသင္း အဖြဲ႕ အခ်ိဳ႕တို႕မွ အကူအညီမ်ား ရယူၿပီး လတ္တေလာ အဆင္ေၿပေစရန္အတြက္ ေကြ်းေမြး ေစာင့္ေရွာက္ ထားရပါတယ္။
ဤကဲ့သို႕ ၿဖစ္ပြားရၿခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းမွာ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္ၿဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ၿဖစ္ပြားမႈ တစ္ခုအေပၚ မေက်မနပ္ၿဖစ္ၿပီး ဥပေဒေၾကာင္းအရ အေရးယူမႈကို လက္ခံ လိုက္နာရမည့္ အစား ေဒါသ အေလ်ာက္ အုပ္စုတစ္ခုနွင့္တစ္ခု သတ္ၿဖတ္မႈမ်ား ၿဖစ္ပြား က်ဴးလြန္ရာမွ ၾကီးမားက်ယ္ၿပန္႕သည့္ အၾကမ္းဖက္မႈအသြင္သို႕ ကူးေၿပာင္းေရာက္ရွိကာ ယခုကဲ့သို႕ ေသဆံုးမႈ၊ ပ်က္စီးမႈနွင့္ အတိဒုကၡေရာက္မႈ မ်ား ၿဖစ္ေပၚခဲ့ရၿခင္း ၿဖစ္ပါတယ္။
ဤ ဆံုးရႈံးမႈအားလံုးသည္ နိုင္ငံေတာ္၏ ဆံုးရႈံးမႈမ်ားပင္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဤကဲ့သို႕ ေဒသအတြင္း အၾကမ္းဖက္ သတ္ၿဖတ္မီးရိႈ႕မႈမ်ား က်ယ္က်ယ္ၿပန္႕ၿပန္႕ ၿဖစ္ပြား လာေစရန္ လူမ်ိဳးစြဲ၊ ဘာသာစြဲ ၿပင္းထန္သူ အခ်ိဳ႕မွ လည္း ေနာက္ကြယ္မွ မမွန္ကန္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားၿဖင့္ ေၿမွာက္ပင့္ ေသြးထိုး လွံဳ႕ေဆာ္ေပးမႈမ်ား ရွိခဲ့သည့္အၿပင္ ၿပည္ပအဖြဲ႕ အစည္း အခ်ိဳ႕နွင့္ နိုင္ငံအခ်ိဳ႕တို႕မွလည္း မမွန္မကန္ လုပ္ၾကံသတင္းမ်ား ထုတ္လႊင့္၍ ၿပႆနာပိုမို ၾကီးထြားလာေအာင္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။
မည္သို႕ပင္ၿဖစ္ေစ ရခိုင္ၿပည္နယ္အတြင္း ၿဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္၊ သတ္ၿဖတ္၊ မီးရႈိ႕၊ ဖ်က္ဆီးမႈမ်ားသည္ မိမိတို႕ အစိုးရသစ္လက္ထက္ အဖက္ဖက္မွ ေၿပာင္းလဲတိုးတက္ေနသည့္ အရွိန္အဟုန္ ကို မ်ားစြာ ထိခိုက္ေစၿပီး ကမၻာ့အလယ္တြင္ မ်က္နွာပ်က္ဖြယ္ရာ ၿဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။
ၿမန္မာနိုင္ငံအေပၚ စြပ္စြဲ ၿပစ္တင္မႈမ်ားလည္း ၿဖစ္ေပၚ ခဲ့ၿပီး ကုလသမဂၢ အပါအဝင္ ကမၻာ့နိုင္ငံအခ်ိဳ႕နွင့္ လည္း ၿပႆနာမ်ားကို မိမိတို႕ အစိုးရမွ ယေန႕တိုင္ ရင္ဆိုင္ ေၿဖရွင္း ေနရဆဲ ၿဖစ္ပါတယ္။
ရခိုင္ၿပည္နယ္တြင္ အစၥလာမ္ ဘာသာ ကိုးကြယ္သည့္ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ၿဗိတိသွ်တို႔ အုပ္စိုးစဉ္ကပင္ ရွိခဲ႔ၿပီး ၁၈၇၂ ခုနွစ္၊ ၿဗိတိသွ်တို႔ ေကာက္ယူခဲ႔သည့္ သန္းေခါင္စာရင္းအရ မဟာေမဒင္ (၅၈,၂၅၅) ဦးရွိခဲ႔ပါတယ္။
၎တို႔သည္ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္တြင္ လာေရာက္ လုပ္ကိုင္ၾကၿခင္းၿဖစ္ၿပီး မူလက လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္ ၿပီးသည္နွင့္ တစ္ဖက္နိုင္ငံသို႔ ၿပန္သြားၾကေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ မၿပန္ၾကေတာ့ဘဲ အတည္တက် ေန ထိုင္လာခဲ႔ ၾကပါတယ္။
အတည္တက် ေနထိုင္သူမ်ားမွ ေပါက္ဖြားလာၾကသူမ်ား၊ တစ္ခ်ိဳ႕ တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္လာၾကသူမ်ား ရွိခဲ႔သၿဖင့္ ယခင္အစိုးရအဆက္ဆက္ လက္ထက္တြင္ ဤကိစၥကို အမ်ိဳးသားေရးတာဝန္ တစ္ရပ္အေနၿဖင့္ စနစ္တက် စီမံေဆာင္ရြက္ တားဆီးခဲ႔သည္မ်ား ရွိခဲ႔ပါတယ္။
၂၀၁၂ ခုနွစ္၊ ဇြန္လနွင့္ ေအာက္တိုဘာလ ၿဖစ္စဥ္မ်ားအတြင္း ရခိုင္ၿပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕နယ္ (၁၇) ၿမိဳ႕နယ္ အနက္ (၁၁) ၿမိဳ႕နယ္၌ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ၿပည္သူမ်ား ဒုကၡခံစားခဲ႔ၾကရပါတယ္။ ဒုကၡခံစားရသည့္ ၿပည္သူမ်ား တြင္ အမ်ိဳးသမီး (၅၃.၈%)၊ အမ်ိဳးသား (၄၆.၂ %) နွင့္ (၁၂) နွစ္ေအာက္ ကေလး (၄၂.၉ %) ပါ ဝင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသၿဖင့္ အဓိက ထိခိုက္ ခံစားရသူ မ်ားမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားနွင့္ ကေလးမ်ားသာ ၿဖစ္ေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါတယ္။
ဒုကၡသည္မ်ား အသက္ရွင္ ရပ္တည္နိုင္ေရးအတြက္ လတ္တေလာ လိုအပ္သည့္ လူသားခ်င္း စာနာမႈ အေထာက္အပံ႔မ်ား ေပးအပ္ရန္ ၂၀၁၂ ခုနွစ္၊ ဇူလိုင္လမွ ၂၀၁၃ ခုနွစ္၊ ဇြန္လအထိ တစ္နွစ္စာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ (၆၆.၅) သန္းခန္႔ လိုအပ္မည္ဟု ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ပါတယ္။
၂၀၁၂ ခုနွစ္၊ ဇြန္လပဋိပကၡအတြင္း ဒုကၡေရာက္ခဲ႔ရသည့္ ဒုကၡေရာက္ခဲ႔ရသည့္ ဒုကၡသည္ (၇၅,၀၀၀) အတြက္ စားနပ္ရိကၡာဖိုး သက္သက္ပင္လွ်င္ တစ္လလွ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ (၁) သန္းကုန္က်ခဲ႔ပါတယ္။
ယင္းလူမႈပဋိပကၡ ၿဖစ္စဥ္မ်ားေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ (၁၁၁၀၀၀) ခန္႔မွာ အတိဒုကၡႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရသည္ သာမက ရခိုင္ၿပည္နယ္အတြင္း ေနထိုင္ၾကသည့္ ၿပည္သူ (၃၂) သိန္း မွာလည္း စိတ္ခ်လုံၿခဳံမႈမရွိဘဲ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားအားလုံး ရပ္ဆိုင္းလ်က္ရွိသည့္ အေၿခအေနႏွင့္ ရင္ဆိုင္ ေနရပါတယ္။
ပဋိပကၡၿဖစ္စဥ္ မရွိခဲ႔ေသာ ရခုိင္ေက်းရြာမ်ားႏွင့္ ဘဂၤါလီေက်းရြာ အခ်ိဳ႕တြင္လည္း ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ ရပ္ဆိုင္းၿခင္းေၾကာင့္ စားနပ္ရိကၡာၿပတ္လပ္မႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာအေၿခခံႏွင့္ လူမ်ိဳးေရး စိတ္ဓါတ္ ၿပင္းထန္ေသာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား လူငယ္အခ်ိဳ႕ႏွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာေရး အေၿခခံ ဘဂၤါလီ လူမ်ိဳးအခ်ိဳ႕တို႔၏ အၿပန္အလွန္ အေႏွာက္အယွက္ ၿပဳမႈမ်ားသည္ ကုလသမဂၢ ဝန္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ပရဟိတ ဝန္ထမ္းမ်ား၏ စားနပ္ရိကၡာ ၿပတ္လပ္သည့္ ေဒသမ်ားသို႔ ရိကၡာၿဖန္႔ေဝမႈမ်ားကို ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် အေႏွာက္ အယွက္ၿပဳ ဟန္႔တားလ်က္ရွိသၿဖင့္ ၿပည္သူမ်ား၏ စားဝတ္ေနေရးမွာ ပိုမိုၾကပ္တည္းေသာ အေၿခအေနသို႔ ဆိုက္ေရာက္လ်က္ ရွိပါသည္။
ယင္းသို႔ေသာ အခက္အခဲၾကားမွပင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လမွ ေအာက္တိုဘာလအထိ (၄) လ ကာလ အတြင္း ဆန္အိတ္ (၁၀၈၀၀၀) ခန္႔ကို လက္ဝယ္ေရာက္ရွိေအာင္ ၿဖန္႔ေဝခဲ့ရပါတယ္။ ရခိုင္ၿပည္နယ္၏ လက္ရွိအေနအထားကို သုံးသပ္ပါက လက္ရွိၿဖစ္ပြားေနသည့္ လူမႈပဋိပကၡ မ်ား၏ အက်ိဳးဆက္ အတိဒုက ၡမ်ား အၿပင္ မူလကပင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ရာခိုင္ႏႈန္း ( ၄၃.၅ %) ရွိၿပီး ဒုတိယအမ်ားဆုံး ၿပည္နယ္ ၿဖစ္ေနၿခင္း ၊ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြင္း ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္၌ ေရၾကီးမွဳနွင့္ ဂီရိမုန္တိုင္း တိုက္ခတ္မွဳခံစားရေသာ ၿမိဳ႕နယ္ မ်ားမွ ဒုကၡသည္စုစုေပါင္း (၂၈၉,၀၀၀) ခန္႔ ရွိေနၿခင္း၊ ရခိုင္ၿပည္နယ္ ေၿမာက္ပိုင္းတြင္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့သူ ( ၂၀၀, ၀၀၀) ခန္႔ ရွိေနၿခင္းတို႕သည္ ပကတိစိန္ေခၚမွဳအၿဖစ္ တည္ရွိေနပါတယ္။
ၿခဳံငုံသုံးသပ္ပါက ရခိုင္ၿပည္နယ္ရွိ ၿပည္သူ (၃၂)သိန္းခန္႔ အနက္ ၿပည္သူ ( ၆ )သိ္န္း (၁၉%)ခန္႔မွာ ဒုကၡသည္မ်ားအၿဖစ္ ေရာက္ရွိေနသည့္ အေၿခအေန ၿဖစ္ပါတယ္။ ယင္းဒုကၡသည္မ်ား အတြက္ အစိုးရနွင့္ ၿပည္သူမ်ား ၊ ကုလသမဂၢနွင့္ နိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အားလုံးမွ စုေပါင္း၍ ညီညီညာညာ ဝို္င္းဝန္း ေဆာင္ရြက္ေပးနိုင္မွသာ ဒုကၡသည္ ( ၆ )သိန္းခန္႔၏ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ေရးကို ေဆာင္ရြက္ေပးနုိင္မည့္ အေၿခအေန အမွန္တစ္ရပ္ကို သုံးသပ္ေတြ႕ရွိရမည္ ၿဖစ္ပါတယ္။
၁၉၄၂ခုႏွစ္ခန္႔ မွစတင္၍ ရခိုင္ၿပည္နယ္ေၿမာက္ပိုင္းတြင္ စတင္ၿဖစ္ပြားခဲ့သည့္ လူမွဳ ပဋိပကၡ ၿဖစ္စဥ္မ်ားမွာ စုစုေပါင္း ( ၇ )ၾကိမ္ ခန္႔ ရွိၿပီ ၿဖစ္ၿပီး ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၿဖစ္စဥ္မ်ားမွာ ယခင္ၿဖစ္စဥ္မ်ားထက္ ပိုမို ၿပင္းထန္လာၿပီး သာမန္လူမွဳေရးၿဖစ္စဥ္မ်ားမွ နိုင္ငံေရးၿဖစ္စဥ္ မ်ားသို႔ ကူးေၿပာင္းေအာင္ ၾကိဳးပမ္း လွဳံ႕ေဆာ္မွဳမ်ား ပါဝင္လာသည္ကို ေတြ႔ရွိရပါတယ္။
လူမ်ိဳးစုနွစ္စု အၾကားရွိ မူလကပင္တည္ရွိေနေသာ လူမ်ိဳး၊ ကိုးကြယ္မွဳ၊ ဘာသာစကား၊ ယဥ္ေက်းမွဳနွင့္ ဓေလ့ထုံးစံ ကြဲၿပားၿခားနားမွဳကို အေၿခခံလ်က္ လူမွဳေရးတံတိုင္း ၿခားနားေအာင္ ပိုမို လုပ္ေဆာင္ခဲ့ ၿခင္းေၾကာင့္ ပဋိပကၡမ်ား ၿဖစ္ပြားရၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။
ယင္းကဲ့သို႔ လူမ်ိဳးစုနွစ္ခု၏ ကြဲၿပားၿခားနားမွဳကို အေၿခခံလ်က္ ပိုမို ကြဲၿပားၿခားနားေအာင္ တစ္ဖက္နွင့္ တစ္ဖက္ အသာစီးရေအာင္ ၾကိဳတင္စီမံ လုပ္ေဆာင္ေနၾကသၿဖင့္ ပဋိပကၡၿဖစ္စဥ္မ်ားဆီိသို႔ ဦးတည္ေစ လ်က္ ရွိေနေၾကာင္း သုံးသပ္ေတြ႔ရွိရပါတယ္။
စင္စစ္အားၿဖင့္ ယေန႕ ကမၻာ့နိုင္ငံ အသီးသီးတြင္ ကြဲၿပားၿခားနားသည့္ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာစကား၊ ကိုးကြယ္မွဳ နွင့္ ဓေလ့ထုံးစံမ်ားကိုပင္ နိုင္ငံ၏ ၾကြယ္ဝေသာ စြမ္းအားအၿဖစ္ ေၿပာင္းလဲကာ အသုံးခ်ေနသည့္ သာဓက မ်ားကို သင္ခန္းစာ ရယူရမည္ၿဖစ္ပါတယ္။
ရခိုင္ၿပည္္နယ္အတြင္းရွိ သာမန္ၿပည္သူမ်ား အေနၿဖင့္မူ နိစၥဓူဝ စားဝတ္ေနေရး အဆင္ေၿပေရး၊ အလုပ္အ ကိုင္ ရရွိေရး၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳမွ လြတ္ေၿမာက္ေရးနွင့္ တည္ၿငိိမ္ေအးခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ လုပ္ကိုင္စားေသာက္လို သည့္ သေဘာဆႏၵမ်ားသာ ရွိေနၿပီး ပဋိပကၡေၾကာင့္ အတိဒုကၡ ေရာက္ေနရသည့္ အေၿခအေနမွ လြတ္ေၿမာက္ေအာင္ အစိုးရမွ ေဆာင္ရြက္ေပးေစလိုသည့္ ဆႏၵမ်ားရွိေနေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါတယ္္။
လူမွဳပဋိပကၡၿဖစ္စဥ္မ်ား၏ အရင္းခံ အေၾကာင္းတရားမ်ားကို သုံးသပ္ရာတြင္ သမိုင္းၿဖစ္စဥ္နွင့္ လူမ်ိဳးေရး ခံစားမွဳ၊ န္ိုင္ငံေရး အေၿခအေနမ်ား သာမက ပကတိေၿမၿပင္ အေၿခအေနနွင့္ လူမွဳစီးပြားေရးဘဝ အေၿခအေနမ်ားသည္လည္း အရင္းခံအေၾကာင္းတရား ၿဖစ္တည္မႈမ်ားအေနၿဖင့္ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
ပဋိပကၡၿဖစ္စဥ္မ်ား၏ အရင္းခံ အေႀကာင္း တရားတြင္ ေအာက္ပါ လူမွဳစီးပြားေရး အခ်က္အလက္မ်ားက ၿပႆနာ၏ အဓိက ေရေသာက္ၿမစ္မ်ား အၿဖစ္ တည္ရွိေနပါတယ္-
(က) လမ္းပန္းဆက္သြယ္မွဳ ခက္ခဲ၍ အထီးက်န္ သီးၿခား တည္ရွိေနၿခင္း။
(ခ) ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ၿမင့္္မား၍ ပညာေရးနိမ့္က်ၿခင္း။
(ဂ) စီးပြားေရးနွင့္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း နည္းပါးၿခင္း။
စင္စစ္အားၿဖင့္ ရခိုင္ၿပည္နယ္သည္ ၿမန္မာနိုင္ငံ၏ အေနာက္ဘက္တံခါးဝ ၿဖစ္ပါတယ္။ အေနာက္နိုင္ငံမ်ား နွင့္ လည္းေကာင္း၊ အေရွ႕အလယ္ပို္င္း ေဒသနွင့္ လည္းေကာင္း၊ အာဆီယံနို္င္ငံမ်ားနွင့္ လည္းေကာင္း၊ အိႏိၵယနိုင္ငံ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နိုင္ငံမ်ား နွင့္ လည္းေကာင္း ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မွဳ အခြင့္အလမ္းေကာင္းမ်ား ရွိေနပါတယ္။
ၿမန္မာနုိင္ငံသာမက တရုတ္နိုင္ငံနွင့္ အိႏၵိယအေရွ႕ေၿမာက္ ကုန္းတြင္းပိတ္ ၿပည္နယ္မ်ား ကပါ ရခိုင္ၿပည္ နယ္ ဆိပ္ကမ္းထြက္ေပါက္မ်ားကိုအသံုးၿပဳရန္ စိတ္ဝင္စားမႈအေပၚ မိမိတို႔က ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ မႈ ဗဟိုခ်က္ ၿဖစ္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမည္ ၿဖစ္ပါတယ္။
ရခိုင္ၿပည္နယ္တြင္ စစ္ေတြဆိပ္ကမ္းနွင့္ ေက်ာက္ၿဖဴေရနက္ ဆိပ္ကမ္းတို႔သည္ ၂၀၁၃ ခုနွစ္တြင္ နိုင္ငံတကာ ဆိပ္ကမ္းမ်ားအၿဖစ္ စတင္ အသက္ဝင္လာေတာ့မည္ ၿဖစ္ပါတယ္။ အလားတူ သံတြဲေလ ဆိပ္၊ ေက်ာက္ၿဖဴ ေလဆိပ္နွင့္ စစ္ေတြ ေလဆိပ္မ်ားကိုလည္း နိုင္ငံတကာေလဆိပ္မ်ား ၿဖစ္လာေအာင္ အစီအမံမ်ားခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိပါတယ္။
တရုတ္နိုင္ငံ ကူမင္းၿမိဳ႕မွ ရခိုင္ၿပည္နယ္ ေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ႕အထိ ၿမန္မာနိုင္ငံကို ၿဖတ္သန္းလ်က္ ဓါတ္ေငြ႕ ပိုက္လိုင္း၊ ေရနံပိုက္လိုင္းမ်ား သြယ္တန္းထားၿပီး ၎တုိ႔နွင့္ အၿပိဳင္ ကားလမ္း၊ ရထားလမ္းမ်ား ေဆာက္ လုပ္ၿပီးစီးပါက ရခိုင္ၿပည္နယ္၏ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္မႈမွာ ၿပည္မနွင့္ သာမက အေရွ႕အေနာက္ ကမၻာ့ နိုင္ငံမ်ား၏ စႀကၤံလမ္းေၾကာင္း အၿဖစ္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ ဗဟိုခ်က္ ၿဖစ္လာမည္ ၿဖစ္ပါတယ္။
ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ ဗဟိုခ်က္ၿဖစ္လာသည့္အတြက္ နုိင္ငံၿခားရင္းနွီးၿမႇဳပ္နွံမႈ၊ ၿပည္တြင္း ရင္းနွီးၿမႇဳပ္နွံမႈမ်ား စီးဆင္းလာၿပီး ရခုိင္ၿပည္နယ္၏ စီးပြားေရးနွင့္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းမ်ား တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးလာမည့္ အေၿခအေနေကာင္းကို ပိုင္ဆိုင္လ်က္ ရွိပါတယ္။ စီးပြားေရးတုိးတက္မႈ၊ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း တိုးတက္မႈမွတစ္ဆင့္ ၿပည္သူမ်ား၏ ပညာေရး၊ လူမႈေရးအဆင့္အတန္း တိုးတက္ၿမင့္ မားေအာင္ ေဆာင္ ရြက္ၿပီး စည္ပင္ သာယာဝေၿပာေသာ ၿပည္နယ္တစ္ခု ၿဖစ္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကရမည္ ၿဖစ္ပါတယ္။
သို႕ရာတြင္ ယင္းေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ား၏ အဓိကေသာ့ခ်က္မွာ တည္ၿငိမ္ေရး၊ ေအးခ်မ္း သာယာေရးနွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ၿဖစ္ပါတယ္။ ယင္းသည္လည္း လူမႈပဋိပကၡမ်ား ခ်ဳပ္ၿငိမ္းမွသာ ၿဖစ္ထြန္းနိုင္မည္ ၿဖစ္ပါတယ္။
ယေန႔ ကမၻာသည္ Globalization ၿဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ကမၻာတစ္ခုလံုးသည္ ရြာႀကီးတစ္ရြာ သဖြယ္ ၿဖစ္တည္ လ်က္ ရွိေနပါတယ္။ ကမၻာ့တစ္ေနရာတြင္ ၿဖစ္ပြားသည့္ ၿဖစ္စဥ္ မွန္သမွ်ကို မိနစ္ပိုင္း၊ နာရီပိုင္းအတြင္း၌ တစ္ကမၻာလံုးသို႕ အလ်င္အၿမန္ ၿပန္႔နွံ႕ ေစလ်က္ ရွိပါတယ္။ မည္သည့္ ၿဖစ္စဥ္ကိုမွ် ဖံုးကြယ္ထားရန္ မၿဖစ္နုိင္ေတာ့သည္ကို သတိၿပဳဖြယ္ရာ ၿဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာ့ကုလသမဂၢဝင္ နိုင္ငံတစ္ခုၿဖစ္ေသာ ၿမန္မာနုိင္ငံသည္ ကမၻာ့ နိုင္ငံအားလံုးနွင့္ ထိေတြ႕ ဆက္ဆံေနရ သည့္ အားေလ်ာ္စြာ လူသားမ်ားနွင့္ သက္ဆိုင္ေသာကိစၥ အရပ္ရပ္တြင္ နုိင္ငံတကာစံခ်ိန္စံညႊန္းနွင့္ အညီ ေၿဖရွင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရန္ တာဝန္ ရွိေနပါတယ္။
နုိင္ငံအမ်ားအၿပားက လက္ခံက်င့္သံုးလ်က္ရွိေသာ လူ႕အခြင့္အေရးစံခ်ိန္ စံညႊန္းမ်ား၊ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရန္ ပ်က္ကြက္ ပါက ကမၻာ့အလယ္တြင္ မ်က္နွာပ်က္ဖြယ္ရာ အေၿခအေနမ်ားနွင့္ ရင္ဆိုင္ရမည္ ၿဖစ္ပါတယ္။
ရခိုင္ေဒသတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ ၿပည္သူမ်ားအေနၿဖင့္ ကိုယ့္ၿပည္နယ္၊ ကိုယ့္လူမ်ိဳးစု၏ အက်ိဳးစီးပြား ကို ေရွးရႈရမည္ ၿဖစ္ေသာ္လည္း မိမိအက်ိဳးစီးပြား တစ္ခုတည္းကိုသာကြက္၍ ရႈၿမင္ၿခင္းမၿပဳဘဲ ပိုမို က်ယ္ၿပန္႔ေသာ အၿမင္တရားၿဖင့္ ရႈၿမင္ၿပီး ၿမန္မာနိုင္ငံနွင့္ တစ္မ်ိဳးသားလံုး၏ အက်ိဳးစီးပြားနွင့္ ကမၻာ့ မိသားစုဝင္ နုိင္ငံမ်ားအပါအဝင္ လူသားအားလံုး၏ အက်ိဳးစီးပြားကိုပါ က်ယ္က်ယ္ၿပန္႔ၿပန္႔ ရႈၿမင္ ေဆာင္ ရြက္ရန္ လိုအပ္မည္ ၿဖစ္ပါတယ္။
သို႔ၿဖစ္ပါ၍ လူမ်ိဳးစုနွစ္ခုအၾကားကြဲၿပားၿခားနားမႈအေပၚ အၿပန္အလွန္ နားလည္ေရး၊ သီးၿခားတည္ရွိေသာ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကိုေလးစားမႈ၊ ပဋိပကၡ အသြင္မေဆာင္ေရးနွင့္ သဟဇာတ ၿဖစ္ေသာ လူမႈအသိုက္အဝန္း ၿဖစ္ထြန္းေရးတို႔အတြက္ အစိုးရနွင့္အတူ ရဟန္းရွင္လူ ၿပည္သူလူထုတစ္ရပ္လံုးက လူမ်ိဳးဘာသာမခြဲၿခားဘဲ တန္းတူရည္တူ ဝိုင္းဝန္းပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေပးၾကပါရန္နွင့္ ရခိုင္ၿပည္နယ္နွင့္ ၿပည္နယ္သူ ၿပည္နယ္သား မ်ားရဲ႕ လူမႈစီးပြားဘဝ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ အႀကံဉာဏ္ေကာင္းမ်ား ေပးၾကပါရန္ ေလးစား စြာ ေမတၱာရပ္ခံပန္ၾကားအပ္ပါတယ္။
