ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန တိုးတက္ဖို႔ရာမွာ စိန္ေခၚမႈ အမ်ားအျပား ရွိေနေသးေပမဲ့လည္း ဆက္ၿပီး အားေပးသြားရမယ္လုိ႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂၽြန္ ကယ္ရီ (John Kerry) က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၀န္ႀကီး ကယ္ရီက အဲဒီလိုေျပာသြားတာပါ။ အျပည့္အစံုကို ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက ဆက္ေျပာျပပါမယ္။
အထူးသျဖင့္ လူမ်ဳိးစုတိုင္းရင္းသားေဒသေတြအပါအ၀င္ အဆင့္တိုင္းမွာ ဥပေဒေရးရာနဲ႔ မူ၀ါဒေရးရာ ျပန္ေျပာင္းသံုးသပ္ ခ်က္ေတြကို အာဏာပိုင္ေတြက အျပည့္အ၀ ဒါမွမဟုတ္ အစဥ္တစိုက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္တာမ်ဳိး မရွိခဲ့ေပမဲ့လည္း ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး မွတ္တမ္းဟာ ဆက္ၿပီး တိုးတက္ခဲ့တယ္လို႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အစိုးရက က်ဴးလြန္တဲ့ စနစ္တက် လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ သိသိသာသာ က်ဆင္းသြားတာကို ေလ့လာသူေတြက ေျပာၾကတယ္လုိ႔ အစီရင္ခံစာက ဆိုထားသလို ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂၽြန္ ကယ္ရီကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲကို မီးေမာင္းထိုး ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
“ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အထီးက်န္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အာဏာရွင္စနစ္ကေန တျဖည္းျဖည္း ေျပာင္းလဲေန႐ံုသာမက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာအသိုက္အ၀န္းနဲ႔ ပိုၿပီး အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ မိတ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးဆီ ဦးတည္ေနတာကို က်ေနာ္တို႔ ဆက္ၿပီး ေတြ႔ေနရပါတယ္။”
မတူကြဲျပားတဲ့လမ္းေၾကာင္းကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး ေအာင္ျမင္ေအာင္ႀကိဳးစားေနတဲ့ ေနရာေဒသေတြရဲ႕ ဥပမာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္လို႔ လည္း ၀န္ႀကီး ကယ္ရီက ေျပာပါတယ္။
ဒါေပမဲ့လည္း သိသာထင္ရွားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံ တ၀န္းမွာ ဆက္ရွိေနတုန္းပဲလို႔ အစီရင္ခံစာက ေထာက္ျပပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ လူမ်ဳိးစု တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ပဋိပကၡနဲ႔ဆက္ႏြယ္တဲ့ မတရားႏွိပ္စက္ ညႇဥ္းပန္းတာေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးပေယာဂပါတဲ့ ဖမ္းဆီးမႈေတြ၊ လူမႈအ၀န္း အ၀ိုင္းအတြင္း ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြနဲ႔ မူစလင္လူထုေပၚ အၾကမ္းဖက္တာေတြ၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြနဲ႔ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္တဲ့ နစ္နာေၾကးေပးတာ ဒါမွမဟုတ္ စနစ္တက် လုပ္ေဆာင္တာ မဟုတ္တဲ့ ေျမယာ သိမ္းဆည္းမႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ျဖစ္ေစတဲ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး အားနည္းတာ စတဲ့အေျခအေနေတြကို ေဖာ္ျပထား ပါတယ္။
ဒီလိုျပႆနာေတြ ရွိေနဆဲျဖစ္တယ္ဆုိတာကို ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂၽြန္ ကယ္ရီကလည္း အသိအမွတ္ျပဳေပမဲ့ ေရွ႕ဆက္တိုးတက္ဖို႔ အားေပးသြားရမယ္လုိ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“အခုအစီရင္ခံစာမွာ ေျပာထားသလိုပဲ ဒီမိုကေရစီနည္းလမ္းမက်တဲ့ အေျခခံဥပေဒကို ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးကေန ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကို အဆံုးသတ္ေရး၊ ဘာသာေရးနဲ႔ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသားေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေရးဆိုတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကို ျမန္မာႏုိင္ငံ ရင္ဆိုင္ေနရဆဲပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ရွိေနတဲ့ျပႆနာေတြကို ႐ိုးသားမွ်တစြာ ေျပာေနတာနဲ႔တခ်ိန္ထဲမွာ ပဲ တိုးတက္မႈရွိေအာင္လည္း ဆက္ၿပီး အားေပးသြားရပါမယ္။”
အရင္ႏွစ္ေတြနဲ႔မတူတာကေတာ့ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းမႈအတြက္ တာ၀န္ရွိတဲ့အရပ္သားေတြကို အစိုးရက အေရးယူတာ ဒါမွမဟုတ္ အျပစ္ေပးတာေတြ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း လံုျခံဳေရးတာ၀န္ရွိသူေတြရဲ႕ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းမႈ အမ်ားအျပားကေတာ့ အျပစ္ေပး အေရးယူမခံရဘဲ ကင္းလြတ္ခြင့္ရေနတုန္းပဲ ဆိုတာကိုလည္း ေထာက္ျပပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနအရပ္ရပ္ကို အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ တာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေျခအေနကို စာမ်က္ႏွာ ၄၈ မ်က္ႏွာနဲ႔ အစီရင္ခံ ေဖာ္ျပထားတာပါ။
က႑ ခုနစ္ရပ္ခြဲၿပီးေတာ့ အေသးစိတ္ အစီရင္ခံထားတဲ့ ျမန္မာ့ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြထဲမွာ လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ဂုဏ္သိကၡာကို ေလးစားလိုက္နာမႈ အေျခအေနကေန အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ၊ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ စသည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပထားပါ တယ္။
ေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း (ဗီြအုိေအ)
