ႏိုင္​ငံ​ေတာ္​သ​မၼ​တ ​လႊဲေျပာင္း​ျခင္း​ဆိုင္​ရာ​ ဥ​ပ​ေဒ

​ျမန္​မာ​ႏိုင္​ငံ​၌ ၁၉၉၀ ​ျပည့္​ႏွစ္​ပါ​တီ​စံု​ဒီ​မို​က​ေရ​စီ ​အ​ေထြ​ေထြ​ေရြး​ေကာက္​ပြဲ​က်င္း​ပ​ခဲ့​ၿပီး ​အ​ႏိုင္​ရ​ရွိ​ခဲ့​ေသာ ​အန္အယ္လ္ဒီပါ​တီ​ကို ​စစ္​အ​စိုး​ရ​က ​လြႊတ္ေတာ္​ေခၚ​ယူ​က်င္း​ပ​ျခင္း၊ ​အ​စိုး​ရ​သစ္ ​ဖြဲ႔​စည္း​ေစ ​၍ ​အာ​ဏာ​လြွဲ​ေျပာင္း​ေပး​ျခင္း​မ​ျပဳ​လုပ္​ခဲ့​ပါ။
၂၀၁၀ ​ေရြး​ေကာက္​ပြဲ​၌ ​အန္အယ္လ္ဒီ​ပါ​တီ​က ​အ​ေထြ​ေထြ​ေရြး​ေကာက္​ပြဲ​၌ ​ဝင္​ေရာက္​ယွဥ္​ၿပိဳင္​ျခင္း ​မ​ျပဳ​ခဲ့​သ​ျဖင့္ ​ႀကံ့ခိုင္​ဖြံ႔​ၿဖိဳး​ေရး​ပါ​တီ​က​အ​မ်ား​စု​အ​ႏိုင္​ရ​ရွိ​ခဲ့​ၿပီး ​အ​စိုး​ရ​အ​သစ္​ဖြဲ႔​ခဲ့​ပါ​သည္။ ​အ​သြင္​သ​ဏၭာန္​အား​ျဖင့္​သာ ​အ​စိုး​ရ​ဖြဲ႔​စည္း​၍ ​အာ​ဏာ​လႊဲသည္​ဟု​ဆို​ေသာ္​လည္း ​အ​ႏွစ္​သာ​ရ​အား​ျဖင့္ ​လက္​ရွိ​စစ္​ဗိုလ္​ခ်ဳပ္​ႀကီး​မ်ား​ႏွင့္ ​စစ္​ဗိုလ္​ခ်ဳပ္​ေဟာင္း​မ်ား​က​သာ ​အာ​ဏာ​ခ်ဳပ္​ကိုင္​ထား​ေသာ ​အ​စိုး​ရ ​ျဖစ္​ခဲ့​ပါ​သည္။
၂၀၁၅​ ခု​ႏွစ္ ​ပါ​တီ​စံု​အ​ေထြ​ေထြ​ေရြး​ေကာက္​ပြဲ​၌ ​အန္အယ္လ္ဒီပါ​တီ​သည္ ​ရာ​ခိုင္​ႏႈန္း ၈၀ ​အ​ႏိုင္​ရ​ရွိ​ခဲ့​ပါ​သည္။ အန္အယ္လ္ဒီပါ​တီ​က ​အ​စိုး​ရ​အ​ဖြဲ႔​သစ္​ႏွင့္ ​သ​မၼ​တ​သစ္​ေရြး​ခြင့္​ရွိ​ေန​ပါ​သည္။ ​သ​မၼ​တ​ႏွင့္​အုပ္​ခ်ဳပ္​ေရး​အာ​ဏာ​ရပ္​မ်ား​ကို ​လႊဲေျပာင္း​ေပး​မည္​ဟု​ လက္​ရွိ​အ​စိုး​ရ​က ​တ​ရား​ဝင္​ေၾက​ညာ​ခဲ့​သည္။ ​ႏွစ္​ဘက္ ​အာ​ဏာ​လြွြဲ​ေျပာင္း​ေရး​လုပ္​ငန္း​အ​ဖြဲ႔​မ်ား​လည္း ​ဖြဲ႔​စည္း​၍ ​ညႇိႏိႈင္း​မႈ​မ်ား ​စ​တင္​ျပဳ​လုပ္​ေန ​ၿပီ​ျဖစ္​ပါ ​သည္။ ​ျပည္​သူ​အ​မ်ား​ဝမ္း​ေျမာက္​ၾက​ရ​ပါ​သည္။
​ဒီ​မို​က​ေရ​စီ​ႏိုင္​ငံ​ႀကီး​မ်ား​၌ ​ဒီ​မို​က​ေရ​စီ​နည္း​က် ​ေရြး​ေကာက္​ပြဲ​မ်ား​က်င္း​ပ​ၿပီး ​အ​သစ္ အ​ေဟာင္း ​အာ​ဏာ​လြွဲ​ေျပာင္း​ေပး​မႈ​မ်ား​ကို ​ဥ​ပ​ေဒ​လုပ္​ထံုး​လုပ္​နည္း​မ်ား ​ျပ​႒ာန္း​၍ ​ျပဳ​လုပ္​ၾက​ပါ​သည္။ ​တိ​က်​ေသာ ​လႊဲ​ေျပာင္း​မႈ​လုပ္​ထံုး​လုပ္​နည္း​မ်ား​မ​ရွိ​ပါ​က ​အာ​ဏာ​လြွဲ​ေျပာင္း​မႈ​သည္ ​ႏိုင္​ငံ​စည္း ​လံုး​ညီ​ၫြ​တ္မႈ​ၿပိဳ​ကြဲ​၍ ​ျပည္​တြင္း​စစ္​မီး​ဟုန္း​ဟုန္း​ေတာက္​သည္​အ​ထိ​ျဖစ္​ေစ​ႏိုင္​ပါ​သည္။ ​အ​ေမ​ရိ​ကန္ ​ႏိုင္​ငံ​၏ ​သ​မိုင္း​၌ ​အာ​ဏာ​လႊဲေျပာင္း​ေရး​၌ ​မ​ေခ်ာ​ေမြ႔​မႈ​မ်ား ​ျပည္​တြင္း​စစ္​မီး​ေတာက္ေလာ​င္ ​သည္​အ​ထိ ​ျဖစ္​ရပ္​မ်ား​ေပၚ​ေပါက္​ခဲ့ ပါ​သည္။
​ဒီ​မို​က​ေရ​စီ​ႏိုင္​ငံ​ႀကီး​ျဖစ္​ေသာ ​အ​ေမ​ရိ​ကန္​ႏိုင္​ငံ​တြင္ ၁၇၉၆​ခု​ႏွစ္ ​ပ​ထ​မ​ဆံုး​သ​မၼ​တ​ျဖစ္​ေသာ George Washington ​က ၁၇၉၇ ​ခု​ႏွစ္ ​မတ္​လ​တြင္ ​သ​မၼ​တ​သစ္ John Adams ကို ​အာ​ဏာ​လႊဲ ​ေျပာင္း​ေပး​ခဲ့​သည္​မွ​အ​စ ​ယ​ေန႔​သ​မၼ​တ Barek Obama ​အ​ထိ ​သ​မၼ​တ​ေပါင္း (၃၅)​ဦး​သည္ ၁၇၉၆​မွ ၂၀၀၉​ခု​ႏွစ္ ​လက္​ရွိ​သ​မၼ​တ​အ​ထိ ​ႏွစ္​ေပါင္း (၂၀၀)​ ေက်ာ္​အ​ဆက္​ဆက္​အာ​ဏာ​လႊဲေ​ေျပာင္း ​ေပး​ခဲ့​ပါ​သည္။ ​အာ​ဏာ​လႊဲေ​ေျပာင္း​ေရး​၌ ၁၈၆၀-၁၈၆၁ James Buchanan ​က​ Abrham Lincon ​သို႔​ လႊဲေျပာင္း ေရး​ကိ​စၥ​သည္ ​မ​ေခ်ာ​ေမြ႔​ခဲ့​ပါ။​ ေရြး​ေကာက္​ပြဲ ​ျပည္​နယ္ (၇) ​ခု​သာ ​လႊဲေျပာင္း ​ရ​ယူ​ခဲ့​ၿပီး ​က်န္​ျပည္​နယ္​မ်ား​၌ ​ပ​ဋိ​ပကၡ​မ်ား​ျဖစ္​ေပၚ​ခဲ့​သည္။ ​အ​ေမ​ရိ​ကန္​ေတာင္​ပိုင္း​ေျမာက္​ပိုင္း​ ျပည္ ​တြင္း​စစ္​ မီး​ေတာက္​ေလာင္ သည္​အ​ထိ ​ပို႔​ေဆာင္​ခဲ့​သည္။ ​ထို႔​ျပင္၁၉၃၂-၁၉၃၃ ​သ​မၼ​တ Herbert Hoover က Franklin D.Roosevelt ​အား​အာ​ဏာ​လႊဲေျပာင္း​ေရး​တြင္​လည္း ​အ​စဥ္​မ​ေခ်ာ​ေမြ႔​ခဲ့​ပါ။ ​သ​မၼ​တ​အာ​ဏာ​လႊဲေျပာင္း​ေရး​တြင္ ​သ​မ​ကဲ့​ရဲ႕ရႈတ္​ခ်​ေျပာ​ဆို​မႈ​မ်ား ​ခံ​ခဲ့​ရ​ပါ​သည္။ ​သို႔​ျဖစ္​၍ ​အ​ေမ​ရိ​ကန္​၌ ၁၉၆၃​ခု​ႏွစ္​တြင္ ‘‘​သ​မၼ​တ​လႊဲ​ေျပာင္း​ေရး ​အက္​ဥ​ပ​ေဒ-၁၉၆၃’’​ကို ​ျပ ႒ာန္း​က်င့္​သံုး​ခဲ့​သည္။ ​ဥ​ပ​ေဒ​လုပ္​ထံုး​လုပ္​နည္း​မ်ား​ႏွင့္​အ​ညီ ​ေခ်ာ​ေမြ႔​စြာ ​အာ​ဏာ​လႊဲ​ေျပာင္း​ေပး​ခဲ့​ၾက ​ပါ​သည္။
​သ​မၼ​တ​အာ​ဏာ​လႊဲ​ေျပာင္း​ေရး ​ဥ​ပ​ေဒ​၏ ​ရည္​ရြယ္​ခ်က္​သည္ ​သ​မၼ​တ​၏ ​အုပ္​ခ်ဳပ္​ေရး ​သက္​တမ္း ​တစ္​ခု​ကုန္​ဆံုး​သြား​ေသာ​အ​ခါ ​အ​သစ္​ေရြး​ခ်ယ္​ခံ​ရ​ေသာ ​သ​မၼ​တ​၏​အုပ္​ခ်ဳပ္​ေရး​အ​ဖြဲ႔​အား ​လုပ္​ငန္း​တာ​ဝန္ ​ႏွင့္​လုပ္​ငန္း​မ်ား​လႊဲ​ေျပာင္း​ေပး​ရာ​၌ ​လြယ္​ကူ​ေခ်ာ​ေမြ႔​အ​ဆင္​ေျပ​ေစ​ေရး​ျဖစ္​ပါ​သည္။ ​သ​မၼ​တ​လႊဲေျပာင္း​ေရး​ဥ​ပ​ေဒ​သည္ ​မ​လို​လား​အပ္​ေသာ ​ပ​ဋိ​ပကၡမ်ား​မ​ျဖစ္​ေပၚ​ေရး၊ ​အ​ျငင္း​ပြား​မႈ​မ်ား ​ေလ်ာ့​ၾက​ေစ​ေရး​ႏွင့္ ​ႏိုင္​ငံ​လံု​ၿခံဳ​ေရး​ႏွင့္ ​ၿငိမ္​ဝပ္​ပိ​ျပား​မႈ​မ​ထိ​ခိုက္​ေစ​ေရး​ကို ​ရည္​ရြယ္​ပါ​သည္။ ​ယင္း​ဥ​ပ​ေဒ​၌ ​ႏွစ္​ပိုင္း​ေတြ႔ ရ​ပါ​သည္။ ​လြယ္​ကူ​ေခ်ာ​ေမြ႔​စြာ ​တာ​ဝန္​ရပ္​မ်ား​လႊဲ​ေျပာင္း​ေရး​ႏွင့္ ​လႊဲ​ေျပာင္း​မႈ​လုပ္ ​ငန္း​စဥ္​မ်ား၊ ​ေငြ​ေၾကး ​ဆိုင္​ရာ​ခြင့္​ျပဳ​ခ်က္​မ်ား​ျဖစ္​ပါ​သည္။ ​ဥ​ပ​ေဒ​သည္ ​႐ိုး​႐ိုး​ရွင္း​ရွင္း​ပင္​ျဖစ္​ပါ​သည္။ ​အ​ေမ​ရိ​ကန္​ႏိုင္​ငံ​၏ ​သ​မၼ​တ​အာ​ဏာလႊဲ​ေျပာင္း​ေရး​ဥ​ပ​ေဒ ၁၉၆၃​၌ ​ပုဒ္​မ (၅)​ခု​သာ​ပါ​ဝင္​ပါ​သည္။ ​ဥ​ပ​ေဒ​၏ ​ရည္​ရြယ္​ခ်က္ ​သ​မၼ​တ​ႏွင့္ ​ဒု​သ​မၼ​တ​တို႔​၏ ​လုပ္​ငန္း​တာ​ဝန္​မ်ားလႊဲ​ေျပာင္း​ေပး​ရာ​၌ ​လြယ္​ကူ ​ေခ်ာ​ေမြ႔​ေရး၊ လႊဲ​ေျပာင္း​မႈ​လုပ္​ငန္း ​စဥ္​မ်ား​ကို ​တာ​ဝန္​ယူ​ေဆာင္​ရြက္​ရ​မည့္ ​အ​ဖြဲ႔​အ​စည္း ​လႊဲ​ေျပာင္း ​မႈ​၏​ကုန္​က်​စ​ရိတ္​ခြင့္​ျပဳ​ေငြ၊ ​သံုး​စြဲ​ပိုင္ ​ခြင့္​လႊဲ​ေျပာင္း​မႈ ​အ​ေထာက္​အ​ပံ့​ျဖစ္​ေသာ ​ေရြး​ေကာက္​ပြဲ​အ​ႀကိဳ ​ကာ​လ ​ႏွင့္ ​လႊဲ​ေျပာင္း​မႈ ​လႊဲ​ေျပာင္း​ၿပီး ​ေနာက္ ​အ​ေထာက္​အ​ပံ့​မ်ား၊ ​ဝန္​ေဆာင္​မႈ၊ ​ရံုး​ခန္း​အ​သံုး ​အ​ေဆာင္​ပ​စၥည္း​က​ရိ​ယာ​ႏွင့္ ​ေငြ​ေၾကး​မ်ား၊ လႊဲ​ေျပာင္း​ေပး​ရာ​၌ ​ႏိုင္​ငံ​ေတာ္​လ်ိဳ႕​ဝွက္​ခ်က္​ဆိုင္ ​ရာ​မ်ား​ကိ​စၥ၊ ​အ​စိုး​ရ​အ​ဖြဲ႔​၏ ​ဌာ​န​ဆိုင္​ရာ ​လ်ွိဳ႕​ဝွက္​ကိ​စၥ ​လုပ္​ငန္း​အ​စီ​ရင္​ခံ​စာ​ႏွင့္ ​ထုတ္​ေဖာ္ ​ေျပာ​ဆို​ရ​မည့္​ကိ​စၥ​မ်ား ​ပါ​ဝင္​ပါ​သည္။ လႊဲ​ေျပာင္း​မႈ ​အ​သံုး​စ​ရိတ္​မ်ား​ကို​လည္း ​အ​ခ်ိန္​အ​ခါ​အ​ရ ၁၉၆၃​ခု​ႏွစ္ ​ဥ​ပ​ေဒ​အ​ရ ​အ​ေမ​ရိ​ကန္​ေဒၚ​လာ ၉​ သိန္း​ခြင့္​ျပဳ​ခဲ့​ရာ​မွ ​ယ​ခု​အ​ခါ ​အ​ေမ​ရိ​ကန္​ေဒၚ​လာ ၈.၉၅​သန္း​အ​ထိ ​ခြင့္​ျပဳ​ခဲ့​ပါ​သည္။ ​ဥ​ပ​ေဒ​ကို​လည္း ​လို​အပ္​သ​လို ​အ​ၾကိမ္​ၾကိမ္ ​ျပင္​ဆင္​ျဖည့္ ​စြက္​ခဲ့​ပါ​သည္။
​ျမန္​မာ​ႏိုင္​ငံ​တြင္​လည္း ​သ​မၼ​တ​လႊဲ​ေျပာင္း​ေရး​ဥ​ပ​ေဒ ​လုပ္​ထံုး​လုပ္​နည္း​မ်ား ​ယ​ခု​အ​ႀကိမ္​တြင္ ​မ​ျပ​႒ာန္း​ႏိုင္​ေသး​ေသာ္​လည္း ​ေနာင္​တြင္​တိ​တိ​က်​က်​ျပ​႒ာန္း​ရန္ ​လို​အပ္​မည္​ျဖစ္​ပါ​သည္။ ​အန္အယ္လ္ဒီပါ​တီ ​သည္ ​ေရြး​ေကာက္​ပြဲ​တြင္ ​အ​ျပတ္​အ​သတ္​အ​ႏိုင္​ရ​ရွိ​ခဲ့​ျခင္း၊ ​လက္​ရွိ​ ဦး​သိန္း​စိန္​သ​မၼ​တ​အ​စိုး​ရ​က​လည္း ​အာ​ဏာ​လႊဲ​ေျပာင္း​ေပး​ရန္​လို​လား​ျခင္း​တို႔​ေၾကာင့္ ​ယ​ခု​အ​ၾကိမ္​အာ​ဏာ​လြွဲ​ေျပာင္း​ေရး​သည္ ​ထီး​လို​မင္း ​လို​ျဖစ္​ကာ ​အ​စဥ္​ေခ်ာ​ေမြ႔​မည္​ဟု​ အား​လံုး​က​ယံု​ၾကည္​ေမ်ွာ္​လင့္​ထား​ၾက​ပါ​သည္။ ​ျမန္​မာ ​သ​မိုင္း​မွတ္​တိုင္ ​တစ္​ခု​ကို ​ႏွစ္​ဦး​ႏွစ္​ဘက္​ လို​လို​လား​လား ​စိုက္​ထူ​ၾက​မည့္ ​လက္​ခာ​မ်ား ​ေတြ႔​ေန​ရ ​ပါ​သည္။
​သို႔​ရာ​တြင္ ​ေနာင္​ပါ​တီ​စံု​အ​ေထြ​ေထြ​ေရြး​ေကာက္​ပြဲ​မ်ား​၌ ​ပါ​တီ​မ်ား ​အ​ၾကိတ္​အ​နယ္ ​ယွဥ္ ​ၿပိဳင္​ၾက​ရ​ေသာ​အ​ခါ​မ်ိဳး​၌ ​သ​မၼ​တ​လႊဲ​ေျပာင္း​ေရး​ကို ​တိ​က်​ေသာ ​ဥ​ပ​ေဒ၊ ​လုပ္​ထံုး​ျပ​႒ာန္း​ခ်က္ ​မ်ား​ရွိ​ဖို႔ ​အ​မွန္​လို​အပ္​မည္​ျဖစ္​ပါ​သည္။
​သို႔​ျဖစ္​ပါ​၍ ​လာ​မည့္​ဒု​တိ​ယ​အ​ႀကိမ္ ​လြႊတ္ေတာ္​သက္​တမ္း​ကာ​လ​တြင္ ​သ​မၼ​တ​ႏွင့္ ​ႏိုင္​ငံ ​ေတာ္​အာ​ဏာ​လႊဲ​ေျပာင္း​ေရး​ဥ​ပ​ေဒ၊ ​လုပ္​ထံုး​လုပ္​နည္း​မ်ား​ေရး​ဆြဲ​ျပ​႒ာန္း​သင့္​ပါ​ေၾကာင္း…….။
​ေရွ႕​ေန-​ေမာင္​ကံ DVB