ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အတြင္း နယ္ေျမပိုင္ဆုိင္မႈ အျငင္းပြားေနတဲ့ ျပႆနာမွာ
အဓိကက်တဲ့ႏုိင္ငံေတြ အေနနဲ႔ တရား၀င္ ဆက္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းကို
ဖြင့္ထားရမယ္လို႔ အာဆီယံ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးေတြက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
ပင္လယ္ေရေၾကာင္း ျပႆနာကို ဘယ္လို ေျဖရွင္းၿပီးေတာ့ သေဘာတူညီခ်က္ ရႏုိင္မလဲ
ဆုိတာကို ေစာင့္ေနခဲ့တာၾကာၿပီျဖစ္ေပမဲ့ အခုခ်ိန္ထိေတာ့ အေျခအေနက မေရမရာ
ရွိေနဆဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဗီြအိုေအသတင္းေထာက္ Irwin
Loy ဖႏြမ္ပင္ၿမိဳ႕ကေန သတင္းေပးပို႔ထားတာကို ကိုရန္ႏုိင္က တင္ျပထားပါတယ္။
နယ္ေျမပိုင္ဆုိင္မႈ အျငင္းပြားေနတဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္အတြင္းမွာ တႏုိင္ငံနဲ႔ တႏုိင္ငံ ေနာက္ထပ္ ထိပ္တုိက္ေတြ႔တာမ်ိဳးေတြကို မျဖစ္ေအာင္ ေရွာင္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ အာဆီယံႏုိင္ငံေတြနဲ႔ တရုတ္ႏုိင္ငံၾကားမွာ အေရးေပၚ ဆက္သြယ္လို႔ရႏုိင္မယ့္ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္း ထားရွိဖို႔ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မာတီ နာတာ ေလဂါ၀ါ က အဆုိျပဳလိုက္ပါတယ္။
ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ နယ္ေျမအေတာ္မ်ားမ်ားကို တ႐ုတ္နုိင္ငံက သူတုိ႔ ပိုင္ဆုိင္တယ္လို႔ ေျပာေနပါတယ္။ အာဆီယံႏုိင္ငံေတြ နဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံၾကား အၿပိဳင္အဆုိင္ သူပိုင္ ငါပိုင္ ေျပာေနၾကတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လို ကိုင္တြယ္ရွင္းရမယ္ ဆုိတဲ့ လိုက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ရဖို႔ အေ၀းႀကီလိုေနေသးေပမဲ့လည္း၊ လုံၿခဳံေရးအတြက္ လိုအပ္ေနတဲ့ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ကို ထားရွိသင့္တယ္လို႔ သူက ေျပာလိုက္ပါတယ္။
“အာဆီယံႏုိင္ငံေတြ နဲ႔ တ႐ုတ္နုိင္ငံၾကား လုိက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ ျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ေနတဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ၊ က်ေနာ္တုိ႔ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံက ဒီနယ္ေျမပိုင္ဆုိင္မႈ အျငင္းပြားေနတဲ့ ကိစၥမွာ အဓိက ပါ၀င္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြၾကား အေရးေပၚ ဆက္သြယ္ႏုိင္မယ့္ လမ္းေၾကာင္း ထားရွိႏုိင္ဖို႔ကိစၥကို လုပ္ဖို႔ ရွိၾကည့္ေနပါတယ္။ လိုက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို သေဘာတူညီမႈ မရေသးခင္အခ်ိန္အတြင္း၊ တကယ္လို႔ အနာဂတ္မွာ ျပႆနာ တစုံတခု ျဖစ္လာမယ္ဆုိရင္ ၊ ဒီလိုလုပ္ထားျခင္း အားျဖင့္ က်ေနာ္တုိ႔ အေနနဲ႔ အျပန္အလွန္ ဆက္သြယ္ၿပီး ေဆြးေႏြးလို႔ ရႏုိင္ပါတယ္။”
ဒီအဆုိျပဳခ်က္က အကဲခတ္ေစာင့္ၾကည္သူေတြ ခန္႔မွန္းေနသလိုပဲ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ နဲ႔ အာဆီယံၾကားမွာ နယ္ေျမပိုင္ဆုိင္မႈ အျငင္းပြားေနတဲ့ ကိစၥအေပၚ ဘယ္လို အဆုံးသတ္မလဲ ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ရဖို႔ အေ၀းႀကီး လိုေနေသးတယ္ ဆုိတာကုိ ျပသတဲ့ ေနာက္ထပ္ အရိပ္လကၡဏာတရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
အာဆီယံအဖဲြ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ထဲက ကၽြန္းေတြကို သူတုိ႔ ပိုင္ဆိုင္တယ္ လို႔ ေျပာေနတဲ့ ႏုိင္ငံ ၄ ႏုိင္ငံကေတာ့ ဖိလစ္ပိုင္၊ မေလးရွား ၊ ဘရူႏုိင္း နဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံ တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားက ကၽြန္းေတြကို တ႐ုတ္နုိင္ငံက သူတုိ႔ပိုင္တယ္လို႔ ေျပာတာေၾကာင့္ တ႐ုတ္ နဲ႔ အာဆီယံႏုိင္ငံေတြ ၾကားမွာ ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာခဲ့တာပါ။ အာဆီယံအဖဲြ႔၀င္ ၄ ႏုိင္ငံကေတာ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံနဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီျပႆနာကို အာဆီယံအဖဲြ႔ အေနနဲ႔ တေပါင္းတစည္းတည္း ရွင္းဖို႔ အတြက္ တြန္းအားေပး လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဘက္ကေတာ့ ဒီျပႆနာေတြ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အာဆီယံအဖဲြ႔တခုလုံး အေနအထားနဲ႔ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းခ်င္တဲ့ပုံ မရွိဘဲ ၊ တႏုိင္ငံခ်င္းစီပဲ ပိုၿပီးေတာ့ ေျဖရွင္းခ်င္ေနပါတယ္။
လာမယ့္ရက္ပိုင္းေတြအတြင္းမွာ လိုက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို မခ်မွတ္ႏုိင္ေသးရင္ေတာင္မွ၊ ဒီကေန႔ တနဂၤေႏြေန႔မွာ စတင္မယ့္ ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အစည္းအေ၀းအတြင္းမွာ တုိးတက္မႈ တစုံတရာ ရရွိဖို႔ လိုေနတယ္လို႔ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး မာတီ နာတာ လဂါ၀ါ က ေျပာလိုက္ပါတယ္။
“အရွိန္ရသြားဖို႔က အဓိကက်တယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္ ။ အေျခအေနေတြ ဒီထက္ ပိုဆုိးမသြားေအာင္လုပ္ဖို႔ အင္ဒိုနီးရွားက ဆႏၵရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ဒီအတုိင္းပဲ ဆက္ၿပီးရွိေနမယ္ ဆုိရင္ ၊ အေျခအေနေတြက ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ သြားနုိင္ပါတယ္။”
အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ဒီကေန႔မွာ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ေတြ႔ဆုံၿပီး အစည္းအေ၀း က်င္းပၾကမွာျဖစ္ၿပီး၊ အေမရိကန္သမၼတ အုိဘားမားကေတာ့ မနက္ျဖန္ တနလၤာေန႔ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ အာဆီယံ အစည္းအေ၀းကို ေရာက္ရွိလာမွာျဖစ္ပါတယ္။
နယ္ေျမပိုင္ဆုိင္မႈ အျငင္းပြားေနတဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္အတြင္းမွာ တႏုိင္ငံနဲ႔ တႏုိင္ငံ ေနာက္ထပ္ ထိပ္တုိက္ေတြ႔တာမ်ိဳးေတြကို မျဖစ္ေအာင္ ေရွာင္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ အာဆီယံႏုိင္ငံေတြနဲ႔ တရုတ္ႏုိင္ငံၾကားမွာ အေရးေပၚ ဆက္သြယ္လို႔ရႏုိင္မယ့္ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္း ထားရွိဖို႔ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မာတီ နာတာ ေလဂါ၀ါ က အဆုိျပဳလိုက္ပါတယ္။
ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ နယ္ေျမအေတာ္မ်ားမ်ားကို တ႐ုတ္နုိင္ငံက သူတုိ႔ ပိုင္ဆုိင္တယ္လို႔ ေျပာေနပါတယ္။ အာဆီယံႏုိင္ငံေတြ နဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံၾကား အၿပိဳင္အဆုိင္ သူပိုင္ ငါပိုင္ ေျပာေနၾကတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လို ကိုင္တြယ္ရွင္းရမယ္ ဆုိတဲ့ လိုက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ရဖို႔ အေ၀းႀကီလိုေနေသးေပမဲ့လည္း၊ လုံၿခဳံေရးအတြက္ လိုအပ္ေနတဲ့ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ကို ထားရွိသင့္တယ္လို႔ သူက ေျပာလိုက္ပါတယ္။
“အာဆီယံႏုိင္ငံေတြ နဲ႔ တ႐ုတ္နုိင္ငံၾကား လုိက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ ျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ေနတဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ၊ က်ေနာ္တုိ႔ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံက ဒီနယ္ေျမပိုင္ဆုိင္မႈ အျငင္းပြားေနတဲ့ ကိစၥမွာ အဓိက ပါ၀င္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြၾကား အေရးေပၚ ဆက္သြယ္ႏုိင္မယ့္ လမ္းေၾကာင္း ထားရွိႏုိင္ဖို႔ကိစၥကို လုပ္ဖို႔ ရွိၾကည့္ေနပါတယ္။ လိုက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို သေဘာတူညီမႈ မရေသးခင္အခ်ိန္အတြင္း၊ တကယ္လို႔ အနာဂတ္မွာ ျပႆနာ တစုံတခု ျဖစ္လာမယ္ဆုိရင္ ၊ ဒီလိုလုပ္ထားျခင္း အားျဖင့္ က်ေနာ္တုိ႔ အေနနဲ႔ အျပန္အလွန္ ဆက္သြယ္ၿပီး ေဆြးေႏြးလို႔ ရႏုိင္ပါတယ္။”
ဒီအဆုိျပဳခ်က္က အကဲခတ္ေစာင့္ၾကည္သူေတြ ခန္႔မွန္းေနသလိုပဲ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ နဲ႔ အာဆီယံၾကားမွာ နယ္ေျမပိုင္ဆုိင္မႈ အျငင္းပြားေနတဲ့ ကိစၥအေပၚ ဘယ္လို အဆုံးသတ္မလဲ ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ရဖို႔ အေ၀းႀကီး လိုေနေသးတယ္ ဆုိတာကုိ ျပသတဲ့ ေနာက္ထပ္ အရိပ္လကၡဏာတရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
အာဆီယံအဖဲြ႔၀င္ ႏုိင္ငံေတြ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ထဲက ကၽြန္းေတြကို သူတုိ႔ ပိုင္ဆိုင္တယ္ လို႔ ေျပာေနတဲ့ ႏုိင္ငံ ၄ ႏုိင္ငံကေတာ့ ဖိလစ္ပိုင္၊ မေလးရွား ၊ ဘရူႏုိင္း နဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံ တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားက ကၽြန္းေတြကို တ႐ုတ္နုိင္ငံက သူတုိ႔ပိုင္တယ္လို႔ ေျပာတာေၾကာင့္ တ႐ုတ္ နဲ႔ အာဆီယံႏုိင္ငံေတြ ၾကားမွာ ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာခဲ့တာပါ။ အာဆီယံအဖဲြ႔၀င္ ၄ ႏုိင္ငံကေတာ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံနဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီျပႆနာကို အာဆီယံအဖဲြ႔ အေနနဲ႔ တေပါင္းတစည္းတည္း ရွင္းဖို႔ အတြက္ တြန္းအားေပး လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဘက္ကေတာ့ ဒီျပႆနာေတြ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အာဆီယံအဖဲြ႔တခုလုံး အေနအထားနဲ႔ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းခ်င္တဲ့ပုံ မရွိဘဲ ၊ တႏုိင္ငံခ်င္းစီပဲ ပိုၿပီးေတာ့ ေျဖရွင္းခ်င္ေနပါတယ္။
လာမယ့္ရက္ပိုင္းေတြအတြင္းမွာ လိုက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို မခ်မွတ္ႏုိင္ေသးရင္ေတာင္မွ၊ ဒီကေန႔ တနဂၤေႏြေန႔မွာ စတင္မယ့္ ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အစည္းအေ၀းအတြင္းမွာ တုိးတက္မႈ တစုံတရာ ရရွိဖို႔ လိုေနတယ္လို႔ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး မာတီ နာတာ လဂါ၀ါ က ေျပာလိုက္ပါတယ္။
“အရွိန္ရသြားဖို႔က အဓိကက်တယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္ ။ အေျခအေနေတြ ဒီထက္ ပိုဆုိးမသြားေအာင္လုပ္ဖို႔ အင္ဒိုနီးရွားက ဆႏၵရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ဒီအတုိင္းပဲ ဆက္ၿပီးရွိေနမယ္ ဆုိရင္ ၊ အေျခအေနေတြက ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ သြားနုိင္ပါတယ္။”
အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ဒီကေန႔မွာ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ေတြ႔ဆုံၿပီး အစည္းအေ၀း က်င္းပၾကမွာျဖစ္ၿပီး၊ အေမရိကန္သမၼတ အုိဘားမားကေတာ့ မနက္ျဖန္ တနလၤာေန႔ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ အာဆီယံ အစည္းအေ၀းကို ေရာက္ရွိလာမွာျဖစ္ပါတယ္။
