30 September 2014 09:05(+0630) (လြန္ခဲ့ေသာ 3 နာရီ ခန္႔က)
ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျခားေရး ဝန္ႀကီး ဦးဝဏၰေမာင္လြင္က ျမန္မာႏုိင္ငံ ကိုယ္စား မိန္႔ခြန္း ေျပာၾကား ခဲ့တာမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အဓိက စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္ေန တာေတြကို အေတာ္မ်ားမ်ား ေျဖရွင္း ေပးႏုိင္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီနဲ႔ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံႀကီးရဲ႕ တတိယေကာ္မတီတို႔ရဲ႕ အစီအစဥ္မွာ ထည့္သြင္းထားဖို႔ မလုိအပ္ေတာ့ဘူးလို႔ အျပည့္အဝယံုၾကည္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာၾကားသြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ နယူးေယာက္အေျခစိုက္ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ကေတာ့ ႐ုပ္သိမ္းေပးဖို႔ ေစာလြန္းေသးတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ေဒၚလွလွသန္းက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဦးဝဏၰေမာင္လြင္က တနလၤာေန႔က ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံႀကီးမွာ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့ခ်ိန္ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မီးေမာင္းထုိးျပသြားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ေထာက္ခံအားေပးမႈေတြနဲ႔ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြမွာ တိုးတက္မႈေတြ ရရွိေနၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးေလွကားထစ္နဲ႔ တုိင္းတာရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အလယ္အဆင့္ကို ေရာက္ေနၿပီး ဒီတိုးတက္မႈဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ခံစားရာမွာ အေထာက္အကူျပဳေစတယ္လို႔ ေျပၾကားသြားပါတယ္။
နယူးေယာက္ခ္ အေျခစိုက္ Human Rights Watch အဖဲြ႔၊ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖဲြ႔က အာရွေရးရာ ေျပာခြင့္ရ ဂၽြန္ ဆစ္ဖ္တြန္ (John Sifton) က ျမန္မာႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးရဲ႕ မိန္႔ခြန္းဟာ ဓမၼဓိဌာန္မက်ဘူးလို႔ ေဝဖန္လိုက္ပါတယ္။
"ပထမဦးဆံုး ႏုိင္ငံတႏိုင္ငံအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေလွကားထစ္မွာ အလယ္ကို ေရာက္ေနၿပီလို႔ ေျပာတဲ့အခ်က္က ဘာကို ဆိုလိုသလဲဆိုတာ က်ေနာ္ နားမလည္ႏုိင္ပါဘူး။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ကိုယ့္ႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနကို ကိုယ့္အေနနဲ႔ သတ္မွတ္ပိုင္ခြင့္ ရွိပါသလား။ အမွတ္ေပးစာရင္းမွာ ကိုယ့္အမွတ္ကိုယ္ ေပးႏိုင္ပါသလား။ အေရးႀကီးတာက ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ အေျခအေနကို အကဲျဖတ္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးရဲ႕ မိန္႔ခြန္းကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဓမၼဓိဌာန္က်က် သံုးသပ္ႏုိင္ျခင္းမရွိဘူးလို႔ ဆိုရမွာပါ။"
ဒါ့အျပင္ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ သံုးႏွစ္သက္တမ္းကာလအတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကို ေရွ႕႐ႈေဆာင္ရြက္ရာမွာ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လိႈင္းသံုးရပ္ကို စတင္ေနၿပီး ပထမလႈိင္းျဖစ္တဲ့ စစ္အစိုးရကေန ပါတီစံု ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေဖာ္ေဆာင္ေနၿပီဆိုတဲ့ ေျပာဆိုခ်က္ကိုလည္း မစၥတာ Sifton က ေဝဖန္လိုက္ပါတယ္။
"မမွန္တဲ့အခ်က္ကို ေထာက္ျပရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ေျပာခဲ့တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ပထမလႈိင္းျဖစ္တဲ့ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကေန ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ကူးေျပာင္းခဲ့ၿပီဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ မျမင္ေတြ႔ရေသးပါဘူး။ အသြင္ကူးေျပာင္းမယ္ဆိုရင္ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ရပါမယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာ စစ္တပ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ရွိေနတယ္။ လႊတ္ေတာ္ကိုဖ်က္သိမ္းဖို႔ ဖဲြ႔စည္းပံုမွာ အာဏာေပးထားတယ္။ ဒါေတြကို ျပင္ဆင္ရပါလိမ့္မယ္။ မျပင္ႏုိင္ေသးဘူးဆိုရင္ေတာ့ အရပ္ဖက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကူးေျပာင္းေနၿပီဆိုတာ ဘယ္မွန္ပါ့မလဲ။"
ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလမွာ ပထမလႈိင္းအေနနဲ႔ အမ်ဳိးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး၊ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ဖန္တီးေပးေရးတို႔ကို ေဖာ္ေဆာင္ေနၿပီး ဒုတိယလႈိင္းအျဖစ္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအျပင္ ပုဂၢလိက အခန္းက႑ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈကို ေဆာင္ရြက္ေပးေနတယ္လို႔လည္း ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဦးဝဏၰေမာင္လြင္က ေျပာၾကားသြားပါတယ္။ တတိယလႈိင္းအေနနဲ႔ကေတာ့ ႏုိင္ငံမွာ လူမႈေရးနဲ႔ စီးပြားေရးလိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးမယ့္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံသစ္အတြက္ အေျခခံအုတ္ျမစ္ကို စတင္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး အဓိက လူ႔အခြင့္အေရး ျပႆနာေတြကို အနည္းနဲ႔အမ်ား ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္လည္း ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီနဲ႔ အေထြေထြ ညီလာခံႀကီးရဲ႕ တတိယေကာ္မတီေဆြးေႏြးပဲြ အစီအစဥ္ကေန ျမန္မာႏုိင္ငံကို ႐ုပ္သိမ္းေပးဖို႔လည္း အခ်ိန္တန္ၿပီလို႔ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဦးဝဏၰေမာင္လြင္ရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ မစၥတာ Sifton ကေတာ့ အခ်ိန္ေစာလြန္းေသးတယ္လို႔ အခုလို တုံ႔ျပန္ပါတယ္။
"က်ေနာ္တို႔အျမင္ကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ agenda ကေန ႐ုပ္သိမ္းေပးရင္ အခ်ိန္ေစာေသးတယ္လို႔ ေျပာရမွာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီး႐ံုးရဲ႕ နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာ ေရးထိုးၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႐ံုးခဲြဖြင့္ခြင့္ေပးမယ္ဆုိရင္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီမႈကို တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ရယူႏုိင္မယ္ဆိုရင္၊ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈကိစၥေတြကို ေျဖရွင္းေပးႏုိင္မယ္ဆိုရင္ စသျဖင့္ေတြ လုပ္ေပးႏုိင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ တမ်ဳိးေပါ့။ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေပးထားတဲ့ကတိေတြကို ျဖည့္ဆည္းမေပးေသးတာေတြ ရွိေနပါတယ္။"
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအျပင္ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့သီတင္းပတ္က ကုလသမဂၢမွာ ျမန္မာ့အေရး ကုလသမဂၢ မိတ္ေဆြႏိုင္ငံမ်ားအဖဲြ႔က ေဆြးေႏြးခဲ့သလို လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ႕ (၂၇) ႀကိမ္ေျမာက္ ညီလာခံမွာလည္း လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးစံုစမ္း စစ္ေဆးေရးမႉး ယန္ ဟီးလီဟာ ဇူလိုင္လက ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ သူ႔ရဲ႕ခရီးစဥ္ကေန ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို တင္ျပေဆြးေႏြးဖို႔လည္း ရွိပါတယ္။
ေဒၚလွလွသန္း / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
