ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ျပုလုပ္ဖို့ အခ်ိန္အကန့္အသတ္တခု သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းေပးဖို့ ႐ွိ၊ မ႐ွိ အပါအ၀င္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲနဲ့ပတ္သက္တဲ့ ေမးခြန္း ၃ ခုကို ဒီေန့က်င္းပတဲ့ျပည္သူ့လြွႊတ္ေတာ္ထဲ ဦးေဖသန္းက ေမးျမန္းရာမွာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္ဥကၠ႒ရဲ့ ျပန္လည္ေျဖၾကားခ်က္အေပၚ အခုလို ေ၀ဖန္လိုက္တာပါ။
ဦးေဖသန္းကုိ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ဒီေန့ လြွႊတ္ေတာ္မွာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲျပုလုပ္ဖုိ့ အခ်ိန္ကာလ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းေပးဖုိ့ အစီအစဥ္႐ွိ၊ မ႐ွိ ေမးတယ္လို့ သိရပါတယ္။
“ေမးခြန္း ၃ ခုေမးပါတယ္။ တခုက ပထမအၾကိမ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲအျပီး လစ္လပ္လ်က္႐ွိတဲ့ ျပည္နယ္နဲ့တုိင္းေဒသၾကီးလြွႊတ္ေတာ္မွာ လစ္လပ္ေနတဲ့ လြွႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္နဲ့ မဲဆနၵနယ္စာရင္း သိလိုပါသည္ ဆုိတာ ေမးတယ္။ ေနာက္တခ်က္က ဒုတိယအၾကိမ္ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲလုပ္ဖုိ့ အစီအစဥ္႐ွိ၊ မ႐ွိနဲ့.လုပ္ေပးမယ္ဆုိရင္ မည္သည့္ေန့ရက္တြင္ လုပ္ေပးမည္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မလုပ္ေပးနုိင္ပါက မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ကုိ သိ႐ွိလိုပါသည္လို့ ေမးတယ္။ နံပါတ္ ၃ က ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲလုပ္နုိင္ရန္ အခ်ိန္ကာလအကန့္အသတ္ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းေပးရန္ အစီအစဥ္႐ွိ၊ မ႐ွိ ေျဖၾကားေပးပါရန္ဆုိျပီး ေမးပါတယ္။”
ပထမေမးခြန္းနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ဘာမ်ား ျပန္ၾကားပါလဲ။
“ျပည္နယ္နဲ့ တုိင္းအဆင့္မွာ ၄ ေနရာ႐ွိပါတယ္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ျပည္သူ့လြွႊတ္ေတာ္မွာ ၆ ေနရာနဲ့ အမ်ိုးသားလြွႊတ္ေတာ္မွာ ၄ ေနရာ စုစုေပါင္း ၁၄ ေနရာ႐ွိတယ္လို့ ေျပာတယ္။ ဒုတိယေမးခြန္းနဲ့ပတ္သက္လို့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲလုပ္တယ္ဆုိတာက အခ်ိန္အခါအားေလ်ာ္စြာပဲလုပ္ေပးနုိင္တယ္။ သင့္ေတာ္တဲ့အခ်ိန္အခါမွာပဲ လုပ္ေပးတာျဖစ္တယ္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဥပေဒမွာလည္း မျဖစ္မေန လုပ္ရမယ္လို့ ျပ႒ာန္းေလ့မ႐ွိဘူး။ အခုအခါ ၂၀၁၅ အတြက္ ၾကိုတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ားလုပ္ေနလို့ အနည္းငယ္သာ လစ္လပ္ေနတဲ့ေနရာေတြကုိ လုပ္ေပးဖုိ့ အစီအစဥ္မ႐ွိေသးဘူးလို့ ေျဖပါတယ္။ တတိယေမးခြန္းကုိေတာ့ ကန့္သတ္ခ်က္အစီအစဥ္၊ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမ႐ွိဘူးဆုိေတာ့ ျပည္ေထာင္စုေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္က သူလုပ္ခ်င္တာလုပ္လို့ရတယ္ဆုိတဲ့ သေဘာျဖစ္ေနလို့ ျပည္သူေတြအတြက္ သင့္ေတာ္ျပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္အေပၚမွာ သုိ့ေလာ သို့ေလာ ျဖစ္ခ်င္စရာေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါဟာ လြွႊတ္ေတာ္ရဲ့ ဥပေဒေတြ၊ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာ ဥပေဒေတြ နည္းဥပေဒေတြမွာ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲနဲ့ ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ၊ မူေတြဟာ အခ်ိန္ကန့္သတ္ခ်က္႐ွိသင့္တယ္။ မျဖစ္မေနလိုတယ္။
“ဥပမာ တနွစ္တၾကိမ္လုပ္မလား၊ လြွႊတ္ေတာ္သက္တမ္း ကာလတခုမွာ ဘယ္နွၾကိမ္လုပ္မယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ လစ္လပ္တဲ့ ကုိယ္စားလွယ္ဦးေရ ဘယ္ေလာက္႐ွိမွလုပ္မယ္ဆုိတဲ့ အကန့္အသတ္တိတိက်က် သတ္မွတ္ေပးထားမွ ျဖစ္မယ္လို့ က်ေနာ္က တင္ျပပါတယ္။ အခုေ႐ြးေကာက္ပြဲျပီးလုိ့ ၁ နွစ္ခြဲအၾကာမွာ ပထမအၾကိမ္ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲလုပ္တယ္၊ ဒုတိယအၾကိမ္ ၾကားျဖတ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲက်မလုပ္ေတာ့ဘူး။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္ကလည္း ဘာမွမေျပာေတာ့ဘူး။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္က ေၾကညာမွပဲ သိဖုိ့ဆုိတာထက္ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲလုပ္ဖို့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲရဲ့ နည္းဥပေဒ၊ ဥပေဒေတြမွာ အခ်ိန္အကန့္အသတ္ေတြ ထည့္သြင္းေရးေပးဖို့ လိုတယ္လို့ က်ေနာ္က တင္ျပပါတယ္။ အဲဒါက် ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္ဥကၠ႒က ဘာေျပာလဲဆုိေတာ့ ပထမတခ်က္လို အနည္းငယ္သာ လစ္လပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ လုပ္ေပးဖုိ့ဆုိတာ မျဖစ္နုိင္ဘူး၊ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၊ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒေတြမွာလည္း ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲကုိ ဘယ္နွၾကိမ္လုပ္ရမယ္၊ မျဖစ္မေနလုပ္ရမယ္ဆုိတာမ်ိုး သတ္မွတ္ခ်က္မ႐ွိလို့ သင့္ေလ်ာ္တဲ့အခ်ိန္အခါ၊ အေျခအေနမွာ လုပ္ေပးမယ္ေျပာတယ္။ တကယ္လုိ့ တိတိက်က် သတ္မွတ္ေစခ်င္ရင္လည္း ဒါဟာ ဥပေဒကုိ တိတိက်က်ျပ႒ာန္းဖုိ့ လြွႊတ္ေတာ္မွာ တာ၀န္႐ွိတယ္။ လြွႊတ္ေတာ္က တိတိက်က်ျပ႒ာန္းေပးမယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ့လုပ္ပါမယ္ဆုိျပီး ေကာ္မ႐ွင္ဥကၠ႒က ေျဖသြားတယ္။”
သူ့အေျဖအေပၚ ေက်နပ္မႈ႐ွိပါလား။
“ေက်နပ္မႈမ႐ွိပါဘူး။ ျပည္သူ့လြွႊတ္ေတာ္ဆုိင္ရာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဥပေဒ အပုိဒ္ ၈၉ မွာ လြွႊတ္ေတာ္တြင္ တစံုတရာေသာအေၾကာင္းေၾကာင့္ လြွႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား လစ္လပ္ခဲ့ရင္ ဥပေဒနဲ့အညီ အစားထိုးေ႐ြးေကာက္ရမည္လုိ့ အတိအက် ေရးထားတာ။ တျခားဥပေဒေတြမွာ မပါခဲ့ေပမယ့္ ျပည္သူ့လြွႊတ္ေတာ္ဆုိင္ရာေ႐ြးေကာက္ပြဲဥပေဒမွာ က်ေနာ္တင္ျပတဲ့အထဲမွာလည္း ပါပါတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးဆုိရင္ေတာ့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္မွာ လုပ္ကုိလုပ္ရမယ့္ တာ၀န္႐ွိပါတယ္။ နည္းတာ မ်ားတာနဲ့ မဆုိင္ပါဘူး။ အလုပ္မ်ားတယ္ဆုိတာနဲ့ မဆုိင္ပါဘူး။ အစားထုိး ေ႐ြးေကာက္ပြဲ လုပ္ရမယ္ဆုိတာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ နည္းဥပေဒမွာ မထည့္တာေတာ့ သူတုိ့အပုိင္းေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဒီ့ထက္ပုိျပီး ျပည့္စုံရင္ေတာ့ ပုိေကာင္းမွာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ဥပေဒမွာေတာ့ ေခါင္းစည္းအားျဖင့္ေတာ့ ပါပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္အခ်ိန္မွာ လုပ္ရမယ္ဆုိတာ နည္းဥပေဒမွာ ထည့္မထားေတာ့ ဒီအေပၚမွာ အားနည္းခ်က္႐ွိတယ္လုိ့ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။
“ဒါေၾကာင့္ ဒီကေန့ လြွႊတ္ေတာ္ရဲ့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာ ဥပေဒကုိ ျပန္ျပင္နုိင္ေအာင္ က်ေနာ္တုိ့ ၾကိုးစားရမွာပါ။ မဟုတ္ရင္ ေကာ္မ႐ွင္ရဲ့ လုပ္ရပ္ဟာ ငါလုပ္ခ်င္တဲ့အခါမွာ လုပ္မယ္ဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္ေနေတာ့ ဥပေဒမဆန္ဘူး၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း မဆန္ဘူးေပါ့။ ေနာက္တခုက လြွႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြ မ႐ွိတဲ့ေဒသေတြမွာ ျပည္သူေတြက အခြင့္အေရး ဆုံး႐ႈံးမွာ အမ်ားၾကီး ႐ွိတယ္။ နည္းတာ၊ မ်ားတာနဲ့လည္း မဆုိင္ပါဘူး။ အမ်ားၾကီး အခြင့္အေရး ဆုံး႐ႈံးပါတယ္။ သူတုိ့ ေဒသရဲ့ အခက္အခဲေတြ၊ ျပဿနာေတြ၊ ဖြံ့ျဖိုးေရးလုပ္ငန္းေတြကုိ တင္ျပနုိင္တဲ့အခြင့္အေရး လြွႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြ မ႐ွိတဲ့အခါမွာ အခြင့္အေရးက ဆုံး႐ႈံးသြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ့က ေနရာနည္းတယ္၊ မ်ားတယ္နဲ့ မဆုိင္ဘဲ လစ္လပ္ရင္ လစ္လပ္သလုိ လုပ္ေပးသင့္တယ္လုိ့ ယူဆတဲ့အတြက္ ေကာ္မ႐ွင္ဥကၠ႒ၾကီးရဲ့ အေျဖကုိ အားရေက်နပ္မႈမ႐ွိပါဘူး။”
by ေ႐ြွႊေအာင္ (ဒီဗီြဘီ)
