(ဓာတ္ပံု – စတိဗ္ တကၠနာ / ဧရာဝတီ)
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စီးပြားေရး ပြင့္လင္းလာသည့္ အခ်ိန္၌ ေလေၾကာင္းပို႔ ေဆာင္ေရး ေစ်းကြက္သို႔ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီမ်ားကလည္း လာေရာက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံရန္ ႀကိဳးစားေနသည့္ အတြက္ ျပည္တြင္းေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ား အေနျဖင့္ လာမည့္ႏွစ္မ်ားအတြင္းတြင္ စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရဖြယ္ရွိသည္ဟု သိရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကေမာၻဇဘဏ္ ဥကၠဌ ဦးေအာင္ကို၀င္း ရွယ္ယာ အမ်ားစု ပိုင္ဆိုင္ၿပီး အစိုးရက ရွယ္ယာ အနည္းငယ္ ပိုင္ဆိုင္သည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ျမန္မာ့ေလေၾကာင္း (MAI) ႏွင့္ ျပည္တြင္းတြင္ ေျပးဆြဲသည့္ ျမန္မာ့ ေလေၾကာင္း အပါအ၀င္ ျပည္တြင္းေလေၾကာင္းလိုင္း ၆ ခု ရွိသည္။
ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ားသည္ စစ္အစိုးရ လက္ထက္ကတည္းက အခြင့္အေရး ရခဲ့ေသာ အဆက္အသြယ္ ေကာင္းသည့္ လုပ္ငန္းရွင္ အခ်ိဳ႕၏ လက္ထဲမွာသာ ရွိေနသည္။
ဦးေအာင္ကို၀င္းသည္ Air KBZ ကုိလည္းပိုင္ဆိုင္ၿပီး Golden Myanmar Airline ကို ပိုင္ဆိုင္သူမွာ KMA Group မွ ဦးခင္ေမာင္ေအး ျဖစ္သည္။ Yangon Air သည္ အေမရိကန္ အစိုးရ၏ နာမည္ပ်က္စာရင္း၀င္ “၀” လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ (UWSA) ႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈ ရွိေနသည္။
အျခား အေမရိကန္ အစိုးရ၏ နာမည္ပ်က္ စာရင္း၀င္ လုပ္ငန္းရွင္ တေယာက္ျဖစ္ေသာ ထူးအုပ္စု၏ ဥကၠဌ ဦးေတဇက Air Bagan ကို ပိုင္ဆိုင္သည့္ အျပင္ အျခား ျပည္တြင္းေလေၾကာင္းလိုင္း တခုျဖစ္ေသာ Asian Wings Airways တြင္လည္း ရွယ္ယာ ထည့္၀င္ထားသည္ဟု သတင္းရရွိသည္။ ၆ ခုေျမာက္ ျပည္တြင္းေလေၾကာင္း တခုကို ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ စင္ကာပူ ႏွင့္ မေလးရွားက ကုမၸဏီမ်ား ပူးတြဲပိုင္ဆိုင္ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ေဒသတြင္း ၿပိဳင္ဖက္မ်ားထက္ နိမ့္က်သည့္ ၀န္ေဆာင္မႈကိုသာ ေပးႏိုင္ေနေသးသည္ ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္း လိုင္းမ်ားအေနျဖင့္ ေပၚေပါက္လာႏိုင္သည့္ အခက္အခဲမ်ားကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္ထားသင့္သည္ ဟုလည္း ေလေၾကာင္း ပို႔ေဆာင္ေရး အသိုင္းအ၀ိုင္းက ေျပာၾကသည္။
ရွမ္းျပည္နယ္ ဟဲဟိုးေလဆိပ္တြင္ Air Bagan ေလယာဥ္ ပ်က္က်ၿပီး လူ ၂ ေသဆံုးခဲ့ရျခင္းကဲ့သို႔ေသာ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ ကိစၥမ်ားေၾကာင့္လည္း ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ား ကမာၻလွည့္ ခရီးသည္မ်ားကို လက္လႊတ္ရႏိုင္စရာေတြ ရွိေနေသးသည္။
ေရာက္ရွိလာၾကမည့္ ေဒသတြင္းမွ အဆင့္ျမင့္ ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ားသည္ က်ယ္ျပန္႔သည့္ ခရီးရွည္ ကြန္ရက္မ်ားကိုပါ ျဖန္႔က်က္ ပ်ံသန္းေနၾကၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ ေလေၾကာင္း ပို႔ေဆာင္ေရး ေစ်းကြက္ကို လြတ္လပ္ပြင့္လင္းစြာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေရး အတြက္လည္း ရည္မွန္းခ်က္ ႀကီးမားၾကသည္။
ႏိုင္ငံ ၁၀ ႏိုင္ငံ ပါ၀င္ေသာ အေရွ႕ ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႔ (ASEAN) သည္ ေဒသ၏ စီးပြားေရးပူးေပါင္းမႈ အစီအစဥ္၏ တစိတ္တပိုင္း အျဖစ္ႏွင့္ “ဖြင့္ထားေသာ ေကာင္းကင္မ်ား” ဆိုသည့္ မူ၀ါဒတခုကို ခ်မွတ္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားေနသည္။
ဖြင့္ထားေသာ ေကာင္းကင္မ်ား မူ၀ါဒအရ အာဆီယံ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ၎တို႔၏ ေလဆိပ္မ်ားကို ေဒသတြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ား အတြက္ တံခါးဖြင့္ေပးထားရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျပည္တြင္းေလေၾကာင္း လိုင္းမ်ားကို ဦးစားေပးမႈ ေလ်ာ့နည္းသြားမည္ ျဖစ္သည္။
လြတ္လပ္လာေသာ ေလေၾကာင္းပို႔ေဆာင္ေရး ေစ်းကြက္တြင္ တိုးပြားလာမည့္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမ်ားအတြက္ ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္သည့္ အေနျဖင့္ Asian Wings ေလေၾကာင္းလိုင္းက စက္တင္ဘာလ အတြင္းတြင္ ၎၏ ရွယ္ယာ ၄၉ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၏ အႀကီးဆံုးေလေၾကာင္း ကုမၸဏီ ျဖစ္သည့္ All Nippon Airways (ANA) သို႔ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၂၅ သန္းျဖင့္ ေရာင္းခ်လိုက္ၿပီး ပူးေပါင္းလိုက္သည္။
“ႏိုင္ငံတကာ ေလေၾကာင္းလိုင္းေတြက ၂ ႏွစ္ ကာလအတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေလေၾကာင္း ၀င္ေပါက္ေတြ အားလံုးကို ခရီးသည္ေတြ အေျမာက္အမ်ား ပို႔ေဆာင္ေပးေတာ့မယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို က်ေနာ္တို႔ သတိထားရပါမယ္” ဟု Asian Wings ၏ အမႈေဆာင္ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးလြင္မိုးက ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။
“က်ေနာ္တို႔ ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းေတြ ခရီးသည္ေတြ ပိုၿပီးပို႔ေဆာင္ေပးဖို႔ အခြင့္အေရးတခု ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါက အက်ိဳးအျမတ္တခုပါ။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံတကာ ေလေၾကာင္းလိုင္းေတြက ျပည္တြင္း ခရီးစဥ္ေတြမွာပါ ၀င္ေရာက္ ေျပးဆြဲမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေစ်းကြက္ေ၀စု က်ဆင္းသြားႏိုင္ပါတယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။
တိုးတက္မႈက အေကာင္းဘက္သို႔ ေျပာင္းလဲသည္ ျဖစ္ေစ အဆိုးဘက္သို႔ ေျပာင္းလဲသည္ျဖစ္ေစ ေဒသတြင္း သေဘာတူညီခ်က္ေၾကာင့္ ANA ႏွင့္ ေပါင္းစည္းလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟုလည္း ဦးလြင္မုိးက ေျပာသည္။
“က်ေနာ္တို႔ ANA နဲ႔ အလုပ္လုပ္ ျဖစ္သြားရျခင္းမွာ အာဆီယံရဲ႕ ဖြင့္ထားေသာ ေကာင္းကင္မ်ား အစီအစဥ္က အဓိက အေၾကာင္းရင္းပါပဲ” ဟု သူက ဆိုသည္။
ႏွစ္ဖက္ သေဘာတူညီခ်က္အရ ANA က Asian Wings သို႔ ေလယာဥ္ပ်ံမ်ား ငွားရမ္းေပးၿပီး ေလယာဥ္မႉးမ်ားကိုလည္း ေလ့က်င့္ သင္တန္းေပးသြားမည္ ျဖစ္သည္။
MAI မွ အမႈေဆာင္အရာရွိ တဦးျဖစ္ေသာ ေဒၚေအးမရသာက ANA ႏွင့္ Asian Wings တို႔ ေလေၾကာင္း ကုဒ္နံပါတ္ ေ၀မွ်သံုးစြဲရန္ အစီအစဥ္ ရွိ၊ မရွိ မေသခ်ာေသးသည့္ အခ်ိန္တြင္ အဆိုပါ သေဘာတူညီခ်က္က ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္း လုပ္ငန္း အေပၚတြင္ မည္သို႔ သက္ေရာက္ႏိုင္မည္ ဆိုျခင္းကို သိႏိုင္ရန္ အခ်ိန္ေစာေနေသးသည္ဟု ဆိုသည္။
ေလေၾကာင္း ကုဒ္နံပါတ္ ေ၀မွ်သံုးစြဲသည့္ ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ားသည္ ႏွစ္ဖက္လံုးအတြက္ ေလယာဥ္ လက္မွတ္မ်ား ေရာင္းခ်ႏိုင္သည့္ အတြက္ ကြန္ရက္မ်ားကို ေပါင္းစပ္ၿပီး ခရီးသည္မ်ားအတြက္ ခရီးစဥ္မ်ား ပိုမိုျဖည့္ဆည္းေပးလာႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
“အစိုးရဖက္က တိက်တဲ့ ဥပေဒတခု ထုတ္ျပန္လာတာကို ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ပဲ ရွိပါတယ္။ အခု ANA ကလည္း ရွယ္ယာေတြ ၀ယ္႐ံုသက္သက္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ကုဒ္နံပါတ္ မွ်ေ၀သံုးဖို႔ သေဘာတူတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းေတြ အေပၚမွာ ဘယ္လို သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိလာမယ္ဆိုတာကို ေျပာဖို႔ အရမ္းေစာေနပါေသးတယ္” ဟု ေဒၚေအးမရသာက ေျပာသည္။
ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ သတင္းဆိုးတခုမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေလေၾကာင္းလိုင္း ျဖစ္ေသာ MAI သည္ မၾကာေသးခင္က မွ ခရီးစဥ္တခုတြင္ ေဒသတြင္းၿပိဳင္ဖက္ တဦး၏ ဖယ္ထုတ္ျခင္းခံခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ Thai Airways က ဘန္ေကာက္-မႏၲေလး ခရီးစဥ္ကို စတင္ေျပးဆြဲခဲ့သည္။ ေနာက္ တလခန္႔ ၾကာေသာအခါ MAI သည္ ထို ၿမိဳ႕ ၂ ၿမိဳ႕ၾကား ပ်ံသန္းေနေသာ ခရီးစဥ္ကို ရပ္နားလိုက္ရေတာ့သည္။
ထို႔ျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေဒသတြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ား အတြက္ တံခါးခြင့္ေပးလိုက္ၿပီးေနာက္ ၀င္ေရာက္လာသည့္ ေလေၾကာင္းလိုင္း တခုျဖစ္ေသာ Bangkok Airways ကလည္း တိုးပြားလာသည့္ ခရီးသည္ ၀င္ေရာက္မႈမွ အက်ိဳးအျမတ္ ရွာေဖြႏိုင္ရန္ အတြက္ မႏၲေလး-ဘန္ေကာက္ ခရီးစဥ္ကို စတင္ေျပးဆြဲေတာ့မည္ဟု စက္တင္ဘာလ အတြင္းက ေၾကညာ လိုက္သည္။
Columbus Travels & Tours မွ အမ်ိဳးသမီး မန္ေနဂ်ာတဦးက ခရီးသည္မ်ား အေနျဖင့္ ၎တို႔အတြက္ သက္ေသာင့္သက္သာ အရွိဆံုးျဖစ္မည့္ ေလေၾကာင္းလိုင္းကို ေရြးခ်ယ္စီးနင္းၾကမည္ ျဖစ္သည္ဟု ေျပာသည္။ ခရီးသည္ ၀င္ေရာက္မႈ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေသာ ေအာက္တိုဘာလမွ ဧၿပီလ အတြင္းတြင္ ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ားသည္ လိုအပ္ခ်က္အတိုင္း ျပည့္မီေအာင္ ပ်ံသန္းေပးႏိုင္ျခင္း မရွိသည့္ အခက္အခဲမ်ား ႏွင့္ရင္ဆိုင္ၾကရသည္ ဟုလည္း သိရသည္။
“ဧည့္သည္မ်ားတဲ့ အခ်ိန္ဆိုရင္ ခရီးသည္ အေရအတြက္ကို လိုက္ၿပီး ေလေၾကာင္းလိုင္း တလိုင္းကို တေန႔ထဲမွာ ခရီးစဥ္ ၁၀ ေခါက္ကေန ၁၅ ေခါက္အထိ ပ်ံသန္းေပးရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပႆနာက ေလေၾကာင္းလိုင္း အားလံုးနီးပါးက ခရီးစဥ္ အခ်ိန္ မမွန္ၾကဘူး” ဟု အဆိုပါ မန္ေနဂ်ာ အမ်ိဳးသမီးက ေျပာသည္။
ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ား အေနျဖင့္ ၿပိဳင္ဖက္မ်ားႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္မည္ ဆိုလွ်င္ ၎တို႔၏ လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ အေလ့ အထမ်ားကို ျပဳျပင္သင့္သည္ဟုလည္း သူက ဆိုသည္။
အခုဆိုရင္ ျပည္တြင္းေလေၾကာင္းလိုင္း တခ်ိဳ႕က အြန္လိုင္းကေန ေရာင္းခ်တဲ့ e-ticketing စနစ္ကို က်င့္သံုးဖို႔ ျပင္ဆင္ ေနၾကပါတယ္။ ခရီးသည္ေတြ အေနနဲ႔ လက္မွတ္လာ၀ယ္စရာ မလိုေတာ့တဲ့ အတြက္ ပိုၿပီး အဆင္ေျပသြားပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕ စနစ္ကို အဆင့္ျမွင့္တင္ဖို႔ မလုပ္တဲ့သူကေတာ့ ဒီ ကစားပြဲမွာ က်န္ခဲ့မွာပါပဲ” ဟုလည္း သူကေျပာသည္။
ျပည္တြင္းေလေၾကာင္းမ်ား ႏွင့္ မၾကာခန ခရီးသြားေနရသူမ်ားက ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ားသည္ ေစ်းႏႈန္းျမင့္မားၿပီး လက္မွတ္ ၀ယ္ရန္လည္း ခက္ခဲသည္ဟု ေျပာၾကသည္။
မႏၲေလး အေျခစိုက္ C.A.D ေဆာက္လုပ္ေရး ကုမၸဏီမွ ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးဇင္မင္းေဆြက ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ား အေနျဖင့္ ပို၍ေကာင္းမြန္ေသာ ၀န္ေဆာင္မႈေပးႏိုင္ရန္ ႏွင့္ ခရီးသည္မ်ားအတြက္ ေရြးခ်ယ္စရာမ်ား ေပးႏိုင္ေရး အတြက္ ေလ့လာသင့္သည္ဟု ဆိုသည္။
သူက မႏၲေလး-ဘန္ေကာက္ ခရီးစဥ္ကို လာေရာက္ ပ်ံသန္းဖူးသည့္ Air Asia ေလေၾကာင္းလိုင္း ႏွင့္ ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ားတြင္ ႀကံဳေတြ႔ဖူးသည္မ်ားကို ဥပမာျပဳ ႏိႈင္းယွဥ္၍ ေျပာျပသည္။
“၀န္ေဆာင္မႈက ေတာ္ေတာ္ေလး ကြာျခားပါတယ္။ Air Asia နဲ႔ဆိုရင္ ႀကိဳတင္သတင္းပို႔ ရမယ့္ အခ်ိန္က တိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္တြင္းေလေၾကာင္းေတြ အေနနဲ႔ ဒီလိုမ်ိဳး အလုပ္လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ျပင္ဆင္ထားရပါမယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။
ထို႔အျပင္ အခ်ိန္မေရြး (၂၄နာရီ) ႀကိဳတင္မွာၾကား ၀ယ္ယူႏိုင္ျခင္း၊ အြန္လိုင္းမွလည္း စာရင္းသြင္းမွာၾကားႏိုင္ျခင္း စသည္တို႔ကိုလည္း အခုအခ်ိန္တြင္ မည္သည့္ ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းမွ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း ေျပာသည္။
ဦးဇင္မင္းေဆြက ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းတခုျဖင့္ ရန္ကုန္မွ မႏၲေလးသို႔ သြားလွ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၈၀ ခန္႔ က်သင့္ေနျခင္းသည္ အျခားေဒသတြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္း တခု၏ ရန္ကုန္-ဘန္ေကာက္ ခရီးစဥ္ က်သင့္ေငြႏွင့္ အတူတူ ပင္ျဖစ္ေနသည္ဟု ေထာက္ျပသည္။
“ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းေတြရဲ႕ ေစ်းႏႈန္းက ဒီေလာက္ မမ်ားသင့္ဘူး” ဟု သူက ေျပာသည္။
အစိုးရပိုင္ ျမန္မာ့ေလေၾကာင္းမွ အမည္မေဖာ္လိုသူ အႀကီးတန္း အရာရွိတဦးက ျပည္တြင္းေစ်းကြက္သုိ႔ ႏိုင္ငံတကာ ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ား ၀င္ေရာက္လာခဲ့လွ်င္ သံုးစြဲမႈအား က်ဆင္းသြားၿပီး ျပည္တြင္းေလေၾကာင္းကုမၸဏီမ်ား ေဘးေရာက္ကုန္လိမ့္မည္ဟု ဆိုသည္။
ထိုသို႔ ျဖစ္သြားမည့္ အေရးကို ေရွာင္လႊဲႏိုင္ရန္ ျပည္တြင္းေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ား အေနျဖင့္ ေဒသတြင္း လြတ္လပ္လာမႈႏွင့္ ေျဖေလ်ာ့မႈကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး ၎တို႔သည္လည္း ေဒသတြင္း (ႏိုင္ငံတကာ) ခရီးစဥ္မ်ား ပ်ံသန္း ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္သည္ဟု အဆိုပါ အရာရွိက ေျပာသည္။
“ျပည္တြင္း ေလေၾကာင္းလိုင္းေတြ ေဒသတြင္းခရီးစဥ္ေတြ ပ်ံသန္းႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားၾကေစခ်င္ပါတယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။
(ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ ရန္ပိုင္ ပူးေပါင္း ေရးသားသည္။)
