16.10.2013
ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာ အစီအစဥ္မွာ အခုရက္ပိုင္းအတြင္း ရန္ကုန္၊
မႏၱၱေလးနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံေနရာအေတာ္ေတာ္မ်ားမွာ ဆက္တိုက္ဆိုသလို
ဗုံးေပါက္ကြဲမႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လုိရည္ရြယ္ခ်က္၊
ခံယူခ်က္ေတြနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေနသလဲဆိုတာကို ျမန္မာသတင္းသမား ေမာင္ေသြးသစ္ နဲ႔
ကိုသီဟသြယ္တုိ႔နဲ႔ ဦးေက်ာ္ဇံသာ က ေဆြးေႏြးသံုးသပ္တင္ျပထားပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီလမ္းကို ေလွ်ာက္လွမ္းေနပါတယ္ဆိုတာကို လူထု တကယ္ယံုၾကည္လာေအာင္၊ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက လက္ခံလာေအာင္ တာဝန္ရွိသူမ်ားအေနနဲ႔ ႀကိဳးစားေနၾကတဲ့အခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈေတြ ျဖစ္လာတာဟာ တိုင္းျပည္ရဲ ႔ ပံုရိပ္ကို ထိခိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ လူတကာက သံုးသပ္ယူဆေနၾကတာပါ။ ဒါကို ျပည္သူေတြရဲ ႔ သေဘာထားကို ထင္ဟပ္တဲ့ သတင္းသမားႏွစ္ဦးရဲ ႔ အျမင္သံုးသပ္ခ်က္ကို ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။ ပထမဦးဆံုးတဦးကေတာ့ ျမန္မာ့တိုမ္စ္ သတင္းစာ သတင္းစာဆရာ ေမာင္ေသြးသစ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမာင္ေသြးသစ္ ။ ။ ႏိုင္ငံရဲ ႔ image ကို အမ်ားႀကီး ထိခိုက္ပါတယ္။ ျပည္ပအေနနဲ႔လည္း အျမင္တိမ္းႏိုင္သလို၊ ျပည္တြင္းမွာ ျပည္သူလူထုကလည္း လံုၿခံုမႈမရွိဘူးေပါ့။ ေက်ာင္းကန္ဘုရားတို႔၊ လူစည္းကားတဲ့အရပ္ေတြသြားဖို႔လည္း ေတာ္ေတာ္ေလးကို စိုးရိမ္ေနၾကတယ္။ မၾကာခင္မွာပဲ ပြဲေတာ္ႀကီး (၃) ခုက က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာ တပတ္အတြင္းမွာ က်င္းပေတာ့မယ္။ (၁၉) ရက္ေန႔မွာ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔။ ဒါက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ အမြန္ျမတ္ထားတဲ့ေန႔။ ေနာက္တခါ …၊ ေနာက္တခါ အျခားဘာသာဝင္တခုေပါ့။ ပြဲေတာ္ေတြကလည္း ဆက္တိုက္ရွိေနတဲ့အခ်ိန္။ ဒီထက္ပိုဆုိးတာက အေရွ ႔ေတာင္အာရွ ကၽြန္းဆြယ္ၿပိဳင္ပြဲကလည္း ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဂုဏ္ယူစရာပြဲေပါ့။ ေနာက္တခါ အာဆီယံဥကၠ႒အျဖစ္နဲ႔ ၂၀၁၄ မွာ ယူထားတယ္ဆုိေတာ့ ဘက္စံုၿခံဳၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔အျမင္နဲ႔ ျမင္တာက ႏိုင္ငံတကာအျမင္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ image က မေကာင္းဘူးဗ်။ ေပါက္တာက ေတာင္ငူက စလုိက္ၿပီး (၃) ရက္ဆက္တိုက္မွာ ပေဒသာလို ေပါက္ေနတာေပါ့။ ေပါက္တဲ့အခါမွာ လူအထိအခိုက္ အနည္းအမ်ား ရွိတာမရွိတာထက္ ပိုဆုိးတာက ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔မွာ အထင္ကရ နာမည္ႀကီးတဲ့ Trader ဟိုတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ လာတည္တဲ့ေနရာမွာ ဒီလုိျဖစ္တယ္ဆိုတာကေတာ့ ေက်ာ္မေကာင္းၾကားမေကာင္း ျဖစ္တာေပါ့။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ကမာၻလွည့္ခရီးသြားလုပ္ငန္းကိုေတာ့ ထိခိုက္မႈ ရွိႏိုင္ပါမလား။
ေမာင္ေသြးသစ္ ။ ။ Trader ေပါက္လုိက္တဲ့ကိစၥကေတာ့ ကမာၻလွည့္ခရီးသြားလုပ္ငန္းကိုေတာ့ ႀကီးစြာတုန္ခါသြားလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္ေတြက လာေရာက္ဝင္ေရာက္မႈက ရာခိုင္ႏႈန္းမ်ားတယ္ဆိုၿပီး က်ေနာ္တို႔က ဂုဏ္ယူေနတဲ့ကာလမွာ ေနာက္တခါ တုိင္းျပည္က ပြင့္လင္းရာသီလည္းေရာက္ၿပီ၊ ပြဲလမ္းရာသီလည္း ေရာက္တဲ့ရာသီမွာ ႏိုင္ငံတကာခရီးသြားေတြရဲ ႔ စိတ္ဝင္စားမႈကို အထူးခံစားေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ အခုလို ျဖစ္တဲ့အတြက္ အမ်ားႀကီးထိခုိက္တယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခုဆက္လက္ၿပီးေတာ့ NHK သတင္းဌာနရဲ ႔ သတင္းေထာက္ ကိုသီဟသြယ္ရဲ ႔ သေဘာထားကို ၾကည့္ၾကေအာင္ပါ။
ကိုသီဟသြယ္ ။ ။ အဲဒီျဖစ္တဲ့ေန႔က က်ေနာ္က ေကအိုင္ေအနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ရွိေနတဲ့အခါၾကေတာ့ ေကအိုင္ေအနဲ႔ ေဆြးေႏြးၿပီးရင္ tension ေတြ က်သြားၿပီးေတာ့ အေျခအေနေကာင္းၿပီလို႔ ေတြးထားတာ။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔ၿပီးတဲ့ ေနာက္ရက္မွာပဲ ေတာင္ငူကေန ဗံုးကြဲတာ ေတာ္ေတာ္ေလး အံ့ၾသတယ္။ အံ့ၾသတယ္ဆိုေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ သမိုင္းေၾကာင္းနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ဒီလို ဗံုးကြဲမႈမ်ဳိးက ရိုးမတေက်ာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ေနရာေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့အတြက္ သိပ္ေတာ့လည္း မအံ့ၾသဘူး။ ဒါေပမဲ့လဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ ေတာက္ေလ်ွာက္ျဖစ္ေနလ်က္နဲ႔ အဲဒီလို ဒီလုိကိစၥမ်ဳိးေတြ ျဖစ္သလဲဆိုၿပီးေတာ့ ေတြးစရာေတာ့ ျဖစ္တာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔အားလံုး အဓိက အံ့ၾသသြားတာက Trader လို ေနရာမ်ဳိးေတြကို ပစ္မွတ္ထားတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ Trader က က်ေနာ္တို႔တုိင္းျပည္မွာ တကယ့္ အထင္ကရ ေဟာ္တယ္ႀကီးလည္းျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခါ တကယ့္ကို ဧည္ေကာင္းေတြတည္တယ္။ စီးပြားေရးသမားေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာကလာတဲ့ တရားဝင္လာတဲ့ state visit လုိမ်ဳိးေတြ တည္တဲ့ေနရာမ်ဳိး ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ဒီေနရာကို ပစ္မွတ္ထားတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္လည္း ေစ့စပ္ထားတဲ့အဖြဲ႔ကို က်ေနာ္တုိ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး စဥ္းစားရၾကပ္သြားတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ ဒီေနရာမွာ ဗံုးေဖာက္ခြဲလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ အခုဆိုပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ၾကားေနရပါၿပီ၊ Booking ေတြ cancellation လုပ္ၾကတယ္။ စီးပြားေရးအရ tourism ကို တိုက္ရိုက္ထိခိုက္တယ္။ ေနာက္တခုက ပိုဆိုးတာက တုိင္းျပည္ရဲ ႔ image - တုိင္းျပည္က အခုဆုိရင္ အာဆီယံဥကၠ႒လည္း ျဖစ္ၿပီ။ အာဆီယံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ meeting ေတြ အမ်ားႀကီးလည္း က်င္းပဖို႔ရွိတယ္။ ေနာက္တခါ အနီးစပ္ဆံုးက Sea Game - ႏိုင္ငံတကာက ဧည္သည္ေတြ အမ်ားႀကီးလာမယ္။ ဒီလုိမ်ဳိး ဗံုးတလံုးတေလ ကြဲတာမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ရက္ဆက္ဆုိသလို ဗံုးေတြေတြ႔တယ္။ ဗံုးလန္႔မႈေတြျဖစ္တယ္။ ဒီလုိမ်ဳိး လံုၿခံဳေရးအားေကာင္းတဲ့ ေနရာမွာ ေဖာက္ခြဲခ်လိုက္တာဟာ ႏိုင္ငံတကာက လာမယ့္ဧည္သည္ေတြ၊ Delegation ေတြ အားလံုးကို မလံုၿခံဳဘူး၊ လာဖို႔ မသင့္ဘူးလို႔ message ေပးသလို ျဖစ္သြားတယ္။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္အတြက္ ဒီဗံုးေပါက္ကြဲမႈက ထိခိုက္မႈက လူေသေလာက္အထိ မျဖစ္ေပမဲ့လဲ ျဖစ္ပြားတဲ့ေနရာနဲ႔ အေနအထားနဲ႔ အခ်ိန္ကာလက ေတာ္ေတာ္ေလး တုိင္းျပည္အတြက္ ထိခိုက္စရာျဖစ္တယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ဒီေလာက္ အလားအလာေကာင္းေနတယ္လို႔ ေျပာရမယ့္အခ်ိန္။ လူေတြကလည္း ရင္တမမနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ ေအာင္ျမင္ပါေစ၊ ေရွ ႔ကိုဆက္ၿပီးေတာ့ အရွိန္ဟုန္ျပင္းျပင္းနဲ႔ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ပါေစလုိ႔ လူတုိင္းက ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားေနတဲ့အခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာမွ ဒီဟာကို ဘာျဖစ္လုိ႔ ဘယ္သူေတြက ရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ လုပ္ေနၾကတယ္လို႔ ထင္ၾကပါသလဲ။ ဆရာ ေမာင္ေသြးသစ္ အရင္ေျပာပါ။
ေမာင္ေသြးသစ္ ။ ။ အဲဒါကေတာ့ မေန႔က သက္ဆုိင္ရာ ေျဖၾကားပံုအရဆိုလို႔ရွိရင္ အရင္တုန္းက ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ ေတာတြင္းလက္နက္ကိုင္ေတြကို လက္ညိႇဳးညႊန္ေလ့ရွိတယ္။ ေကအန္ယူ၊ ဗကပ၊ ေအဘီအက္စ္ဒီအက္ဖ္ တို႔ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလူေတြက အခု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး dialogue လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္ၾကေတာ့ သူတို႔ လက္ညိႇဳးညႊန္ဖို႔က ခက္တယ္။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီမွာ သံုးသပ္ေနတာကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို လက္မခံတဲ့ လူတစုကေနၿပီးေတာ့ ဆူပူမႈကို လုပ္ေနသလား။ ေနာက္ျပန္လည့္ခ်င္တဲ့ လူတစုကပဲ ဆူပူမႈေတြကို ခ်ိန္ကိုက္ဖန္တီးေနသလား။ ေနာက္တခ်က္ စဥ္းစားရမွာက ေပါက္ကြဲတဲ့ ဗံုးေတြက ႏိုင္ငံျခားကလာတဲ့ ဗံုးေတြမဟုတ္ဘူး။ ျပည္တြင္းမွာပဲ လုပ္ၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းမွာပဲ ေလ့က်င့္ၿပီးေတာ့ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားတဲ့ လူေတြကလုပ္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ သက္ဆုိင္ရာက ေျပာတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ယူဆတာကေတာ့ ဒီလုပ္ကိုင္မႈက စနစ္တက်နဲ႔ ျဖန္႔ခ်က္ၿပီးေတာ့ ေနရာအႏွံကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့၊ ေႏွာက္ယွက္ေနတဲ့၊ အဟန္႔အတားျဖစ္ေနတဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈတရပ္ပဲျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ယူဆတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ အဲဒီလို တုိးတက္မႈကို မလိုလားတဲ့ လူတစုက လုပ္တယ္ဆိုတဲ့ကိစၥက ဒီကိစၥတင္မကပါဘူး။ ဘာသာေရးဆန္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကိုလည္း ဒီလူတစုက ဟိုေနရာ ဒီေနရာ လည့္ၿပီးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ ေျပာတဲ့ဆိုတဲ့ အသံေတြကို မၾကာခဏ ၾကားေနရပါတယ္။ အဲဒါ ဘယ္သူေတြလဲဆုိတာကို လက္ညိႇဳးထိုးၿပီးေတာ့ အမွန္တကယ္ေဖာ္ထုတ္ၿပီး အေရးယူဖို႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလား။
ေမာင္ေသြးသစ္ ။ ။ သမၼတႀကီး ရခုိင္ခရီးစဥ္သြားတဲ့အခ်ိန္ကလည္း ဒါကလည္း ခ်ိန္ကိုက္ၿပီး လုပ္တယ္။ အဲဒီလူေတြကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ရန္ကုန္မွာနဲ႔ သတင္းဌာနေတြမွာ အမ်ားႀကီး ထြက္ေပၚေနတဲ့သတင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ယူဆခ်က္၊ ေကာက္ခ်က္ေတြပါပဲ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆုိေတာ့ အဲဒီလူတစုကို ဘာေၾကာင့္ တိတိက်က် ေဖာ္ထုတ္ၿပီး အေရးမယူႏိုင္သလဲ။
ေမာင္ေသြးသစ္ ။ ။ အဲဒါကေတာ့ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ မိတီၳလာက စရမွာပဲ။ မိတီၳလာ၊ ရခုိင္ေမာင္ေတာကေန ဖမ္းဆီးထားတယ္။ ဖမ္းဆီးထားတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ မိထားတဲ့ တရားခံေတြကို စစ္ေၾကာေမးျမန္းလိုက္လို႔ရွိရင္ သူတို႔ေနာက္ကြယ္ကေန ႀကိဳးကိုင္ေနတဲ့လူေတြကို ေဖာ္ထုတ္လို႔ ရရမွာေပါ့။ အခုက စစ္ေဆးေမးျမန္းတာပဲရွိတယ္။ ေနာက္ကေန ႀကိဳးကိုင္ေနတဲ့ Godfather သို႔မဟုတ္ Group ကို ဘာေၾကာင့္ မေျပာႏိုင္တာလဲ။ အဲဒါကလဲ စဥ္းစားစရာတခ်က္ပါ။ ဒါက တခါတရံမွ ျဖစ္တာမဟုတ္ဘူး။ အၿမဲတမ္း ျဖစ္ေနတာပဲ။ ျဖစ္ေနတာကို ဘာေၾကာင့္ မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္သလဲဆိုတာကို သက္ဆုိင္ရာက ေျဖရွင္းဖုိ႔ ေကာင္းတာေပါ့။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာသီဟသြယ္ရဲ ႔ သေဘာထားကို ဆက္ေျပာပါ။
ကိုသီဟသြယ္ ။ ။ အဓိကေတာ့ ႏွစ္ခ်က္ျမင္တယ္။ တခ်က္က ပထမဦးဆံုး ေတာက္ေလွ်ာက္ၾကည့္လာတာ ဘာျမင္သလဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဗံုးေနရာအမ်ားအျပား၊ public ေနရာေတြမွာ ေတြ႔တဲ့ဟာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္တဲ့အခါၾကေတာ့ public panic ျဖစ္ေအာင္၊ လူထု မတည္ၿငိမ္သလို ခံစားရေအာင္၊ လူထု ေၾကာက္ရြံထိတ္လန္႔စိုးရိမ္ေနေအာင္ လုပ္သလား။ အဲဒီ ရည္ရြယ္ခ်က္တခုကို သတိထားမိတယ္။ လူေတြအားလံုးက တေယာက္နဲ႔တေယာက္ သံသယေတြျဖစ္မယ္။ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္မယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ ဘယ္သူမွ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွခ်င္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွလုိ႔ ေကာင္းမွာမဟုတ္ဘူး။ ဆိုေတာ့ မတည္ၿငိမ္ေသးတဲ့ အက်ဳိးဆက္ေတြ အမ်ားႀကီး က်ေနာ္တုိ႔ ျဖစ္လာႏုိင္မယ့္ဟာကို ပထမဦးဆံုး သတိထားမိတယ္။ လုပ္တဲ့လူရဲ ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္က ဒါလားေပါ့။ Trader လို ေနရာမ်ဳိးကို လုပ္လိုက္တယ္ဆိုေတာ့ ဒီထက္ပုိၿပီး ႀကီးမားတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို သြားေတြ႔တယ္။ အဲဒါက ႏိုင္ငံတကာက ဧည္သည္ေတြ မလာရဲေအာင္။ ႏိုင္ငံတကာက delegation ေတြ လာဖို႔မသင့္ေတာ္ဘူးလို႔ ထင္ေအာင္။ ႏိုင္ငံတကာက အစည္းအေဝးေတြ က်င္းပဖုိ႔ကို ျဖစ္ပါ့မလားဆိုတဲ့ သို႔ေလာသို႔ေလာ အေတြးေတြဝင္ေအာင္ လုပ္သလားဆိုတဲ့ ေနာက္ထပ္ရည္ရြယ္ခ်က္တခုကို ဆက္ေတြ႔တယ္။ အဲဒီ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ သတင္းေထာက္လုပ္ခဲ့တဲ့သမုိင္း၊ သိမီွတဲ့သမိုင္းမွာ ပထမဦးဆံုး ဒီလို ရည္ရြယ္ခ်က္ထားတာကို ေတြ႔ရတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္သူေတြက လုပ္သလဲဆိုတာကို စဥ္းစားမိၾကပါသလား။ သတင္းေထာက္အသိုင္းအဝုိင္း၊ သတင္းေလာက က။ သံုးသပ္ၾကသလား။
ကိုသီဟသြယ္ ။ ။ အခုဟာက ေခတ္ကလဲ သိတဲ့အတိုင္း transitional period မွာ အမ်ားႀကီး ျပႆနာေတြရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ အဖြဲ႔ေဟာင္းေတြ ရွိသလို၊ အဖြဲ႔သစ္ေတြလည္း ရွိလာတယ္။ ဂုိဏ္းကြဲေတြလည္း ရွိလာတယ္ဆိုေတာ့ ေျပာရမွာေတာ့ ခက္တယ္။ အရင္တုန္းက လုပ္ခဲ့တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းကလည္း မလုပ္ေတာ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြက transition မွာ အစိုးရကိုယ္တုိင္က ႏွစ္ပိုင္းကြဲေနသလို ျဖစ္ေနတယ္။ Hardliner နဲ႔ Softliner ရွိသလို၊ အတုိက္အခံ၊ ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔အစည္း၊ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္း၊ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြမွာလည္း Hardliner နဲ႔ Softliner ရွိတယ္ဆိုေတာ့၊ ေတာ္ေတာ္ေျပာရခက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ထူးျခားတာက ႏိုင္ငံေရးပစ္မွတ္ မဟုတ္ဘူး။ အဓိက စီးပြားေရးပစ္မွတ္။ အဓိက ဒီတုိင္းျပည္မွာ လံုၿခံဳေရးအရ မလံုၿခံဳဘူး။ ႏိုင္ငံတကာက လာၿပီးေတာ့ စီးပြားေတြလုပ္ဖို႔ မသင့္ေတာ္ဘူးဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ဳိးကိုေဆာင္တဲ့ တုိက္ခိုက္မႈမ်ဳိး သေဘာေဆာင္တယ္။ ဆုိေတာ့ က်ေနာ္က စဥ္းစားတာက ဒီရည္ရြယ္ခ်က္က ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ အတုိက္အခံက ရည္ရြယ္မလား။ ဒါမွမဟုတ္ စီးပြားေရးအရ တျခား ႏိုင္ငံတကာ Relationship သေဘာအရ က်ေနာ္တို႔ တုိင္းျပည္ကို မလိုလားတဲ့၊ ဒါမွမဟုတ္ က်ေနာ္တို႔တိုင္းျပည္ကို ဒီအဆင့္မ်ဳိး မေရာက္ရွိေအာင္ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုက လုပ္သလား။ က်ေနာ္က ဘယ္လိုေတြးသလဲဆိုေတာ့ အျပင္က အဖြဲ႔အစည္းလား။ အတြင္းက အဖြဲ႔အစည္းဆုိရင္လည္း အျပင္ကို အေျခခံတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းလားေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ ျမင္ေနတဲ့အျမင္က အျပင္ကို ပိုၿပီးသတိထားမိတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္သည္ က်ေနာ္တို႔ တုိင္းျပည္ထဲမွာေနတဲ့ လူေတြက စဥ္းစားတယ့္ စဥ္းစားပံု စဥ္းစားနည္းမ်ဳိး မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ျမင္မိပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တခ်ဳိ ႔ကလဲ မၾကာေသးခင္က ဗံုးေပါက္ကြဲမႈေတြ မတုိင္ခင္ဘဲ ဘာသာေရးဆန္ဆန္၊ လူမ်ဳိးေရဆန္ဆန္ အဓိကရုဏ္းေတြလည္း ျဖစ္တယ္။ အဲဒီကိစၥေတြမွာလည္း တုိင္းျပည္တုိးတက္မႈကို မလိုလားတဲ့လူေတြက ေနာက္ကႀကိဳးကိုင္ေနတယ္။ ေလာေလာဆယ္ ျဖစ္ပြားမႈမွာ ပါဝင္တဲ့လူတေယာက္ကို ဖမ္းမိတာ၊ ေနာက္က ႀကိဳးကိုင္ေနတဲ့ လူေတြကို မမီဘူးဆိုၿပီး လူေတြ သံုးသပ္တာရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနမယ္လို႔ ထင္ပါသလား။
ကိုသီဟသြယ္ ။ ။ က်ေနာ္တကိုယ္ရည္အျမင္က ဘယ္လိုရွိသလဲဆိုေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး လူမ်ဳိးပဋိပကၡေတြ ျဖစ္တဲ့အခါမွာ သဘာဝအေလ်ာက္ျဖစ္တာ ရွိသလို၊ သဘာဝအေလ်ာက္မဟုတ္ဘဲ ေနာက္ကဖန္တီးၿပီး ျဖစ္တာေတြရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက က်ေနာ္တို႔တိုင္းျပည္မွာ အားၿပိဳင္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအုပ္စုေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ဆိုေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး မီးေတာက္ရွိတဲ့အခါမ်ဳိးမွာ ဒီလုိမ်ဳိး ပဋိပကၡေတြ၊ လူမ်ုိးေရးပဋိပကၡေတြ အရမ္းႀကီးမားေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီဟာကို လုိသလို ႀကိဳက္တဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ သံုးလုိ႔ရတဲ့ အေနအထားရွိတဲ့အတြက္ တခုခုကို ေျပာဖုိ႔အရမ္းခက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အခု ဗံုးေပါက္ကြဲမႈေတြ ရွိတဲ့အခါမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံေဒသ အႏံွအျပားမွာ ျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့ ကြန္ရက္က ႀကီးတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ႀကီးတယ္၊ ကြန္ရက္ႀကီးတယ္။ လံုၿခံုေရးကို နားလည္းတယ္။ ေနာက္တခုက Trader မွာ ျဖစ္တယ္ဟာဆုိရင္ အေတာ္အံ့ၾသတယ္။ လုပ္တဲ့လူက ေသခ်ာေပါက္ security camera မွာ ပါႏိုင္တယ္။ သူ႔ရဲ ႔ identity ကိုျပရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူကိုလည္း အလြယ္တကူ ေျခရာေကာက္ႏိုင္တယ္။ ဒါကိုသိသိနဲ႔ ဘာျဖစ္လို႔ လုပ္သလဲဆိုတဲ့ဟာကိုလည္း ထည့္စဥ္းစားရတယ္။ တခ်ဳိ ႔ကလည္း အာဏာပိုင္နဲ႔ ပတ္သက္ေနတယ္လို႔ တြက္ၾကတာေပါ့။ အဲဒီမွာ ထည့္တြက္ရမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ဆိုေတာ့ ဒီတေခါက္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး ခန္႔မွန္းရခက္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျဖစ္ရပ္မွန္ အမွန္တကယ္ ေပၚေပါက္လာလိမ့္မယ္၊ လက္သည္တရာခံကို တကယ္ အတိအက် ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါသလား။
ကိုသီဟသြယ္ ။ ။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ ေဖာ္ထုတ္သင့္ၿပီလို႔ ထင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကိစၥေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္မွာ လူေတြက ေျပာစမွတ္ရွိတယ္။ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဘယ္ေတာ့မွ မေပၚဘူး။ အဲဒီလိုပဲ ျဖစ္မယ္။ ေပၚတယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ ပိုက္ဆံေပးလို႔ ခြဲရပါတယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ရပ္သြားတာမ်ားတယ္။ ပိုက္ဆံရလို႔၊ ေငြေရးေၾကးေရး အက်ဳိးအျမတ္ရွိလို႔ က်ေနာ္တို႔ကို အမည္မသိ ပုဂၢိဳလ္ကေန ခုိင္းလို႔။ ဒါေလး ဒီမွာထားေပးပါဆိုလို႔ ထားေပးရပါတယ္ဆိုတာနဲ႔ ကိစၥနဲ႔ ေနာက္ဆံုးသြားတာမ်ားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တကယ္ ေနာက္က ဘာေၾကာင့္ လုပ္ရတယ္ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိဘူး။ ဒီတႀကိမ္လည္း ဒီလိုျဖစ္သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္ထပ္ဒီလို ျဖစ္ဆင္မ်ဳိးကို ဖိတ္ေခၚတာနဲ႔ အတူတူပါပဲ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီစ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ မတည္မၿငိမ္တဲ့ အေျခအေနကို ဆရာျမတ္ထန္ က တိုင္းျပည္ကႏုႏု မုန္တိုင္းကထန္ထန္ တင္စားမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ဘူးပါတယ္။ အခုအခါမွာလည္း ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဆိုတာ သီးကင္းႏုစအရြယ္ေတာင္ မေရာက္ႏိုင္တဲ့အခ်ိန္မွာ တိုက္ခိုက္လာႏိုင္တဲ့ မုန္တိုင္းရဲ ႔ အတုိင္းအတာနဲ႔ တုိင္းျပည္ရဲ ႔ အႏၱရာယ္ကို တာဝန္ရွိသူေတြသာမက ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးက ႏိုးႏိုးၾကားၾကား နဲ႔ သတိထားႏိုင္ၾကမွ ေတာ္ရာၾကမယ္လို႔ ထင္မိပါေၾကာင္း ေျပာၾကလိုပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီလမ္းကို ေလွ်ာက္လွမ္းေနပါတယ္ဆိုတာကို လူထု တကယ္ယံုၾကည္လာေအာင္၊ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက လက္ခံလာေအာင္ တာဝန္ရွိသူမ်ားအေနနဲ႔ ႀကိဳးစားေနၾကတဲ့အခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈေတြ ျဖစ္လာတာဟာ တိုင္းျပည္ရဲ ႔ ပံုရိပ္ကို ထိခိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ လူတကာက သံုးသပ္ယူဆေနၾကတာပါ။ ဒါကို ျပည္သူေတြရဲ ႔ သေဘာထားကို ထင္ဟပ္တဲ့ သတင္းသမားႏွစ္ဦးရဲ ႔ အျမင္သံုးသပ္ခ်က္ကို ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။ ပထမဦးဆံုးတဦးကေတာ့ ျမန္မာ့တိုမ္စ္ သတင္းစာ သတင္းစာဆရာ ေမာင္ေသြးသစ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမာင္ေသြးသစ္ ။ ။ ႏိုင္ငံရဲ ႔ image ကို အမ်ားႀကီး ထိခိုက္ပါတယ္။ ျပည္ပအေနနဲ႔လည္း အျမင္တိမ္းႏိုင္သလို၊ ျပည္တြင္းမွာ ျပည္သူလူထုကလည္း လံုၿခံုမႈမရွိဘူးေပါ့။ ေက်ာင္းကန္ဘုရားတို႔၊ လူစည္းကားတဲ့အရပ္ေတြသြားဖို႔လည္း ေတာ္ေတာ္ေလးကို စိုးရိမ္ေနၾကတယ္။ မၾကာခင္မွာပဲ ပြဲေတာ္ႀကီး (၃) ခုက က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာ တပတ္အတြင္းမွာ က်င္းပေတာ့မယ္။ (၁၉) ရက္ေန႔မွာ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔။ ဒါက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ အမြန္ျမတ္ထားတဲ့ေန႔။ ေနာက္တခါ …၊ ေနာက္တခါ အျခားဘာသာဝင္တခုေပါ့။ ပြဲေတာ္ေတြကလည္း ဆက္တိုက္ရွိေနတဲ့အခ်ိန္။ ဒီထက္ပိုဆုိးတာက အေရွ ႔ေတာင္အာရွ ကၽြန္းဆြယ္ၿပိဳင္ပြဲကလည္း ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဂုဏ္ယူစရာပြဲေပါ့။ ေနာက္တခါ အာဆီယံဥကၠ႒အျဖစ္နဲ႔ ၂၀၁၄ မွာ ယူထားတယ္ဆုိေတာ့ ဘက္စံုၿခံဳၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔အျမင္နဲ႔ ျမင္တာက ႏိုင္ငံတကာအျမင္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ image က မေကာင္းဘူးဗ်။ ေပါက္တာက ေတာင္ငူက စလုိက္ၿပီး (၃) ရက္ဆက္တိုက္မွာ ပေဒသာလို ေပါက္ေနတာေပါ့။ ေပါက္တဲ့အခါမွာ လူအထိအခိုက္ အနည္းအမ်ား ရွိတာမရွိတာထက္ ပိုဆုိးတာက ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔မွာ အထင္ကရ နာမည္ႀကီးတဲ့ Trader ဟိုတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ လာတည္တဲ့ေနရာမွာ ဒီလုိျဖစ္တယ္ဆိုတာကေတာ့ ေက်ာ္မေကာင္းၾကားမေကာင္း ျဖစ္တာေပါ့။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ကမာၻလွည့္ခရီးသြားလုပ္ငန္းကိုေတာ့ ထိခိုက္မႈ ရွိႏိုင္ပါမလား။
ေမာင္ေသြးသစ္ ။ ။ Trader ေပါက္လုိက္တဲ့ကိစၥကေတာ့ ကမာၻလွည့္ခရီးသြားလုပ္ငန္းကိုေတာ့ ႀကီးစြာတုန္ခါသြားလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္ေတြက လာေရာက္ဝင္ေရာက္မႈက ရာခိုင္ႏႈန္းမ်ားတယ္ဆိုၿပီး က်ေနာ္တို႔က ဂုဏ္ယူေနတဲ့ကာလမွာ ေနာက္တခါ တုိင္းျပည္က ပြင့္လင္းရာသီလည္းေရာက္ၿပီ၊ ပြဲလမ္းရာသီလည္း ေရာက္တဲ့ရာသီမွာ ႏိုင္ငံတကာခရီးသြားေတြရဲ ႔ စိတ္ဝင္စားမႈကို အထူးခံစားေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ အခုလို ျဖစ္တဲ့အတြက္ အမ်ားႀကီးထိခုိက္တယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခုဆက္လက္ၿပီးေတာ့ NHK သတင္းဌာနရဲ ႔ သတင္းေထာက္ ကိုသီဟသြယ္ရဲ ႔ သေဘာထားကို ၾကည့္ၾကေအာင္ပါ။
ကိုသီဟသြယ္ ။ ။ အဲဒီျဖစ္တဲ့ေန႔က က်ေနာ္က ေကအိုင္ေအနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ရွိေနတဲ့အခါၾကေတာ့ ေကအိုင္ေအနဲ႔ ေဆြးေႏြးၿပီးရင္ tension ေတြ က်သြားၿပီးေတာ့ အေျခအေနေကာင္းၿပီလို႔ ေတြးထားတာ။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔ၿပီးတဲ့ ေနာက္ရက္မွာပဲ ေတာင္ငူကေန ဗံုးကြဲတာ ေတာ္ေတာ္ေလး အံ့ၾသတယ္။ အံ့ၾသတယ္ဆိုေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ သမိုင္းေၾကာင္းနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ဒီလို ဗံုးကြဲမႈမ်ဳိးက ရိုးမတေက်ာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ေနရာေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့အတြက္ သိပ္ေတာ့လည္း မအံ့ၾသဘူး။ ဒါေပမဲ့လဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ ေတာက္ေလ်ွာက္ျဖစ္ေနလ်က္နဲ႔ အဲဒီလို ဒီလုိကိစၥမ်ဳိးေတြ ျဖစ္သလဲဆိုၿပီးေတာ့ ေတြးစရာေတာ့ ျဖစ္တာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔အားလံုး အဓိက အံ့ၾသသြားတာက Trader လို ေနရာမ်ဳိးေတြကို ပစ္မွတ္ထားတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ Trader က က်ေနာ္တို႔တုိင္းျပည္မွာ တကယ့္ အထင္ကရ ေဟာ္တယ္ႀကီးလည္းျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခါ တကယ့္ကို ဧည္ေကာင္းေတြတည္တယ္။ စီးပြားေရးသမားေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာကလာတဲ့ တရားဝင္လာတဲ့ state visit လုိမ်ဳိးေတြ တည္တဲ့ေနရာမ်ဳိး ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ဒီေနရာကို ပစ္မွတ္ထားတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္လည္း ေစ့စပ္ထားတဲ့အဖြဲ႔ကို က်ေနာ္တုိ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး စဥ္းစားရၾကပ္သြားတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ ဒီေနရာမွာ ဗံုးေဖာက္ခြဲလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ အခုဆိုပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ၾကားေနရပါၿပီ၊ Booking ေတြ cancellation လုပ္ၾကတယ္။ စီးပြားေရးအရ tourism ကို တိုက္ရိုက္ထိခိုက္တယ္။ ေနာက္တခုက ပိုဆိုးတာက တုိင္းျပည္ရဲ ႔ image - တုိင္းျပည္က အခုဆုိရင္ အာဆီယံဥကၠ႒လည္း ျဖစ္ၿပီ။ အာဆီယံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ meeting ေတြ အမ်ားႀကီးလည္း က်င္းပဖို႔ရွိတယ္။ ေနာက္တခါ အနီးစပ္ဆံုးက Sea Game - ႏိုင္ငံတကာက ဧည္သည္ေတြ အမ်ားႀကီးလာမယ္။ ဒီလုိမ်ဳိး ဗံုးတလံုးတေလ ကြဲတာမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ရက္ဆက္ဆုိသလို ဗံုးေတြေတြ႔တယ္။ ဗံုးလန္႔မႈေတြျဖစ္တယ္။ ဒီလုိမ်ဳိး လံုၿခံဳေရးအားေကာင္းတဲ့ ေနရာမွာ ေဖာက္ခြဲခ်လိုက္တာဟာ ႏိုင္ငံတကာက လာမယ့္ဧည္သည္ေတြ၊ Delegation ေတြ အားလံုးကို မလံုၿခံဳဘူး၊ လာဖို႔ မသင့္ဘူးလို႔ message ေပးသလို ျဖစ္သြားတယ္။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္အတြက္ ဒီဗံုးေပါက္ကြဲမႈက ထိခိုက္မႈက လူေသေလာက္အထိ မျဖစ္ေပမဲ့လဲ ျဖစ္ပြားတဲ့ေနရာနဲ႔ အေနအထားနဲ႔ အခ်ိန္ကာလက ေတာ္ေတာ္ေလး တုိင္းျပည္အတြက္ ထိခိုက္စရာျဖစ္တယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ဒီေလာက္ အလားအလာေကာင္းေနတယ္လို႔ ေျပာရမယ့္အခ်ိန္။ လူေတြကလည္း ရင္တမမနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ ေအာင္ျမင္ပါေစ၊ ေရွ ႔ကိုဆက္ၿပီးေတာ့ အရွိန္ဟုန္ျပင္းျပင္းနဲ႔ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ပါေစလုိ႔ လူတုိင္းက ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားေနတဲ့အခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာမွ ဒီဟာကို ဘာျဖစ္လုိ႔ ဘယ္သူေတြက ရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ လုပ္ေနၾကတယ္လို႔ ထင္ၾကပါသလဲ။ ဆရာ ေမာင္ေသြးသစ္ အရင္ေျပာပါ။
ေမာင္ေသြးသစ္ ။ ။ အဲဒါကေတာ့ မေန႔က သက္ဆုိင္ရာ ေျဖၾကားပံုအရဆိုလို႔ရွိရင္ အရင္တုန္းက ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ ေတာတြင္းလက္နက္ကိုင္ေတြကို လက္ညိႇဳးညႊန္ေလ့ရွိတယ္။ ေကအန္ယူ၊ ဗကပ၊ ေအဘီအက္စ္ဒီအက္ဖ္ တို႔ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလူေတြက အခု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး dialogue လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္ၾကေတာ့ သူတို႔ လက္ညိႇဳးညႊန္ဖို႔က ခက္တယ္။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီမွာ သံုးသပ္ေနတာကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို လက္မခံတဲ့ လူတစုကေနၿပီးေတာ့ ဆူပူမႈကို လုပ္ေနသလား။ ေနာက္ျပန္လည့္ခ်င္တဲ့ လူတစုကပဲ ဆူပူမႈေတြကို ခ်ိန္ကိုက္ဖန္တီးေနသလား။ ေနာက္တခ်က္ စဥ္းစားရမွာက ေပါက္ကြဲတဲ့ ဗံုးေတြက ႏိုင္ငံျခားကလာတဲ့ ဗံုးေတြမဟုတ္ဘူး။ ျပည္တြင္းမွာပဲ လုပ္ၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းမွာပဲ ေလ့က်င့္ၿပီးေတာ့ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားတဲ့ လူေတြကလုပ္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ သက္ဆုိင္ရာက ေျပာတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ယူဆတာကေတာ့ ဒီလုပ္ကိုင္မႈက စနစ္တက်နဲ႔ ျဖန္႔ခ်က္ၿပီးေတာ့ ေနရာအႏွံကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့၊ ေႏွာက္ယွက္ေနတဲ့၊ အဟန္႔အတားျဖစ္ေနတဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈတရပ္ပဲျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ယူဆတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ အဲဒီလို တုိးတက္မႈကို မလိုလားတဲ့ လူတစုက လုပ္တယ္ဆိုတဲ့ကိစၥက ဒီကိစၥတင္မကပါဘူး။ ဘာသာေရးဆန္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကိုလည္း ဒီလူတစုက ဟိုေနရာ ဒီေနရာ လည့္ၿပီးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ ေျပာတဲ့ဆိုတဲ့ အသံေတြကို မၾကာခဏ ၾကားေနရပါတယ္။ အဲဒါ ဘယ္သူေတြလဲဆုိတာကို လက္ညိႇဳးထိုးၿပီးေတာ့ အမွန္တကယ္ေဖာ္ထုတ္ၿပီး အေရးယူဖို႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလား။
ေမာင္ေသြးသစ္ ။ ။ သမၼတႀကီး ရခုိင္ခရီးစဥ္သြားတဲ့အခ်ိန္ကလည္း ဒါကလည္း ခ်ိန္ကိုက္ၿပီး လုပ္တယ္။ အဲဒီလူေတြကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ရန္ကုန္မွာနဲ႔ သတင္းဌာနေတြမွာ အမ်ားႀကီး ထြက္ေပၚေနတဲ့သတင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ယူဆခ်က္၊ ေကာက္ခ်က္ေတြပါပဲ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆုိေတာ့ အဲဒီလူတစုကို ဘာေၾကာင့္ တိတိက်က် ေဖာ္ထုတ္ၿပီး အေရးမယူႏိုင္သလဲ။
ေမာင္ေသြးသစ္ ။ ။ အဲဒါကေတာ့ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ မိတီၳလာက စရမွာပဲ။ မိတီၳလာ၊ ရခုိင္ေမာင္ေတာကေန ဖမ္းဆီးထားတယ္။ ဖမ္းဆီးထားတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ မိထားတဲ့ တရားခံေတြကို စစ္ေၾကာေမးျမန္းလိုက္လို႔ရွိရင္ သူတို႔ေနာက္ကြယ္ကေန ႀကိဳးကိုင္ေနတဲ့လူေတြကို ေဖာ္ထုတ္လို႔ ရရမွာေပါ့။ အခုက စစ္ေဆးေမးျမန္းတာပဲရွိတယ္။ ေနာက္ကေန ႀကိဳးကိုင္ေနတဲ့ Godfather သို႔မဟုတ္ Group ကို ဘာေၾကာင့္ မေျပာႏိုင္တာလဲ။ အဲဒါကလဲ စဥ္းစားစရာတခ်က္ပါ။ ဒါက တခါတရံမွ ျဖစ္တာမဟုတ္ဘူး။ အၿမဲတမ္း ျဖစ္ေနတာပဲ။ ျဖစ္ေနတာကို ဘာေၾကာင့္ မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္သလဲဆိုတာကို သက္ဆုိင္ရာက ေျဖရွင္းဖုိ႔ ေကာင္းတာေပါ့။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာသီဟသြယ္ရဲ ႔ သေဘာထားကို ဆက္ေျပာပါ။
ကိုသီဟသြယ္ ။ ။ အဓိကေတာ့ ႏွစ္ခ်က္ျမင္တယ္။ တခ်က္က ပထမဦးဆံုး ေတာက္ေလွ်ာက္ၾကည့္လာတာ ဘာျမင္သလဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဗံုးေနရာအမ်ားအျပား၊ public ေနရာေတြမွာ ေတြ႔တဲ့ဟာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္တဲ့အခါၾကေတာ့ public panic ျဖစ္ေအာင္၊ လူထု မတည္ၿငိမ္သလို ခံစားရေအာင္၊ လူထု ေၾကာက္ရြံထိတ္လန္႔စိုးရိမ္ေနေအာင္ လုပ္သလား။ အဲဒီ ရည္ရြယ္ခ်က္တခုကို သတိထားမိတယ္။ လူေတြအားလံုးက တေယာက္နဲ႔တေယာက္ သံသယေတြျဖစ္မယ္။ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္မယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ ဘယ္သူမွ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွခ်င္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွလုိ႔ ေကာင္းမွာမဟုတ္ဘူး။ ဆိုေတာ့ မတည္ၿငိမ္ေသးတဲ့ အက်ဳိးဆက္ေတြ အမ်ားႀကီး က်ေနာ္တုိ႔ ျဖစ္လာႏုိင္မယ့္ဟာကို ပထမဦးဆံုး သတိထားမိတယ္။ လုပ္တဲ့လူရဲ ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္က ဒါလားေပါ့။ Trader လို ေနရာမ်ဳိးကို လုပ္လိုက္တယ္ဆိုေတာ့ ဒီထက္ပုိၿပီး ႀကီးမားတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို သြားေတြ႔တယ္။ အဲဒါက ႏိုင္ငံတကာက ဧည္သည္ေတြ မလာရဲေအာင္။ ႏိုင္ငံတကာက delegation ေတြ လာဖို႔မသင့္ေတာ္ဘူးလို႔ ထင္ေအာင္။ ႏိုင္ငံတကာက အစည္းအေဝးေတြ က်င္းပဖုိ႔ကို ျဖစ္ပါ့မလားဆိုတဲ့ သို႔ေလာသို႔ေလာ အေတြးေတြဝင္ေအာင္ လုပ္သလားဆိုတဲ့ ေနာက္ထပ္ရည္ရြယ္ခ်က္တခုကို ဆက္ေတြ႔တယ္။ အဲဒီ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ သတင္းေထာက္လုပ္ခဲ့တဲ့သမုိင္း၊ သိမီွတဲ့သမိုင္းမွာ ပထမဦးဆံုး ဒီလို ရည္ရြယ္ခ်က္ထားတာကို ေတြ႔ရတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္သူေတြက လုပ္သလဲဆိုတာကို စဥ္းစားမိၾကပါသလား။ သတင္းေထာက္အသိုင္းအဝုိင္း၊ သတင္းေလာက က။ သံုးသပ္ၾကသလား။
ကိုသီဟသြယ္ ။ ။ အခုဟာက ေခတ္ကလဲ သိတဲ့အတိုင္း transitional period မွာ အမ်ားႀကီး ျပႆနာေတြရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ အဖြဲ႔ေဟာင္းေတြ ရွိသလို၊ အဖြဲ႔သစ္ေတြလည္း ရွိလာတယ္။ ဂုိဏ္းကြဲေတြလည္း ရွိလာတယ္ဆိုေတာ့ ေျပာရမွာေတာ့ ခက္တယ္။ အရင္တုန္းက လုပ္ခဲ့တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းကလည္း မလုပ္ေတာ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြက transition မွာ အစိုးရကိုယ္တုိင္က ႏွစ္ပိုင္းကြဲေနသလို ျဖစ္ေနတယ္။ Hardliner နဲ႔ Softliner ရွိသလို၊ အတုိက္အခံ၊ ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔အစည္း၊ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္း၊ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြမွာလည္း Hardliner နဲ႔ Softliner ရွိတယ္ဆိုေတာ့၊ ေတာ္ေတာ္ေျပာရခက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ထူးျခားတာက ႏိုင္ငံေရးပစ္မွတ္ မဟုတ္ဘူး။ အဓိက စီးပြားေရးပစ္မွတ္။ အဓိက ဒီတုိင္းျပည္မွာ လံုၿခံဳေရးအရ မလံုၿခံဳဘူး။ ႏိုင္ငံတကာက လာၿပီးေတာ့ စီးပြားေတြလုပ္ဖို႔ မသင့္ေတာ္ဘူးဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ဳိးကိုေဆာင္တဲ့ တုိက္ခိုက္မႈမ်ဳိး သေဘာေဆာင္တယ္။ ဆုိေတာ့ က်ေနာ္က စဥ္းစားတာက ဒီရည္ရြယ္ခ်က္က ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ အတုိက္အခံက ရည္ရြယ္မလား။ ဒါမွမဟုတ္ စီးပြားေရးအရ တျခား ႏိုင္ငံတကာ Relationship သေဘာအရ က်ေနာ္တို႔ တုိင္းျပည္ကို မလိုလားတဲ့၊ ဒါမွမဟုတ္ က်ေနာ္တို႔တိုင္းျပည္ကို ဒီအဆင့္မ်ဳိး မေရာက္ရွိေအာင္ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုက လုပ္သလား။ က်ေနာ္က ဘယ္လိုေတြးသလဲဆိုေတာ့ အျပင္က အဖြဲ႔အစည္းလား။ အတြင္းက အဖြဲ႔အစည္းဆုိရင္လည္း အျပင္ကို အေျခခံတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းလားေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ ျမင္ေနတဲ့အျမင္က အျပင္ကို ပိုၿပီးသတိထားမိတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္သည္ က်ေနာ္တို႔ တုိင္းျပည္ထဲမွာေနတဲ့ လူေတြက စဥ္းစားတယ့္ စဥ္းစားပံု စဥ္းစားနည္းမ်ဳိး မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ျမင္မိပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တခ်ဳိ ႔ကလဲ မၾကာေသးခင္က ဗံုးေပါက္ကြဲမႈေတြ မတုိင္ခင္ဘဲ ဘာသာေရးဆန္ဆန္၊ လူမ်ဳိးေရဆန္ဆန္ အဓိကရုဏ္းေတြလည္း ျဖစ္တယ္။ အဲဒီကိစၥေတြမွာလည္း တုိင္းျပည္တုိးတက္မႈကို မလိုလားတဲ့လူေတြက ေနာက္ကႀကိဳးကိုင္ေနတယ္။ ေလာေလာဆယ္ ျဖစ္ပြားမႈမွာ ပါဝင္တဲ့လူတေယာက္ကို ဖမ္းမိတာ၊ ေနာက္က ႀကိဳးကိုင္ေနတဲ့ လူေတြကို မမီဘူးဆိုၿပီး လူေတြ သံုးသပ္တာရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနမယ္လို႔ ထင္ပါသလား။
ကိုသီဟသြယ္ ။ ။ က်ေနာ္တကိုယ္ရည္အျမင္က ဘယ္လိုရွိသလဲဆိုေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး လူမ်ဳိးပဋိပကၡေတြ ျဖစ္တဲ့အခါမွာ သဘာဝအေလ်ာက္ျဖစ္တာ ရွိသလို၊ သဘာဝအေလ်ာက္မဟုတ္ဘဲ ေနာက္ကဖန္တီးၿပီး ျဖစ္တာေတြရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက က်ေနာ္တို႔တိုင္းျပည္မွာ အားၿပိဳင္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအုပ္စုေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ဆိုေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး မီးေတာက္ရွိတဲ့အခါမ်ဳိးမွာ ဒီလုိမ်ဳိး ပဋိပကၡေတြ၊ လူမ်ုိးေရးပဋိပကၡေတြ အရမ္းႀကီးမားေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီဟာကို လုိသလို ႀကိဳက္တဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ သံုးလုိ႔ရတဲ့ အေနအထားရွိတဲ့အတြက္ တခုခုကို ေျပာဖုိ႔အရမ္းခက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အခု ဗံုးေပါက္ကြဲမႈေတြ ရွိတဲ့အခါမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံေဒသ အႏံွအျပားမွာ ျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့ ကြန္ရက္က ႀကီးတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ႀကီးတယ္၊ ကြန္ရက္ႀကီးတယ္။ လံုၿခံုေရးကို နားလည္းတယ္။ ေနာက္တခုက Trader မွာ ျဖစ္တယ္ဟာဆုိရင္ အေတာ္အံ့ၾသတယ္။ လုပ္တဲ့လူက ေသခ်ာေပါက္ security camera မွာ ပါႏိုင္တယ္။ သူ႔ရဲ ႔ identity ကိုျပရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူကိုလည္း အလြယ္တကူ ေျခရာေကာက္ႏိုင္တယ္။ ဒါကိုသိသိနဲ႔ ဘာျဖစ္လို႔ လုပ္သလဲဆိုတဲ့ဟာကိုလည္း ထည့္စဥ္းစားရတယ္။ တခ်ဳိ ႔ကလည္း အာဏာပိုင္နဲ႔ ပတ္သက္ေနတယ္လို႔ တြက္ၾကတာေပါ့။ အဲဒီမွာ ထည့္တြက္ရမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ဆိုေတာ့ ဒီတေခါက္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး ခန္႔မွန္းရခက္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျဖစ္ရပ္မွန္ အမွန္တကယ္ ေပၚေပါက္လာလိမ့္မယ္၊ လက္သည္တရာခံကို တကယ္ အတိအက် ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါသလား။
ကိုသီဟသြယ္ ။ ။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ ေဖာ္ထုတ္သင့္ၿပီလို႔ ထင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကိစၥေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္မွာ လူေတြက ေျပာစမွတ္ရွိတယ္။ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဘယ္ေတာ့မွ မေပၚဘူး။ အဲဒီလိုပဲ ျဖစ္မယ္။ ေပၚတယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ ပိုက္ဆံေပးလို႔ ခြဲရပါတယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ရပ္သြားတာမ်ားတယ္။ ပိုက္ဆံရလို႔၊ ေငြေရးေၾကးေရး အက်ဳိးအျမတ္ရွိလို႔ က်ေနာ္တို႔ကို အမည္မသိ ပုဂၢိဳလ္ကေန ခုိင္းလို႔။ ဒါေလး ဒီမွာထားေပးပါဆိုလို႔ ထားေပးရပါတယ္ဆိုတာနဲ႔ ကိစၥနဲ႔ ေနာက္ဆံုးသြားတာမ်ားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တကယ္ ေနာက္က ဘာေၾကာင့္ လုပ္ရတယ္ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိဘူး။ ဒီတႀကိမ္လည္း ဒီလိုျဖစ္သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္ထပ္ဒီလို ျဖစ္ဆင္မ်ဳိးကို ဖိတ္ေခၚတာနဲ႔ အတူတူပါပဲ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီစ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ မတည္မၿငိမ္တဲ့ အေျခအေနကို ဆရာျမတ္ထန္ က တိုင္းျပည္ကႏုႏု မုန္တိုင္းကထန္ထန္ တင္စားမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ဘူးပါတယ္။ အခုအခါမွာလည္း ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဆိုတာ သီးကင္းႏုစအရြယ္ေတာင္ မေရာက္ႏိုင္တဲ့အခ်ိန္မွာ တိုက္ခိုက္လာႏိုင္တဲ့ မုန္တိုင္းရဲ ႔ အတုိင္းအတာနဲ႔ တုိင္းျပည္ရဲ ႔ အႏၱရာယ္ကို တာဝန္ရွိသူေတြသာမက ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးက ႏိုးႏိုးၾကားၾကား နဲ႔ သတိထားႏိုင္ၾကမွ ေတာ္ရာၾကမယ္လို႔ ထင္မိပါေၾကာင္း ေျပာၾကလိုပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ(VOA)
