၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ဖို႔ အႀကံျပဳသူအမ်ားစုက လိုလားတယ္လို႔ သုံးသပ္ထားတဲ့ အစီရင္ခံစာကုိ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ေလ့လာသုံးသပ္ေရး ပူးေပါင္း ေကာ္မတီက ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ တင္သြင္းလိုက္ပါတယ္။
အဖြဲ႔၀င္ ၁၀၉ ဦးနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ေလ့လာသုံးသပ္ေရး ပူးေပါင္း ေကာ္မတီက ဒီကေန႔တင္သြင္းတဲ့ စာမ်က္ႏွာ ဆယ္မ်က္ႏွာပါ “ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္နဲ႔ သုံးသပ္ခ်က္ အစီရင္ခံစာ” မွာ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ အခန္းလိုက္ ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္ေတြ႔ရွိခ်က္မွာ မူလအတိုင္းထားလိုသူက ၃၆၇ ရွိၿပီး ျပင္ဆင္လိုသူက ၄၁၃၉၁ ဦးက အၾကံျပဳတင္ျပထားတာကို ဇယားကြက္နဲ႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။
အၾကံျပဳစာေတြကို ပါတီ ၂၀၊ ဥပေဒပညာရွင္ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ လူမႈေရးအဖြဲ႔၊ ဌာနဆုိင္ရာ၊ ျပည္သူနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ဖို႔ အႀကံျပဳစာ စုစုေပါင္း ၂ ေသာင္း ၈ ေထာင္ေက်ာ္ရရွိခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္အေျခခံမူမ်ားကို ျပ႒ာန္းတဲ့ အခန္း ၁ ကို မူလအတိုင္းထားရွိလိုသူက ၄၇ ဦး အၾကံျပဳတင္ျပထားၿပီး ျပင္ဆင္လိုသူက ၂၇၁၄၈ဦး၊ ပယ္ဖ်က္လိုသူက ၂၆၂ ဦးက အၾကံျပဳတင္ျပထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အဲဒီအခန္း (၁) ထဲမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ့ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑မွာ တပ္မေတာ္က ပါ၀င္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေရးတို႔ကို အစဥ္တစိုက္ ဦးတည္တယ္ဆုိတဲ့အခ်က္ဟာ အဓိကအတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ ေဟာေျပာပြဲတိုင္းမွာ ျပင္ဆင္သင့္တယ္လို ့ေတာက္ေလွ်ာက္ေျပာေနတဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ အခန္း (၁၂) ပါ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ျခင္းအခန္းကို မူလအတိုင္းထားရွိရန္ အၾကံျပဳသူ မရွိဘဲ ျပင္ဆင္ရန္ အၾကံျပဳသူက ၅၈၆၄ ဦး ရွိပါတယ္။ ဒီအခန္းကို ျပင္ဆင္ဖို႔ အၾကံျပဳသူက ဒုတိယအမ်ားဆုံးျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ အခန္း ၁၂ မွာ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ ဥပေဒမူၾကမ္္းကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ တင္သြင္းရမွာျဖစ္ၿပီး ကိုယ္စားလွယ္စုစုေပါင္းရဲ့ ၂၀ ရာခုိုင္ႏႈန္းက တင္ျပရင္ ျပင္ဆင္ခ်က္မူၾကမ္းကို ျပည္ေထာင္စုလြတ္ေတာ္က လက္ခံေဆြးေႏြးရမယ္။
ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒထဲက သတ္မွတ္ထားတဲ့ ပုဒ္မတခ်ဳိ႕ပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြကို ျပင္ဆင္ခ်င္ရင္ ကုိယ္စားလွယ္အားလုံးရဲ့ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္က သေဘာတူလက္ခံၿပီးမွသာ ျပည္လုံးကြ်တ္ဆႏၵခံယူပြဲက်င္းပၿပီး ဆႏၵမဲေပးပို္င္ခြင့္ရွိသူ အားလုံးရဲ့ထက္၀က္ေက်ာ္ ဆႏၵမဲနဲ႔သာ ျပင္ဆင္ရမယ္လို႔ ျပ႒ာန္းထားတာပါ။
အဲဒီျပ႒ာန္းခ်က္အေပၚ တပ္မေတာ္သား ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရယူထားတဲ့ လႊတ္ေတာ္မွာ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္မပါရင္ ျပင္မရဘူးလို႔ ဥပေဒပညာရွင္ေတြက ေထာက္ျပေနၾကပါတယ္။
ျပင္ဆင္ရန္ တတိယေျမာက္ အမ်ားဆုံးအႀကံျပဳတဲ့အခန္းကေတာ့ အခန္း (၃) ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတနဲ႔ ဒုတိယသမၼတမ်ား အခန္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခန္းဟာ ျပည္တြင္းျပည္ပက လက္ခံေနတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတျဖစ္ခြင့္မရေစမယ့္ ပုဒ္မ ၅၉ (စ) အပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ သူကိုယ္တိုင္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားျဖစ္ေပမယ့္ ၿဗိတိသွ်လူမ်ဳိး မိုက္ကယ္အဲရစ္ကို အိမ္ေထာင္ျပဳခဲ့တာေၾကာင့္ သမၼတျဖစ္ခြင့္ကို ကန္႔သတ္ခံထားရသလို ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဒီျပ႒ာန္းခ်က္ထဲမွာ သမၼတနဲ႔ ဒုတိယသမၼတအရည္အခ်င္းထဲမွာ ကိုယ္တိုင္ျဖစ္ျဖစ္၊ မိဘတဦးဦး သို႔မဟုတ္ ခင္ပြန္း သို႔မဟုတ္ ဇနီး၊ မိမိရဲ့ တရား၀င္သားသမီး၊ သားသမီးရဲ့ ဇနီးသို႔မဟုတ္ခင္ပြန္း တဦးဦးဟာ ႏိုင္ငံျခားသားျဖစ္တာနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ခြင့္မရွိေစရလို႔ ျပ႒ာန္းထားတာပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဟာ စစ္ေရးအျမင္ရွိရမယ္ဆိုတဲ့ ျပ႒ာန္းခ်က္လည္းပါရွိတဲ့ ဒီအခန္းကို ျပင္ဆင္ဖို႔ လိုလားသူက ၅၈၃၃ ဦးရွိၿပီး မူလအတို္င္းထားလိုသူက ၈၂ ဦးပဲ ရွိပါတယ္။
ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒေလ့လာသုံးသပ္ေရးေကာ္မတီကို လက္ရွိအာဏရ ျပည္ေထာင္စုၾကံ့ခိုင္ေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီက ကိုယ္စားလွယ္အမ်ားစုနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအစီရင္ခံစာမွာ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ မ်ားလြန္း-နဲလြန္းျခင္းေၾကာင့္ မလိုလားအပ္တဲ့ ကိစၥေတြ မျဖစ္ေအာင္ ျပင္ဆင္သင့္တဲ့အခ်က္ေတြကို အခ်ိန္မီျပင္ဆင္ဖို႔၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး အလိုက္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ေတြကို ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ျပ႒ာန္းေပးဖို႔ ျပင္ဆင္ရာမွာ ပါတီစြဲ-ပုဂိၢဳလ္စြဲမထားဘဲ ဦးစားေပးအဆင့္သတ္မွတ္ၿပီး ျပင္ဆင္-ပယ္ဖ်က္-ျဖည့္စြက္သြားဖို႔ မတူညီတဲ့ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က အဓိပၸာယ္အတည္ျပဳဖို႔ တင္ျပခ်က္ေတြထဲမွ လႊတ္ေတာ္မွာ ၇၅ ရာႏႈန္းနဲ႔ ျပင္ႏိုင္တဲ့အခ်က္ေတြကို ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ စတဲ့ သံုးသပ္ခ်က္ ၆ ခ်က္ပါ၀င္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္-ပယ္ဖ်က္-ျဖည့္စြက္သင့္တာေတြကို အစီရင္ခံစာပါ သံုးသပ္ခ်က္ေတြအတိုင္း အဆင့္လိုက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္က ဆံုးျဖတ္ေပးဖို႔လည္း တင္ျပထားပါတယ္။
ဒီအစီရင္ခံစာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်ားျဖဴပါတီက သီေပါၿမိဳ့နယ္ ျပည္သူ႔လြတ္ေတာ္အမတ္ ဦးရဲထြန္းကလည္း ဒီေကာ္မတီရဲ့သုံးသပ္ခ်က္ဟာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ အခြင့္အေရးေတြအတြက္ အလားအလားေကာင္းတယ္လို့ျမင္ပါတယ္။
သီေပါၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လြတ္ေတာ္အမတ္ ဦးရဲထြန္းက “၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒက ဒီမိုကေရစီစနစ္နဲ႔ ကိုက္ညီဖို႔အတြက္ေတာ့ တကယ္ျပင္ဖို႔ လိုပါတယ္ဆိုတဲ့ ဟာေပါ့။ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ေတြကေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ ဖက္ဒရယ္ပံုစံ ဒါမွမဟုတ္ ျပည္ေထာင္စု စနစ္ပံုစံ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္တို႔ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္တို႔ အဲဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အာမခံခ်က္ရွိတဲ့ စနစ္တခုကို ေရာက္ဖို႔အတြက္ ျပင္ဖို႔ေတာ့ လိုပါတယ္ဆိုတဲ့ ဟာတခုေပါ့ အဲဒါေတာ့ က်သြားၿပီ” လို႔ ေျပာပါတယ္။
၁၀၉ ဦးေကာ္မတီမွာ ပါ၀င္တဲ့ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦး၀င္းျမင့္က သေဘာထားမကိုက္ညီမႈေတြရွိေပမယ့္ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္အတိုင္း သေဘာထားၾကီးၿပီး ဆက္လက္ႀကိဳးပမ္းရမယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၅ ရက္ေန႔မွာ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ကိုယ္စားလွယ္ ၁၀၉ ဦးပါ၀င္တဲ့ ပူးေပါင္းေကာ္မတီကို ဖြဲ႔စည္းတာ၀န္ေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ဒီေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို အေကာင္ထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေကာ္မတီ တခုကိုလည္း ထပ္မံ ဖြဲ႔စည္းသြားဖြယ္ရွိတယ္လို႔ လႊတ္ေတာ္အတြင္းသတင္းထြက္ေပၚေနၿပီး ဒီေကာ္မတီကို ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္လို႔လည္း အမတ္ အမ်ားစုက သုံးသပ္ေနပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ပိုင္းကတည္းက အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ရွင္းလင္းပြဲေတြ လိုက္လံလုပ္ေဆာင္ခဲ့ရာမွာ တက္ေရာက္လာၾကတဲ့ ျပည္သူေတြက အသစ္ေရးဆြဲေရးထက္ ျပင္ဆင္ေရးကို လိုလားတယ္လို႔ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
လက္ရွိ က်င့္သုံးေနတဲ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ အမ်ဳိးသားညီလာခံကေန ေရးဆြဲခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ခုႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္အၾကာမွာ အၿပီးသတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနာက္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ လူထုဆႏၵခံယူပြဲက်င္းပ အတည္ျပဳခဲ့ၿပီး ဆႏၵခံယူပြဲရလဒ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ေ၀ဖန္ခံခဲ့ရပါတယ္။
By ကိုေထြး(ဒီဗီြဘီ)
