ကိုးကန္႔ေဒသကို ျပန္လည္ခ်ဳပ္ကိုင္ႏုိင္ေအာင္ ဖုန္ၾကားရွင္ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔က စစ္ဆင္ေနပါတယ္။ ပေလာင္ (ေခၚ) တာအာန္းနဲ႔ ရခိုင္လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြလည္း ဖုန္ၾကားရွင္အဖြဲ႔ကို ကူညိေနေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ကိုးကန္႔က ထြက္ေျပးတိမ္ေရွာင္သူဦးေရ တိုးပြားေနပါတယ္။ ဖုန္ၾကားရွင္နဲ႔ လက္ေထာက္ျဖစ္သူ ပိုင္ဆံုခ်ိန္တို႔ ပဋိပကၡျဖစ္ရာက ကိုးကန္႔ျပႆနာ စခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၉ မွာ အစိုးရတပ္ရဲ ႔ ထိုးစစ္ေၾကာင့္ ဖုန္ၾကားရွင္အဖြဲ႔ အေရးႏိွမ့္ခဲ့ၿပီး ယူနန္မွာ ခုိလံႈေနတုန္း ပိုင္ဆံုခ်ိန္ဟာ အစိုးရတပ္ရဲ ႔ လက္ေအာက္ခံ နယ္ျခားေစာင့္တပ္နဲ႔ ကိုးကန္႔ေဒသရဲ ႔ အႀကီးအကဲ ျဖစ္လာပါတယ္။
အသက္ (၈၀) ေက်ာ္ ဖုန္ၾကားရွင္နဲ႔သားေတြ ကိုးကန္႔မွာ ျပန္လည္လႈပ္ရွားလာတဲ့အခါမွာ ပိုင္ဆံုခ်ိန္ဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ အစိုးရတပ္က အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလည္း ယူနန္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ လက္တြဲၿပီး စီးပြားေရးဇုန္ တည္ေထာင္ဖုိ႔ ပိုင္ဆံုခ်ိန္က ႀကံစည္ေနပါတယ္။ ကိုးကန္႔ေဒသနဲ႔ ယူနန္ျပည္နယ္ လင့္ခန္းခရိုင္ဟာ ဆက္စပ္ေနတာမို႔ ႏွစ္ဘက္စလံုးနဲ႔ အဆင္ေျပဖုိ႔ ႀကိဳးစားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဖုန္ၾကားရွင္ရဲ ႔ လက္နက္ကိုင္ လႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ ပိုင္ဆံုခ်ိန္ရဲ ႔ ကိုးကန္႔ စီးပြားေရးဇုန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးဟာ ေႏွာင့္ေႏွးသြားႏုိင္ပါတယ္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္က ကုိးကန္႔ေဒသကို အစိုးရတပ္ ထုိးစစ္ဆင္တုန္းက သိမ္းပိုက္ခဲ့တဲ့ ဥစၥာပစၥည္းနဲ႔ အပ်က္အစီးအတြက္ လင့္ခန္းခရိုင္အစိုးရက ေလ်ာ္ေၾကးေဒၚလာသန္း (၄၀) ေပးဖို႔ ဗမာအစိုးရကို ေတာင္းဆုိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ေငြမေပးခ်င္ရင္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပးရမယ့္သေဘာ ရွိပါတယ္။ လင့္ခန္းနယ္သားေတြ ကိုးကန္႔မွာ စီးပြားရွာသလို ကိုးကန္႔နယ္သားေတြ လင့္ခန္းမွာ အလုပ္လုပ္ပါတယ္။ နယ္ေျမတည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းလာၿပီလုိ႔ ယံုၾကည္ၿပီး ကိုးကန္႔ စီးပြားေရးဇုန္ တည္ေထာင္ဖုိ႔ ျမန္မာ့ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈ ေကာ္မရွင္က မႏွစ္က ခြင့္ျပဳလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုးကန္႔ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသဦးစီးအဖြဲ႔နဲ႔ ပိုင္ဆံုခ်ိန္ ပိုင္တဲ့ ကိုးကန္႔မာလိုင္ပါ ကုမၸဏီ ပူးတြဲၿပီး သံုးႏွစ္အတြင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ စီးပြားေရးဇုန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလာက္ကိုင္ၿမိဳ ႔နယ္အတြင္း ေျမဧကတစ္ေထာင္ေက်ာ္ကို ေလ်ာ္ေၾကးေပးၿပီး သိမ္းယူထားပါတယ္။ က်ပ္ေငြသန္းေပါင္း (၁၄၂၀၀၀) ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွမယ့္ စီမံကိန္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရပါတယ္။
ကိုးကန္႔မွာ တရုတ္ယြမ္ေငြကိုသာ ကိုင္ေဆာင္ၾကတာကိုၾကည့္ရင္ တရုတ္ စီးပြားေရး လႊမ္းမိုးတဲ့ အတုိင္းအတာကို ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါတယ္။ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမယ္ဆိုရင္ တရုတ္လုပ္ငန္းရွင္ အေသးစားနဲ႔ အလတ္စား အမ်ားအျပား လာေရာက္ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါတယ္။ ပိုင္ဆံုခ်ိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ကိုးကန္႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနနဲ႔ ပိုင္ဆံုခ်ိန္ ပိုင္တဲ့ ကုမၸဏီလက္တြဲၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ စီးပြားေရးဇုန္မွာ ေဒသခံေတြ ဘယ္ေလာက္ အက်ဳိးခံစားႏုိင္မယ္ဆုိတာ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔သာ ရွိပါတယ္။ လူဦးေရ ႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ကို အလုပ္အကိုင္ေပးႏုိင္မယ့္ စီးပြားေရးဇုန္ ျဖစ္တာမို႔ ေဒသအေျခအေနနဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒေတြကို ျပဌာန္းဖို႔ ပိုင္ဆံုခ်ိန္ က ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။
ကိုးကန္႔နယ္ကို ေရွးတရုတ္တပ္က တည္ေထာင္တယ္လို႔ အဆုိရွိပါတယ္။ (၁၇) ရာစု အလယ္ပိုင္း တရုတ္ျပည္မွာ မန္ခ်ဴးခ်င္မင္းဆက္ နန္းတက္တဲ့အခါ မင္ ဘုရင္ ယံုလီဟာ စစ္ကိုင္းမွာ ခိုလံႈခဲ့ပါတယ္။ မန္ခ်ဴးတပ္ ယူနန္ကို သိမ္းပိုက္တဲ့အခါမွာ စစ္ကိုင္းအထိ ဝင္လာၿပီး ယံုလီမင္းကို ၁၆၆၂ ခုႏွစ္မွာ ဖမ္းဆီးသြားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္ရံေတာ္တပ္ဖြဲ႔ကိုေတာ့ တရုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ ကိုးကန္႔ေဒသမွာ အေျခခ်ခြင့္ေပးတာမို႔ ျမန္မာျပည္မွာ ကိုးကန္႔ တရုတ္ ရွိလာပါတယ္။ ကိုလိုနီေခတ္က ကုိးကန္႔မွာ အိမ္တိုင္းလက္နက္ကိုင္ေဆာင္ၿပီး ဂ်ပန္စစ္တပ္ကို ကိုးကန္႔ေဒသက ခုခံတိုက္ခိုက္ဖူးပါတယ္။ ဖုန္ၾကားရွင္ဟာ ၁၉၅၉ ကတည္းက ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔ကို ဦးေဆာင္ခဲ့ၿပီး တိုက္ရည္ခိုက္ရည္ရွိလို႔ ဗကပေဒသ စစ္မွဳးျဖစ္လာပါတယ္။ ဖုန္ၾကားရွင္ရဲ ႔ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ကို တပ္မေတာ္သမုိင္း သတၱမတြဲမွာ မွတ္တမ္းတင္ထားပါတယ္။
ဗကပ နဲ႔ ကခ်င္တပ္ဖြဲ႔တုိ႔ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္က ကူညီေထာက္ပံ့ခဲ့တဲ့ အစဥ္အလာေၾကာင့္ နယ္စပ္လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ေတြရဲ ႔ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းမွာ ဖုန္ၾကားရွင္လို႔ တရုတ္ေတြ ရွိပါတယ္။ ကိုးကန္႔၊ “ဝ” နဲ႔ မိုင္းလား တို႔ဟာ ျမန္မာနယ္နိမိတ္ထဲမွာ ရွိေပမယ့္ ယူနန္နဲ႔ ပိုၿပီးနီးစပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရုတ္အတြက္ နယ္စပ္ေဒသ တည္ၿငိမ္ေရးဟာ အေရးႀကီးေပမယ့္ ဖုန္ၾကားရွင္အေရးအတြက္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရးကို အထိခိုက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ စစ္ဆင္ေရးမွာ ဖုန္ၾကားရွင္ကို တရုတ္က အကူအညီမေပးခဲ့သလို လက္ရွိ ပဋိပကၡမွာလည္း ကူညီဖုိ႔ အလားအလာ မရွိပါဘူး။
ဗကပ သမုိင္းကိုၾကည့္ရင္ နယ္စပ္အဖြဲ႔ကို တရုတ္အစိုးရ လ်စ္လ်ဴရႈတာကို အထင္အရွား ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရုတ္ အကူအညီကို ေမွ်ာ္လင့္တဲ့ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ဟာ ျပည္တြင္းမွာ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးဖို႔ အခက္အခဲ ရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဗမာအစိုးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးလိုေၾကာင္း ဖုန္ၾကားရွင္အဖြဲ႔က (၂၀၁၂) မွာ သွ်မ္းသံေတာ္ဆင့္ သတင္းဌာနကို အေၾကာင္းၾကားဖူးပါတယ္။ အစိုးရတပ္ကို ႏုိင္ေအာင္တုိက္ႏိုင္တဲ့ အင္အားမရွိမွန္း သိရက္နဲ႔ ဖုန္ၾကားရွင္အဖြဲ႔က အခုလို တုိက္ခိုက္ေနတာကိုၾကည့္ရင္ အေျခအေန လိပ္ခဲတည္းလည္း ျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီး ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရး လုပ္ႏုိင္ဖို႔ ရည္ရြယ္တာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
ဦးေအာင္ခင္, ေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
