ၿမိဳ႕ေတာ္ခမ္းမေရွ႕ မြတ္ဆလင္တခ်ဳိ႕ဆႏၵျပေနစဥ္ ကိုျမေအး ေရာက္ရွိခိုက္Messenger Journal က ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသား ကိုျမေအးနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းကိုဒီလို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ေမး။ ။ ခုရက္ပိုင္းအတြင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြအေပၚ ျမန္မာႏုိင္ငံသားတစ္ေယာက္အေန နဲ႔ေရာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္တစ္ဦးအေနနဲ႔ေရာ ၈၈ မ်ဳိး ဆက္ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လိုရႈျမင္ ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ အခု အျဖစ္အပ်က္က ေက်ာက္နီေမာ္ လူသတ္မႈေပါ့။ ဒါက လံုးဝမျဖစ္သင့္ပါဘူး။ ဒီ ရခိုင္အမ်ဳိးသမီးေလး မသီတာေထြးကို မတရားအဓမၼျပဳက်င့္တာ အင္မတန္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ အျပဳအမူပါ။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ ၿပီး က်ဴးလြန္တဲ့ တရားခံသံုးေယာက္ကို ဥပေဒအရ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူသင့္ပါတယ္။ တဆက္ထဲ မွာပဲ ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕ကို ျဖတ္သြားတဲ့ ခရီးသည္တင္ ကားေပၚက လူ ၁ဝ ေယာက္ကို သတ္ျဖတ္တာကလည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈအစဥ္အလာ မရွိပါ ဘူး။ ဒီလိုကိစၥေတြကိုလည္း ရာဇဝတ္မႈလို႔ ျမင္တယ္။ ဒါကိုလည္း ဥပေဒအေၾကာင္းအရပဲ အေရးယူေစခ်င္ပါ တယ္။ ေနာက္တစ္ခုေျပာခ်င္တာက ကြၽန္ေတာ္ ဒီေန႔ ဒီအခ်ိန္မွာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလေပါ့။ လူမ်ဳိးေရး ဘာသာေရးကို အေျခခံတဲ့ အဓိက႐ုဏ္းမ်ဳိးကို ဘယ္အုပ္ စုက ဖန္တီးဖန္တီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ လံုးဝလက္မခံပါဘူး။
ေမး။ ။ သမိုင္းမွာလည္း ဒီလိုပဋိပကၡေတြ ရွိခဲ့တယ္။ အခု အခ်ိန္မွာလည္း လူတခ်ိဳ႕ရဲ႕ စိတ္ထဲ တစ္ခုခုလုပ္မယ္ စိတ္မ်ဳိးဝင္ေနရင္ ဦးျမေအးတို႔အေနနဲ႔ ဘယ္လို ေျဖရွင္းေပးခ်င္သလဲ။
ေျဖ။ ။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရင္ ဒါက ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးေပါ့ေနာ္။ တကယ့္႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးကို အေၾကာင္း ျပၿပီး အစၥလာမ္ဘာသာနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ အေရး လိုဖန္ တီးေနတဲ့ လူေတြရွိတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာအမ်ားစုက အစၥလာမ္ ေတြေလ။ ဒါကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြ အေရးဆိုၿပီး လုပ္ေနတဲ့အစြန္းေရာက္တဲ့ သူမ်ားရွိပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လံုးဝလက္မခံႏိုင္ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ျမန္မာမြတ္စလင္ပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ႐ိုဟင္ဂ်ာ မဟုတ္ဘူး။ ေနာက္တစ္ခုကို ရခိုင္လူမ်ဳိးေတြကို ေျပာခ်င္တယ္။ မွန္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ဟာ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္နဲ႔ ကပ္ေနလို႔ ကိုယ့္အမ်ဳိးသားေရး ခံကတုတ္ကိုေတာ့ ျပင္ရမွာပဲ။ ဒါ ကၽြန္ေတာ္လံုး၀ နားလည္ တယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ရင္ သန္းရာ ေက်ာ္ ႏိုင္ငံကေန ၿပိဳလာမယ့္ လူမ်ဳိးေတြအေနနဲ႔ ရခိုင္ အမ်ဳိးသားေတြ စိုးရိမ္မယ္ဆိုတာကို ေကာင္းေကာင္း နားလည္ထားတယ္။ ဒါက ဘဂၤါလီေတြ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ကလာ တဲ့ ျပႆနာေတြကို ရင္ဆိုင္တဲ့အခါမ်ာ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ေအးခ်မ္းစြာ ေနထိုင္စားေသာက္ေနတဲ့ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ေတြနဲ႔ မသက္ဆိုင္ဘူးလို႔ိ ရွင္းရွင္းေျပာခ်င္တယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က စိမ္႔ျပိဳလာမယ့္ကိစၥကို ကြၽန္ေတာ္တို႔လည္း မလိုလားဘူး။ အိႏၵိယနဲ႔လည္း ကပ္ေနတယ္။ အလားတူပဲ တ႐ုတ္ျပည္နဲ႔လည္း ကပ္ေနတာ။ ဒါ လူမ်ဳိးေရး ကို ေရွ႕တန္းတင္တာမဟုတ္ဘူး၊ သို႔ေသာ္လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ အမ်ိဳးသားေရးကိုေတာ့ ေရွ႔တန္း တင္ရမွာပဲ။
ေမး။ ။ အခု ျဖစ္ခဲ့တဲ့ကိစၥမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ပါ၀င္ျဖန္ေျဖတာမ်ိဳး မေတြ႔ရေသးဘူး။ အဲဒီအေပၚမွာေရာ ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။
ကြၽန္ေတာ္ ထင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြပဲ လုပ္ၾကေျပာၾကမွာပါ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ကေတာ့ ဒီေန႔ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲတဲ့အခ်ိန္ဆိုေတာ့ စိတ္ပူတယ္။ အေျခခံ ဖြဲ႕စည္းပံုဥပေဒအရ ဆူပူမႈျဖစ္ရင္ တပ္မေတာ္ ရဲ႕အခန္း က႑၀င္လာၿပီးေတာ့ ထိန္းသိမ္းမယ္လို႔ ျပဌာန္းထားတာရွိတယ္။ အားလံုးပဲသိပါတယ္။ အဲဒီ အေျခအေနကို ျပန္မေရာက္ေစခ်င္ဘူး။ အမုန္းတရားေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ ေသြးေခ်ာင္းစီး လူသတ္မႈေတြ မျဖစ္ေစခ်င္ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔အားလံုး ခ်စ္ခ်စ္ၾကည္ၾကည္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး၊ ျပႆနာျဖစ္ရင္လည္း ညိႇႏိႈင္း တိုင္ပင္ေစခ်င္တယ္။ အဲဒါ ရင္ထဲက ဆႏၵပါ။
ေမး။ ။ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔က ရခိုင္အမ်ိဳးသမီးေလး သတ္ခံရတဲ့ကိစၥ၊ ၿပီးေတာ့ ရိုးမသစၥာယာဥ္ ဖ်က္စီးခံရၿပီး လူ ၁၀ ေယာက္ အသက္ဆံုးရွံဳးသြားရတဲ့ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး ခု ရန္ကုန္အထိ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္တာေတြရွိလာတယ္။ အဲဒီရဲ႔ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ဘာေတြရိွလာႏိုင္လဲ။
ေျဖ။ ။ ဒီေနရာကေန တစ္ဆက္ထဲ ကြၽန္ေတာ္ အကူအညီ ေတာင္းခ်င္တာက ဆရာေတာ္ႀကီးေတြ၊ အစၥလာမ္ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြက သက္ဆုိင္ရာ အာဏာပိုင္ေတြေရာ အကုန္လံုး ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဝိုင္းဝန္း ထိန္းသိမ္း သင့္တယ္။ မဟုတ္ရင္ အလားလာေကာင္းေတာ့ မေတြ႕ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္ အရမ္းစိတ္ပူေနတယ္။ အရမ္းလဲ စုိးရိမ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုေျပာခ်င္တာက က်ဴးလြန္တဲ့သူေတြကို ထိထိေရာက္ ေရာက္ အေရး ယူေပးပါ။ အလားတူ ၁ဝ ေယာက္ အသတ္ ခံရတာကိုလည္း စံုစမ္းေရးေကာ္မတီဖြဲ႕ၿပီး ဥပေဒအေၾကာင္း အရ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူေပးပါ။ ရာဇ၀တ္မႈကို ရာဇဝတ္မႈလို႔ ျမင္ေပးပါဗ်ာ။ အဲဒီထဲမွာ လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရးေတြ အဆိပ္မခပ္ေစခ်င္ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္ အစိုးရ သတင္းစာထဲမွာပါတဲ့ စကားလံုးေတြ ကို ေျပာခ်င္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ခင္ဗ်ားတို႔လည္း မႈခင္းဂ်ာနယ္ေတြ ဖတ္ဖူးတယ္။ ဖတ္တဲ့အခါ မုဒိမ္းမႈ က်ဴးလြန္တာ လူသတ္မႈက်ဴးလြန္ တာ ဖတ္ရတဲ့အခါတုိင္းမွာ ဘာသာလူမ်ဳိးေရးထားတာ မေတြ႕ဖူးဘူး။ ဒီျပႆနာျဖစ္တဲ့ အခါမွဘာသာ လူမ်ဳိးကို ခြဲျခားေဖာ္ျပထားတာ ႐ိုးသားမႈရွိသလား၊ မရွိဘူးလားဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ စဥ္းစားစရာရွိတယ္။ မြတ္စလင္ကုလားလို႔ သံုးတဲ့ အသံုးအႏႈန္းက ကြၽန္ေတာ့္အသက္ ၄၆ ႏွစ္ရွိ ပါၿပီ။ တစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာ အစိုးရက ခုလို တရား၀င္ သံုးတာ မေတြ႕ဘူးပါဘူး။ သံုးႏႈန္းတဲ့ အသံုးအႏႈန္း ပံုစံကို ကၽြန္ေတာ္ လံုး၀မႀကိဳက္ဖူး။ ဒါက Yellow Journalism ပဲ။ ႏိုင္ငံသတင္းစာႀကီးအေနနဲ႔ ဒီလိုမ်ဳိးမေရး သင့္ဘူး။ က်ဴးလြန္တဲ့လူကိုလည္း အေရးယူသင့္တယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ခံစားခ်က္ကိုေျပာရင္ ဥပေဒအေၾကာင္း အရ ေျဖရွင္းပါ။ မသက္ဆုိင္တဲ့သူေတြကို မလုပ္ပါနဲ႔။ အလားတူ လူမ်ိဳးေရးဘာသာေရးကို ေျဖရွင္းတာ ျပႆနာတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုမွ မရႏိုင္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။ ဒီျပႆနာေတြ မျဖစ္ေအာင္ အေရးယူပါ။ ကၽြန္ေတာ့္ အေနနဲ႔ ဘယ္ဘက္မွ မလိုက္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ မွန္တယ္၊ ကၽြန္ေတာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ သန္း ( ၆၀ ) အတြက္ ပဲ အလုပ္လုပ္မွာပါ။ လူမ်ိဳးေရးအေပၚ ကၽြန္ေတာ့္ ဘာသာေရးအေပၚ မလုိက္ပါဘူး။ ရိုဟင္ဂ်ာ ကိစၥကို ထပ္ေျပာပါမယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးကို အစၥလာမ္အေရးလုို႔ လုပ္ေနတဲ႔သူေတြရဲ႔ အႏၱရယ္ကို လည္း က်ြန္ေတာ္တို႔ကာ ကြယ္တာဆီး၇မွာျဖစ္သလို ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကိုဗန္းျပျပီး အျခားေသာ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြကို စည္းျခား ဆက္ဆံဖို႔ၾကိဳးစား ေနသူေတြကိုလည္းသတိျပဳရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အခု ရခိုင္၊ ျမန္မာနဲ႔ အစၥလာမ္ဘာသာ ၀င္ေတြ ၾကားမွာ ဒီကိစၥေၾကာင့္ သံသယေတြ ရွိလာၾကမယ္၊ မလံုျခံဳမႈေတြ ခံစားေနၾကရမယ္ဆိုရင္ သူတို႔အေနနဲ႔ ဘယ္လို ခံယူခ်က္မ်ိဳး ထားသင့္တယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ ကၽြႏ္ေတာ္တို႔ ဘာသာေရးကို တကယ္တမ္းကိုးကြယ္ရင္ ဘာသာေရးက ဆံုးမတဲ့အရာေတြကို ေလးစား လိုက္နာရမွာပါ။ ကၽြန္ေတာ္သိသေလာက္ ကၽြန္ေတာ္ သိမ္ျဖဴေက်ာင္းတိုက္ႀကီးေဘးမွာ ေနဖူးတယ္။ ကၽြႏ္ေတာ္ နားလည္သေလာက္ ဗုဒၶဘာသာရဲ႔ အဆံုးအမက ေမတၱာတရားပါ။ ေမတၱာနဲ႔ ကမၻာႀကီးကို ျဖန္႔က်က္တာပါ။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြက ေမတၱာတရားလက္ကိုင္ထားၾကတာကို လက္ခံထားပါတယ္။ အလားတူပဲ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြအေနနဲ႔ သူမ်ားသားသမီးကို သတ္ျဖတ္ ဖ်က္စီးရမယ္လို႔ မျပဌာန္းထားပါဘူး။ ကိုယ့္ထဲမွာရွိတဲ့ အက်င့္ေဖာက္ဖ်က္သူေတြကို ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြက ထိန္းသိမ္းပါ။ ဒါမွ လူေတြက ကိုယ္က်င့္ တရားအတိုင္း စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မယ္။ ဘာသာေရး အသြင္သ႑ာန္ေဆာင္လို႔ ဘာသာေရး အဆံုးအမ နာခံၾက မယ္ဆိုရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ခံယူပါ။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းပါ။ ဘာသာတရားရဲ႔ အဆံုးအမကို ခံယူပါလို႔ ကၽြန္ေတာ္ ေမတၱာရပ္ခံခ်င္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကို ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ လက္ခံဖို႔ ျပည္ပမီဒီယာေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖိအားေပးတယ္။ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြက ပါးစပ္ပိတ္ေနၾကတယ္လို႔ ေျပာေနၾကတယ္။ ဒီရိုဟင္ဂ်ာအေရးကို ႏိုင္ငံေရး တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုရႈျမင္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံေရးလုပ္မယ္ဆိုရင္ အမ်ိဳးသားေရး အစြန္းေရာက္လို႔မရသလို အမ်ိဳးသားေရးကို စြန္႔ပစ္လို႔လည္း မရဘူး။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရွိတဲ့ လူဦးေရကို တြက္ၾကည့္ပါ။ သူတို႔နဲ႔ ထိစပ္ေနတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရဲ႔ လူဦးေရကို ၾကည့္ပါ။ ရခိုင္အမ်ိဳးသားေတြအေနနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကေန ၿပိဳဆင္းလာမဲ့ အႏၱရာယ္ကို စိုးရိမ္တယ္ ဆိုတာ သဘာ၀က်တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လက္ခံရမဲ့ ကိစၥလည္းျဖစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခ်င္တာက အဲဒီက ၿပိဳဆင္းလာမဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႔ အေရးကိစၥကို ဗန္းျပၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းက အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြကို အေရး ကို ေဆာင္ရြက္ျခင္းဟာ မွားပါတယ္။ လံုး၀မဟုတ္ပါဘူး။ လက္လည္း မခံႏုိင္ပါဘူး။ အလားတူ ကၽြန္ေတာ္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပဲ ေျပာပါမယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြ အေနနဲ႔က ျမန္မာျပည္ မွာ ေနၿပီး၊ ျမန္မာျပည္ကို ခ်စ္တယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဆန္ကိုစားၿပီး ျမန္မာျပည္မွာ ႀကီးတယ္။ အဲဒီအတြက္ အေမကို ေက်ာ္ၿပီးေဒြးေတာ္လြမ္းေနစရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ ရခိုင္အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ စိတ္ပူပန္မႈဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ စိတ္ပူပန္မႈပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကိုယ္တိုင္ ရခိုင္အမ်ိဳးသားေတြဘက္က ရပ္တည္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက ရခိုင္ျပည္နယ္တစ္ခုတည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံရဲ႔ အေရွ႔ေျမာက္ဘက္မွာလည္း တရုတ္ႏိုင္ငံ ရွိေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံရဲ႔ သန္းေပါင္း ၆၀ ေသာ ျပည္သူေတြရဲ႔ အနာဂတ္အတြက္ စဥ္းစားရမွာပါ။ ပထ၀ီ၀င္ႏိုင္ငံေရးအရ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံဟာ လူဦးေရ သန္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ရွိတဲ့ အိႏၵိယက တစ္ဘက္၊ တရုတ္ က တစ္ဘက္ ၾကားမွာ ရွိေနတဲ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႔အမ်ိဳးသားေရး ခံကတုတ္၊ ယဥ္ေက်းမႈခံကတုတ္ကို မျပင္ႏိုင္ရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကၽြန္ျဖစ္လိမ့္မယ္။ ေရစုန္ေျမာလိမ့္မယ္။ အဲလိုကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ရွင္းလင္း ျပတ္သားတဲ့ အေတြးအေခၚရွိၿပီးသားပါ။ ဒါ လူမ်ိဳးေရးနဲ႔ မဆိုင္ဘူး။ တိုင္းျပည္အတြက္ ထားရ မယ့္ ႏိုင္ငံေရး သမားစိတ္ဓါတ္ပဲ။
