(၁၉၃၄-၃၅) ပညာသင္ႏွစ္ထဲ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္မွာ ကိုေအာင္ဆန္း ကို ကၽြန္ေတာ္ ပထမဆံုး ေတြ႕ဖူးတာ။ သူက အင္တာ မီဒီယိတ္ ေက်ာင္းသား။ ကၽြန္ေတာ္ ကေတာ့ တကၠသိုလ္ကို တတိယ အႀကိမ္ ျပန္ေရာက္ လာၿပီး ဥပေဒတန္း တက္ေနတယ္။ ခုလန္ဒန္မွာ AFPEL ကိုယ္စားလွယ္ လုပ္ေနတဲ့ ကိုအုန္းက ေက်ာင္းသား သံုးေယာက္နဲ႔ ေတြ႕ဖို႔ ကၽြန္ေတာ့္ကို တုိက္တြန္းတယ္။ ဒီသံုးေယာက္က ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ ဧရာမ ျပယုဂ္ႀကီးေတြ ျဖစ္လာမယ္ လုိ႔ သူက ေတြ႕ရွိ ထားတယ္။ အဲဒီ သံုးေယာက္ထဲမွာ ကိုေအာင္ဆန္းက တစ္ေယာက္ အပါအ၀င္။ က်န္တဲ့ ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီး ကိုေက်ာ္ၿငိမ္းနဲ႔ တက္ဘုန္းႀကီး စာအုပ္ေရးလို႔ တက္ဘုန္းႀကီး လို႔ နာမည္ ေက်ာ္လာတဲ့ ကိုသိန္းေဖ။ ကိုေအာင္ဆန္း ရဲ႕ ကိုယ္ရည္ ကိုယ္ေသြး ကေတာ့ ၿပိဳင္ဘက္ကင္းပါပဲ။သူက စကား နည္းတယ္။
ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ စေတြ႕ေတြ႕ ခ်င္းေတာင္ လႈိက္လႈိက္လွဲလွဲ ပ်ဴပ်ဴငွာငွာ ေျပာဆိုတာမ်ိဳး မရွိဘူး။ သူ႔ကို ကၽြန္ေတာ္က လူ႔ခြစာ လို႔ပဲ ထင္လိုက္တယ္။ ကိုေက်ာ္ၿငိမ္း၊ ကိုသိန္းေဖ၊ ကိုအုန္းနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကေတာ့ ရင္းႏွီး ကၽြမ္း၀င္တဲ့ မိတ္ေဆြေတြ ျဖစ္လာ ၾကတယ္။ လမ္းေတြ႕ရင္ သဲလိႈက္၊ အူလႈိက္ ႏႈတ္ဆက္ၾကတယ္။ ကိုေအာင္ဆန္း ကေတာ့ အဲသလိုမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ လမ္းေတြ႕လည္း ႏႈတ္ဆက္ခ်င္ မွ ႏႈတ္ဆက္တာ။ တစ္ခါတေလ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီ ေရာက္လာ တတ္ၿပီး သူ႔ကို ေျပာစရာရွိရင္ ေျပာဖို႔ ဖိတ္တယ္။သူနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ ရင္းႏွီး လာေတာ့မွ သူ႔အေၾကာင္းကုိ နားလည္ သေဘာေပါက္လာတယ္။
သူက အလဟႆ အလာပသလႅာပေတြ ေျပာတာမ်ိဳးေတြ၊ လူမႈေရးအရ အေပၚယံ ႏႈတ္ဆက္ ေျပာတာမ်ိဳးေတြနဲ႔ အခ်ိန္ျဖဳန္း ေနတာေတြကို မယံုၾကည္ဘူး။ တကယ့္ကို ရင္ဘတ္နဲ႔ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံတာမွ လုိအပ္တာကို ကူညီ လုပ္ကိုင္ေပးႏိုင္တယ္ လို႔ ယံုၾကည္ထားတာ။ မိတ္ေဆြဆိုတာအခ်င္းခ်င္း ရင္ဘတ္ခ်င္းအပ္ၿပီး လိုအပ္တာကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းရွင္းျပႏ
အဖြဲ႕ အေနနဲ႔ ကေတာ့ (၁၉၃၅-၃၆) ပညာသင္ႏွစ္၊ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား သမဂၢ အမႈေဆာင္ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး ဆက္သြယ္ ၾကရတယ္။ ကိုေအာင္ဆန္း၊ ကိုေက်ာ္ၿငိမ္း၊ ကိုသိန္းေဖ တို႔က အႀကံေပးလို႔ ကၽြန္ေတာ္က ဥကၠ႒ ေနရာ ကေန အေရြးခံတယ္။ ကိုေအာင္ဆန္း၊ ကိုေက်ာ္ၿငိမ္း၊ ကိုသိန္းေဖနဲ႔ မစၥတာ ရာရွစ္ တို႔ကေတာ့ အဖြဲ႕၀င္ေတြေပ့ါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အႏိုင္ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတြ သမဂၢမွာ စလုပ္တာနဲ႔ သမဂၢ အလုပ္ ေတြကို တက္တက္ႂကြႂကြ သူ႔ထက္ အရင္ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ေဆာင္ရြက္ ၾကတယ္။ အဲဒီႏွစ္မွာပဲ ေက်ာင္းသား သပိတ္ႀကီး ေပၚေပါက္ လာတယ္။ အဲဒီတုန္းက ေယဘုယ် အားနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ ယံုၾကည္ထားတာ ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေက်ာင္းထုတ္လို႔ သပိတ္ႀကီး ျဖစ္ေပၚလာတယ္ ဆိုတာပါပဲ။
ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အျမင္ခ်င္း ကေတာ့ မတူၾကဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေက်ာင္းထုတ္လိုက္တဲ့ အေၾကာင္း တကၠသိုလ္ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕ဆီက အသိေပးစာ ကၽြန္ေတာ္ လက္ခံရရွိေတာ့ စာေမးပြဲနီးေနၿပီမို႔ ခပ္မဆိတ္ ေနမယ္ လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ကေတာ့ ဆံုးျဖတ္ထားတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ အတြက္ နဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြ စိတ္ အေႏွာင့္အယွက္ မျဖစ္ေစခ်င္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ လို႕ သတင္းက ပ်ံ႕သြားၿပီ။ သမဂၢ အဖြဲ႕၀င္ ကၽြန္ေတာ့္ သူငယ္ခ်င္းေတြ ကၽြန္ေတာ့္ဆီေ ရာက္လာၾကၿပီး တစ္ခုခုေတာ့ လုပ္မွ ျဖစ္မယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ ကိုယ္ပိုင္ကိစၥ ျဖစ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ဘာမွ ေျပာစရာ မလိုဘူး။ ေကာ္မတီက ေျပာမယ္။ ေက်ာင္း ထုတ္တယ္ ဆိုတာ နာမည္ေလာက္ ပါပဲ။ ပညာသင္ႏွစ္ ၿပီးသြားၿပီ။ ငါ့ကို ဥပေဒ စာေမးပြဲ မေျဖႏိုင္ေအာင္လည္း မတားႏိုင္ပါဘူး လို႔ ေျပာၿပီး ကၽြန္ေတာ့္ သူငယ္ခ်င္းေတြကို ႏွစ္သိမ့္ဖို႔ ႀကိဳးစား ပါေသးတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ အစည္းအေ၀း လုပ္ေနတုန္း မွာပဲ ကိုေအာင္ဆန္း လည္း ေက်ာင္း ထုတ္ခံလိုက္ရၿပီ ဆိုတဲ့ သတင္းကို ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္က သယ္လာတယ္။ ဒီသတင္းမွန္လား ဆိုတာ စံုစမ္းဖုိ႔ တကၠသိုလ္ ေကာ္မတီ ၀င္လူႀကီး ဦးဘလြင္ ဆီ သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္ ကို လႊတ္လိုက္တယ္။ မွန္တယ္ တဲ့။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သခင္လူငယ္ ႏိုင္ငံေရး သမားေတြ အေနနဲ႔ ေခ်ာက္ခ်ီးေခ်ာက္ခ်က္ ေလာက္ပဲ ျဖစ္ေနၾကတာ။ ဒါေပမယ့္လို႔ တကယ္တမ္း ၾကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔က တကယ္ကို ပင္ပင္ပန္းပန္း လုပ္ေနၾကရတာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ သိပ္ဆင္းရဲတယ္။ သိပ္ပင္ပန္းတယ္။ တခ်ိဳ႕ေန႔ေတြ မွာဆို ထမင္းစားစရာ မရွိလို႔ လက္ဖက္ရည္ တစ္ခြက္၊ ႏွစ္ခြက္ ေသာက္ေသာက္ၿပီး အသက္ဆက္ ၾကရတယ္။ ပါတီ အစည္းအ႐ံုး ကိစၥကို ကၽြန္ေတာ္ စိတ္မ၀င္စားဘူး။ သခင္ ေအာင္ဆန္းနဲ႔ သခင္ သန္းထြန္းတို႔က နယ္လွည့္ ေဟာေျပာေနတုန္း ကၽြန္ေတာ္က ရန္ပုံေငြရွာ ထြက္ရတာကို ေပ်ာ္တယ္။ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြ ကၽြန္ေတာ့္ဆီ ခဏခဏ ေရာက္လာၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က ဘ႑ာေငြ ရွာသူ ဆိုေတာ့ ဒီေငြနဲ႔ ထမင္းစားၾကရမွာ မဟုတ္လား။ အဲကိုေအာင္ဆန္း ကေတာ့ ထမင္းဆာ ေနတာေတာင္ ေငြလာေတာင္းတာ၊ ထမင္း ၀ယ္ေကၽြးခိုင္းတာမ်ိဳး မလုပ္ဘူး။ သူက တစ္ေထာင့္ေထာင့္မွာ ထိုင္ၿပီး စာအုပ္ထဲ အာ႐ံု နစ္၀င္ေနတာ။ ဘာမွ မၿငီးၿငဴဘဲ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ရင္ဆိုင္တယ္။ သူက ပံုစံ တစ္မ်ိဳးနဲ႔ ေလ့က်င့္ ထားၿပီး သူ႔စြမ္းရည္ကို တည္ေဆာက္တယ္။ ပါတီ ဌာနခ်ဳပ္မွာ ရွိတဲ့ သခင္ေအာင္ဆန္း အခန္းက ႐ႈပ္ပြ ေနတာ ကေတာ့ နာမည္ႀကီးပဲ။ ဘာမွ မျပဳျပင္ ထားတဲ့ အိပ္ယာ ေပၚမွာပဲ ျဖစ္သလို အိပ္တာ။ သူ႔အခန္းထဲ ေရာက္လာသူ ေတြကို ဂ်ပိုး ေတြက တိုက္ထုတ္လို႔ ထြက္ေျပး ၾကရတယ္။ သခင္ေအာင္ဆန္း တစ္ေယာက္ပဲ အဲဒီ ဂ်ပိုးေတြ နဲ႔ ေနႏိုင္၊ အိပ္ႏိုင္တာ။ တစ္ခါေတာ့ နယ္က ေရာက္ေနတဲ့ သခင္ေတြ၊ သခင္မေတြ ရွိေနတယ္။ ဌာနခ်ဳပ္က ေကာင္ေလးေတြက အဲဒီ နယ္ကိုယ္စားလွယ္ ေတြကို သခင္ေအာင္ဆန္း အခန္းမွာ ေနရာေပးၾကတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ သူတို႔က စႀကၤန္လမ္းမွာ မအိပ္ခ်င္ၾကဘူး။ အဲဒီတုန္းက သခင္ေအာင္ဆန္း က အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္ေနတာ။ ဧည့္သည္ေတြက အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး အခန္းထဲ အိပ္ရလို႔ ေပ်ာ္ေနၾကတယ္။ ဂ်ပိုးေတြ စစ္ပြဲ မခင္းခင္ေတာ့ ေနႏိုင္ေသးတာေပါ့။ သန္းေခါင္လည္း ေရာက္ေရာ ဂ်ပိုးေတြရဲ႕ ထိုးစစ္ကို ခံစစ္ မလုပ္ႏိုင္ၾကေတာ့ဘူး။ ဘာေျပာ ေကာင္းမလဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဧည့္သည္ေတာ္ႀကီး ေတြဟာ အိပ္ရာခင္းေတြ၊ ေစာင္ေတြကို ကမန္းကတန္း သယ္ၿပီး စႀကၤန္ေလးမွာပဲ အိပ္ၾကရရွာတယ္။ ႏိုင္ငံေရး ဆိုတာ သခင္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ ဘ၀ပဲေလ။ ထမင္းဆာ တာတို႔၊ ဆင္းရဲတာတို႔ ဆိုတာ သူ႔အတြက္ ဘာမွ အေရးမႀကီးဘူး။ အေသးအမႊား ကိစၥပဲ။ အခု ဗုိလ္လက်္ာ ျဖစ္လာတဲ့ သခင္လွေဖက တခါတေလ ထမင္းဟင္း ေကာင္းေကာင္းေတြ တမ္းတတယ္။ သီခ်င္း ေကာင္းေကာင္းေလး ေတြကို နားဆာတယ္။ သခင္ေအာင္ဆန္း ကေတာ့ အဲဒါေတြကို လံုး၀ မတမ္းတဘူး။. သူက လူေပ်ာ့ မဟုတ္ဘူး။ သံမဏိလို မာေက်ာသူ၊ သူ႔စြမ္းရည္နဲ႔ သူေတာ္လွန္ ေရး လုပ္ေနတာ။
သာယာဝတီ ညီလာခံမွာ သခင္ေအာင္ဆန္းက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပန္းတိုင္ ျဖစ္တဲ့ လြတ္လပ္ေရး ကို ေၾကညာတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ တစ္ခုကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ခ်မွတ္လိုက္တယ္၊၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေခါင္းေဆာင္ ေတြဟာ တစ္ႏိုင္ငံလံုး သြားၾကၿပီး ျပည္သူေတြရဲ႕ အဆံုးအျဖတ္ ခံယူၾကတယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈ ေၾကာင့္မုိ႔လို႔ ကိုလိုနီ နယ္ခ်ဲ႕ အစိုးရ ရဲ႕ ေဒါသတႀကီး တုံ႔ျပန္မႈ ကို ခံၾကရတယ္။ သခင္ ေအာင္ဆန္းက ဇလြန္မွာ ႏုိင္ငံေရး တရားေဟာတယ္။ ဟသၤာတ ရဲမွဴးႀကီး က ႏုိင္ငံေတာ္ကို အၾကည္အညိဳ ပ်က္ေအာင္ လုပ္တဲ့ ဥပေဒနဲ႔ သခင္ ေအာင္ဆန္းကို ခ်က္ခ်င္း ဖမ္း၀ရမ္း ထုတ္လိုက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ကိုလည္း မၾကာခင္မွာ အဲသည္လိုမ်ိဳး ဖမ္း၀ရမ္း ထုတ္မယ့္ သေဘာ ရွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ ကိုေက်ာ္ၿငိမ္း အိမ္မွာ ေဆြးေႏြး ၾကၿပီးေတာ့ တစ္ခုခုေတာ့ လုပ္မွ ျဖစ္ေတာ့မယ္ ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ လိုက္ၾကတယ္။ သခင္ ေအာင္ဆန္း က အညံ့ခံတာ မ်ိဳးကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဆန႔္က်င္တယ္။ ေထာင္က် သြားရင္ေတာ့ အခ်ိန္ျဖဳန္း ေနသလို ျဖစ္သြားမွာပဲ ဆိုတဲ့ အျမင္ ရွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတြက စည္းစည္းလံုးလုံး စုစုစည္းစည္း ရွိၾကၿပီး တိုက္ပြဲ အေရာက္ ခ်ီတက္သင့္တယ္။
သူက ႏိုင္ငံတြင္းက ထြက္ၿပီး ေျမေအာက္ သြားခ်င္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အလုပ္ကို အကူအညီ ေပးဖု႔ိ ႏိုင္ငံျခားမွာ မိတ္ေဆြ ရွာခ်င္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အဲဒီေလာက္ႀကီး ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း မျမင္တတ္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ ဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္ရင္ ေထာင္က်မွာပဲ ဆိုတဲ့ အေတြးပဲ ရွိတာ။ အဲဒီ ေန႔တုန္းက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေတြ အၾကာႀကီး ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ အျမင္ကို သခင္ေအာင္ဆန္း လက္ခံလာေအာင္ ကၽြန္ေတာ္ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ သူ ေျမေအာက္ သြားတာကို ကူညီဖို႔ ကၽြန္ေတာ္ သေဘာတူ လိုက္တယ္။ သူနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ ရဲစခန္း ေရွ႕က ျပည္လမ္း ေပၚမွာ ရပ္ေနတာကို သတိရ ေနပါေသးတယ္။ သူ႔ကို ဖမ္းမွာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းကို ေျပာဆို ေနခဲ့ၾကတာ လို႔ ထင္တယ္။ အဲဒီေနာက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ခြဲခြာ လိုက္ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အိမ္ျပန္ ၊ ေမာင္ဆန္းၾကယ္ အဖမ္းခံၿပီး ေနာက္ေန႔မွာပဲ ေထာင္ထဲ အသြင္းခံ လိုက္ရတယ္။ ေထာင္က်တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္ ကေတာ့ အခ်ိန္ေတြ ျဖဳန္းပစ္ လိုက္တာပါပဲ။ ေထာင္က်စ လေတြ ကေတာ့ သိပ္ မဆိုးလွေသးဘူး။ ငါ ေထာင္က်ရဲတဲ့ သတၲိရွိတဲ့ ေကာင္ပဲ ဆိုၿပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ႏွစ္သိမ့္ ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္လို႔ အခ်ိန္ေတြ ၾကာလာတာ နဲ႔အမွ် ခံျပင္းစရာေတြ ေပၚလာတယ္။ စိတ္ပ်က္စရာ ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ကိုေအာင္ဆန္းရဲ႕ ပညာဉာဏ္၊ ရင့္က်က္မႈနဲ႔ အေျမာ္အျမင္ ႀကီးမႈ ေတြကို ကၽြန္ေတာ္ သေဘာေပါက္ လာပါတယ္။ ႏွစ္ၿခိဳက္လာတယ္။ ေအာင္ႏိုင္ေရး အတြက္ သူ အပါအ၀င္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သူငယ္ခ်င္းေတြ နဲ႔အတူ လက္တြဲၿပီး အလုပ္လုပ္ ဖို႔ပဲ တမ္းတ ေနရတယ္။
ေမာ္နီတာ – မွာ ဆရာ ေမာင္ဆန္းၾကယ္ ဘာသာျပန္ ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘာသာျပန္သူ - ေမာင္ဆန္းၾကယ္
မူရင္း – Aung San’s Stering Qualities by U Nu
