နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအၾကား အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ အျပန္အလွန္ မီးရိႈ႕မႈမ်ား ျဖစ္ပြားၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ခိုလံႈရန္ ေရာက္ရွိလာေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ ေလွမ်ားကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ေရတပ္မွ လက္မခံဘဲ တနလၤာေန႔က ျပန္လည္ ေမာင္းႏွင္လႊတ္လိုက္ေၾကာင္း သိရသည္။
တစီးလွ်င္ လူ ၅၀ ေက်ာ္ပါ ေလ ၁၄ စီးအား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဆိပ္ကမ္းသို႔ အကပ္မခံ၍ ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ မိုင္ ၄၀ အကြာ ဘဂၤလားပင္လယ္တြင္သာ ေရာက္ရွိေနေၾကာင္း နယ္စပ္ရွိ ရိုဟင္ဂ်ာအဖြဲ႔တခုမွ ဆိုသည္။
“ေလွပိုင္ရွင္ေတြက ေျပာတယ္။ ငါတို႔ စစ္ေတြက လာတာ။ ငါတို႔ အသက္ကို ကယ္ပါ။ အဲဒါ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ navy (ေရတပ္)က ေျပာတယ္။ ငါတို႔ႏိုင္ငံကို မ၀င္နဲ႔။ အဲ ဆိုက္ကပ္ဖို႔ ေလွ ၁၄ ခုကို ပင္လယ္သမုဒၵရာမွာ ေမွ်ာပါတယ္” ဟု Arakan National Rohinja Democratic Party ဆိုသည့္အဖြဲ႔မွ ဦးေမာင္ေမာင္ က မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။
ထိုသတင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ မဇၥ်ိမက သီးျခားအတည္ျပဳခ်က္ မရယူႏိုင္ေသးေသာ္လည္း AFP သတင္းတရပ္တြင္မူ စုစုေပါင္း ရိုဟင္ဂ်ာ ၃၀၀ ေက်ာ္ လိုက္ပါလာၾကသည့္ ေလွ ရွစ္စီးအား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္မွ ျပန္လည္
ေမာင္းထုတ္လိုက္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
“စစ္ေတြက လာတဲ့ ေလွ ရွစ္စီးလံုး ျမန္မာပိုင္နက္ထဲကို ျပန္ႏွင္ထုတ္လိုက္တာပါ။ အမ်ားစုက မိန္းမနဲ႔ ကေလးေတြ
ျဖစ္ပါတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားက ငိုယိုေနၾကၿပီး အေတာ္စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔ေနၾကပံုေပၚပါတယ္” ဟု နယ္ျခားေစာင့္တပ္ ဗိုလ္မႉးႀကီး Shafiqur Rahman က ေျပာသည္။
သို႔ေသာ္ စစ္ေတြေဒသခံမ်ားကမူ ၎ရိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္မ်ားက ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ေနအိမ္မ်ား ကို မီးရိႈ႕ကာ ထြက္ေျပးသြားၾကျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကသည္။
ဘဂၤလား-ျမန္မာ နယ္စပ္ရွိ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ သံုးသိန္းခန္႔ရွိေၾကာင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သတင္းစာမ်ားက
ေရးသားထားၾကသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာ ဟူေသာအသံုးကို ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားက လက္မခံၾကဘဲ ၎တို႔မွာ တဖက္ႏိုင္ငံမွ ဘဂၤါလီမ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္ဟု သတ္မွတ္ထားသည္။
၁၉၂၁ ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီအစိုးရက ရခိုင္ေဒသရွိ မူဆလင္မ်ားကို အိႏၵိယ တိုင္းရင္းသားမ်ားအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က အိႏၵိယႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ တေပါင္းတစည္းတည္း ျဖစ္သည္။
ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္တြင္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္က ရခိုင္-ဘဂၤါလီ အဓိကရုဏ္းျဖစ္ပြားၿပီး ရခိုင္ေက်းရြာအမ်ားအျပား မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရသည္။
လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ဖဆပလ အစိုးရလက္ထက္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ ရခိုင္ျပည္လံုးဆိုင္ရာ မူဆလင္ကြန္ဖရင့္ က်င္းပကာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ရခိုင္ႏွင့္ မူဆလင္မ်ား အာဏာခြဲေ၀ေရးအတြက္ တင္ျပခဲ့ၾကဖူးသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းရွိ ဘဂၤါလီအေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ လႊတ္ေတာ္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦး၏ အေမးကို လူ၀င္မႈၾကီးၾကပ္ေရး ျပည္ေထာင္စု၀န္ၾကီး ဦးခင္ရီ က ေျဖၾကားခဲ့ဖူးသည္။
“ကာလရွည္ၾကာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ တဖက္ႏိုင္ငံမွ တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္ ေနထိုင္သူမ်ား အမ်ားအျပား ရွိလာ သည့္အတြက္ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္အတြင္းတြင္ နယ္ေျမ ေဒသလံုၿခံဳေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသားေရး လိုအပ္ခ်က္အရ နဂါးမင္း စစ္ဆင္ေရး၊ ဟသၤာ စီမံခ်က္တို႔ျဖင့္ စိစစ္ေဆာင္ရြက္ၿပီး လူဦးေရ ၁၈၀,ဝ၀ဝ ေက်ာ္ကို ျပန္လည္ လက္ခံျခင္း ျပဳခဲ့ ပါေၾကာင္း၊ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ၂၂ ရက္မွစ၍ ႏွစ္ႏိုင္ငံသေဘာ တူညီခ်က္ျဖင့္လည္း ျပန္လည္လက္ခံေရး လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ရာ ၂၀ဝ၅ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအထိ လူဦးေရ ၂၃၀,ဝ၀ဝ ေက်ာ္ လက္ခံေဆာင္ရြက္
ေပးခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ ထိုေနာက္ပိုင္း ယေန႔တိုင္ လက္ခံစခန္း ဖြင့္ထားေသာ္လည္း တရားဝင္ ျပန္လည္ ဝင္ေရာက္ လာသူ မရွိေတာ့ဘဲ တရားမဝင္ ခိုးဝင္မႈမ်ားမွာမူ ယေန႔တိုင္ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါေၾကာင္း” ဟူ၍ ေျပာဆိုသြားခဲ့သည္။
ေမာင္ေတာခရိုင္ေဒသသည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံႏွင့္ နယ္နိမိတ္ခ်င္း ၁၅၂ မိုင္ခန္႔ ထိစပ္လ်က္ရွိသည္။
