RFA : -ကုိကုိၾကီးရဲ႕ ရခုိင္ျပည္ ခ၇ီးစဥ္မွာ ဘယ္လုိ ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရလဲ။
ကုိကုိၾကီး - က်ေနာ္တုိ႔ တျခားတုိင္းနဲ႔ ျပည္နယ္ခရီးစဥ္ေတြမွာကေတာ့ ကြဲကြာေနတဲ့ မိသားစုေတြ ျပန္ေတြ႔တဲ့သေဘာမ်ဳိး တက္ၾကြမႈ ရႊင္လန္းမႈ ျဖစ္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ အခု ဒီ ရခုိင္ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကေတာ့ ကိုယ္တုိင္ ေရာက္သြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ ျမင္ရတာေတြ အရကေတာ့ ခါတုိင္း ခရီးစဥ္နဲ႔ မတူဘူးေပါ့ေလ။ စိတ္ထိခုိက္စရာေတြေရာ ေနာက္ က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ အႏၲရာယ္ ေတြ အျဖစ္ေပါ့ေလ။ သတိျပဳမိတာေတြေရာ ခံစားမႈေတြကေတာ့ တနင့္တပုိးၾကီးေပါ့ဗ်ာ ဒီတေခါက္သြားရတာကေတာ့။
RFA : တုိင္းျပည္အတြက္ အႏၲရာယ္ေတြ သတိျပဳမိတယ္ဆုိတာက ဘယ္လုိဟာေတြလဲ။
ကုိကုိၾကီး - က်ေနာ္တုိ႔ စစ္ေတြကုိ သြားတုံးကေတာ့ စစ္ေတြမွာက
ျမိဳ႕ေပၚမွာတင္ေပါ့ဗ်ာ။ ရထားလမ္းကုိ ဟုိဘက္ဒီဘက္ စည္းျခားထားသလုိမ်ဳိး တဘက္နဲ႔ တဘက္ ကင္းေစာင့္ရတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးအထိ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါကလည္း ျဖစ္သင့္တဲ့ အေျခအေန မဟုတ္ဘူးေပါ့။ အဲဒီကေန က်ေနာ္တုိ႔ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာကုိ
ေရာက္ေတာ့လည္း ေမာင္ေတာမွာ အေျခအေနက ဌာေန ရခုိင္လူမ်ဳးိေတြက လူနဲစု ျဖစ္ျပီးေတာ့ ဒီ ဘဂၤါလီရြာေတြက က်ေနာ္တုိ႔ သြားတဲ့ လမ္းတေလွ်ာက္လုံးမွာ ဘဂၤါလီရြာေတြခ်ည္းဘဲ ျဖစ္ေနတယ္။ က်ေနာ္ေတြ႔ခဲ့တဲ့ အခါမွာ ရခုိင္အမ်ဳိးသားၾကီးတေယာက္ဆုိရင္
ေယာက္်ားၾကီးတန္မဲ့ သူ မခ်ိတင္ကဲ ေျပာျပီး မ်က္ရည္က်တာျမင္ေတာ့ က်ေနာ္လည္း မခံစားႏုိင္ဘူး။ ဒီေျမဒီေရမွာ ေနျပီးေတာ့ ဒါကုိ စြန္႔ခြါျပီးေတာ့ သူတုိ႔ ထြက္ေျပးရမယ္ဆုိတဲ့ အျဖစ္ကုိ သူတုိ႔ လုံး၀ လက္မခံႏုိင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ သူတုိ႔ က်ားကုတ္က်ားခဲ ဒီမွာ ရပ္တည္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြ သူတုိ႔ ေျပာျပတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဆုိေတာ့ ဒီကိစၥက အေတာ္အေလးအနက္ထားဖုိ႔ လုိအပ္လာျပီလုိ႔ က်ေနာ္ ျမင္တာေပါ့ဗ်ာ။
RFA : ကုိကုိၾကီးတုိ႔ သြားခဲ့တဲ့ တေလွ်ာက္လုံးမွာ အဲဒီ ဌာေနေပါ့။ ကမန္တုိ႔ ဘရာမန္ကီတုိ႔ ဆုိတဲ့ အစၥလာမ္ ကုိးကြယ္တဲ့ ဌာေနေတြကုိ ေတြ႔ခဲ့ေသးလား။
ကုိကုိၾကီး - ဟုတ္ကဲ့။ က်ေနာ္တုိ႔ သြားတယ္။ သြားတယ္ဆုိတာက ဒီ မြတ္စလင္ဒုကၡသည္ေတြ မ်ားတဲ့ တေလွ်ာက္လုံး ကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ သြားၾကည့္တယ္။ သက္ကယ္ျပင္ရြာမွာဆုိရင္ အဲဒီမွာဆုိရင္
ေဒသခံေတြနဲ႔လည္းေတြ႔တယ္။ ေတြ႔တာ့ က်ေနာ္က ဒီကိစၥဟာ ဘာသာေရး ပဋိပကၡ လုိ႔ ဆုိတာကုိ က်ေနာ္ လုံး၀ လက္မခံဘူး။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ
ျပႆနာဗ်။ အခုမွ ျဖစ္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ေခတ္အဆက္ဆက္မွာ ဒီ တရားမ၀င္ ၀င္လာတဲ့ သူေတြ၊ ေနာက္ဒီဘက္က တာ၀န္၇ွိတဲ့ ဌာနဆုိင္ရာ ၀န္ထမ္းေတြအပုိင္းက အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈေတြ ေၾကာင့္လုိ႔ စုျပဳံလာတဲ့ ျပႆနာ။ ေနာက္ထူးျခားခ်က္ တခုကေတာ့ လူဦးေရ ေပါက္ပြားတဲ့ ႏွဳန္း၊ အဆမတန္ မ်ားတယ္။ မ်ားေတာ့ ၾကာေတာ့ ဌာေနေတြ အေနနဲ႔ အေနက်ဳံ႕လာတယ္ေပါ့။ ဒီမြတ္စလင္ဘက္ အျခမ္္းကုိ သြားတဲ့ အခါက်ေတာ့လည္း ေတာ့္ေတာ္စိတ္ထိခုိက္စရာပါ။ အဲဒီမွာ ေျမၾကီးေပၚမွာ ဒီ ရြက္ဖ်င္တဲေတြနဲ႔ ဒုကၡ သုကၡ ေရာက္ေနတဲ့ သူေတြ ေပါ့ေလ။ က်ေနာ္လည္း သူတုိ႔ကုိ ေျပာပါတယ္။ နုိင္ငံသား အခြင့္အေရးဟာ အားလုံး တန္းတူညီမွ် ျဖစ္ရမယ္။ ဒါ က်ေနာ္တုိ႔ သေဘာထားပဲလုိ႔ က်ေနာ္ သူတို႔ကုိလည္း အခုိင္အမာေျပာတယ္။ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရးဆုိတာနဲ႔ အတူ ဒါ ႏုိ္င္ငံသားရဲ႕ တာ၀န္ ၀တၱရားေတြ ဆုိတာလည္း ရွိတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ဌာေန တုိင္းရင္းသားေတြ ၾကားထဲမွာ လုိက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေအာင္ ညီညီညြတ္ညြတ္နဲ႔ သဟဇာတ ျဖစ္ေအာင္ ေနနုိင္ဖုိ႔ကလည္း အေရးၾကီးတယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္း က်ေနာ္ ေျပာျပတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ ႏုိင္ငံသား ျဖစ္သည္ ျဖစ္ေစ မျဖစ္သည္ ျဖစ္ေစ လူသားခ်င္းစာနာမႈအေနနဲ႔ကေတာ့ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့သူေတြကုိ တတ္ႏုိင္သေလာက္ အကူအညီေပးဖုိ႔ ေပါ့ေလ။ အဲဒါကေတာ့ တပုိင္းေပါ့။ လူသားခ်င္းစာနာမႈအရ။
တဘက္ကေတာ့ ႏုိင္ငံသားျဖစ္မႈကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ လုံျခံဳေရးအရကုိ ဒါကုိ အေသးစိတ္ စိစစ္ေလ့လာဖုိ႔ လုိလိမ့္မယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။
RFA : ခုနက ကုိကုိၾကီးေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ မြတ္စလင္ေတြက လူဦးေရမတန္တဆ တုိးပြားေနတယ္ဆုိတဲ့ ဟာမ်ဳိးေပါ့ေနာ္။ ျပည္ပမွာ ရွိေနတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာဆုိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ေျပာၾကတယ္။ ရခုိင္ျပည္မွာ ရွိတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာေတြ ကေလးေမြးဖြားႏွဳန္း ကန္႔သတ္ခံေနရပါတယ္လုိ႔
ေျပာၾကတယ္။ အဲလို အေျပာနဲ႔ဆုိရင္ ကုိကုိၾကီးတုိ႔ ဘယ္လုိ ေတြ႔ခဲ့ရလဲ။
ကုိကုိၾကီး - ရုိဟင္ဂ်ာဆုိတဲ့ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အမ်ားၾကီး စဥ္းစားဖုိ႔ လုိလိမ့္မယ္။ ေဒသခံေတြကုိ က်ေနာ္ေမးၾကည့္တယ္။ ခင္ဗ်ား ဘာလူမ်ဳိးလဲဆုိေတာ့ ဘဂၤါလီလုိ႔ပဲ ေျပာတယ္။ ဆုိလုိတာက
ေအာက္ေျခ သူတုိ႔ လူမ်ဳးိေတြကုိယ္တုိင္က သူတုိ႔ကုိယ္ သူတုိ႔ ဘဂၤါလီလုိ႔ပဲ သတ္မွတ္တယ္။ တဘက္ကလည္းပဲ က်ေနာ္ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာ
ေရာက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္သိသေလာက ၉၇ ရာခုိင္ႏွဳန္းေလာက္က ဒီ ဘဂၤါလီေတြ ျဖစ္သြားျပီ။ နယ္စပ္ဂိတ္ကုိလည္း က်ေနာ္ေရာက္တယ္။ နယ္စပ္ဂိတ္အေနအထားကလည္း ဟုိဘက္ ဒီဘက္ ကူးလူးဆက္ဆံလုိ႔ ရတဲ့ အေနအထားဘဲ။ ဆုိေတာ့ စစ္ေတြမွာ ဆုိရင္ က်ေနာ္သြားၾကည့္တဲ့လူထဲမွာ က်ေနာ္နဲ႔ ေျပာဆုိျပီး ရင္ဖြင့္တဲ့သူကုိတုိင္က ဧည့္ႏုိင္ငံသား အဆင့္ပဲ ရွိေသးတယ္။ တကယ္သာ က်ေနာ္တုိ႔က ႏုိင္ငံသား ျဖစ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ စာရင္းဇယား ျပဳစုေတာ့မယ္ဆုိရင္ တရားမ၀င္ လာေရာက္ေနတဲ့သူေတြ အမ်ားၾကီး ထြက္လာလိမ့္မယ္။ အဲဒါကုိင္တြယ္ရင္ေတာင္မွ တကယ့္ကုိ ပညာေပးမႈေတြေရာ၊ အားလုံး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြာမႈေတြေရာ အမ်ားၾကီးလုိမယ္။
RFA : ျပီးခဲ့တဲ့ ရက္ေတြကလည္း သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ဒုကၡသည္မ်ား
ဆုိင္ရာ မဟာမင္းၾကီးနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါမွာ ဒါ တဘက္ႏုိင္ငံက ၀င္လာတဲ့
သူေတြ ျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒုကၡသည္စခန္းလုိမ်ဳးိ ဖြင့္ေပးမယ္။ ဒါကုိ တတိယႏုိင္ငံေတြက ေခၚရင္လည္း ေခၚပါ ဆုိျပီးေတာ့
ေျပာလုိက္တယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒီသေဘာထားတဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ကိုကိုၾကီးတုိ႕ ဘယ္လုိ ျမင္လဲခင္ဗ်ာ။
ကုိကုိၾကီး - ႏုိင္ငံတုိင္းမွာ ႏုိ္င္ငံသားျဖစ္မႈတဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒေတြ ႏုိင္ငံရဲ႕ လုံျခံဳေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဟာေတြက ကုိယ့္ႏုိင္ငံရဲ႕ လုိအပ္ခ်က္နဲ႔ သဘာ၀နဲ႔ လုိက္ေလ်ာညီေထြ ျပဌာန္းရတာခ်ည္းဘဲ။ တႏုိင္ငံနဲ႔ တႏုိင္ငံ တပုံစံထဲ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ကလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ လူမ်ဳိး က်ေနာ္တုိ႔ ေရေျမရဲ႕ လုိအပ္ခ်က္နဲ႔ အညီ က်ေနာ္တုိ႔ က်င့္သုံးရမွာဘဲ။
ျပဌာန္းရမွာပဲလုိဘဲ ျမင္တယ္။
RFA : ဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ မဟာမင္းၾကီးကလည္း ဒီအေပၚမွာ တုန္႔ျပန္ေျပာဆုိတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒီအေပၚမွာ။ ဒါဟာ ဗမာျပည္ထဲက ကိစၥပဲ ျဖစ္တယ္။ သူတုိ႔ UNHCR ရဲ႕ မူနဲ႔ မကုိက္ညီလုိ႔ လက္မခံႏုိင္ဘူး
လုိ႔ ေျပာတယ္။ ဒီအေပၚမွာေရာ ကုိကုိၾကီးတုိ႔ အေနနဲ႔ ဘာမ်ားေျပာခ်င္လဲ။
ကုိကုိၾကီး - ဒီနုိင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြ တာ၀န္၇ွိတဲ့ သူေတြ အေနနဲ႔က
ျမန္မာႏုိင္ငံအေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ သူတုိ႔ သိထားသေလာက္ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ေကာက္ခ်က္ခ်တာတုိ႔ သေဘာထားေပးတာမ်ဳးိဟာ က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနနဲ႔ လုိက္ေလ်ာညီေထြ မျဖစ္တဲ့ အခါက်ရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈေတြကုိပါ လာျပီးေတာ့ သက္ေရာက္ႏုိင္တယ္။ ဥပမာဆုိလုိ႔ရွိရင္ က်ေနာ္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြမွာ UN ဆုိျပီးေတာ့ ၾကက္ေျခခတ္ထားတယ္။ INGO ဆုိျပီးေတာ့ ၾကက္ေျခခတ္ထားတယ္။ ဆုိလုိတာက က်ေနာ္တုိ႔ ေဒသခံ တုိင္းရင္းသားေတြ
က အဲဒီႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြအေပၚမွာ ဘယ္လုိ ျမင္သလဲဆုိတာကုိ အဲဒီ အဖြဲ႔အစည္း တာ၀န္၇ွိသူေတြက အေလးအနက္ထားဖုိ႔ လုိမယ္လုိ႔ ထင္တယ္။
RFA Burmese
RFA ကုိေနရိန္ေက်ာ္ က ေမးျမန္းခဲ့တာပါ။
(ဓာတ္ပုံ- ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ႔)
