ျမန္မာ့သတၱဳ တူးေဖာ္ေရး က႑အတြက္ လိုအပ္သည့္ ဥပေဒသစ္ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲရာတြင္ ႏုိင္ငံျခားေငြ ရရွိမႈထက္ ႏုိင္ငံႏွင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ျမႇင့္တင္ေပးႏုိင္သည့္ ဥပေဒျဖစ္ရန္ ပိုမိုအေရးႀကီးေၾကာင္း ၾသစေၾတးလ် ပညာရွင္မ်ား သံုးသပ္

ျမန္မာ့သတၱဳ တူးေဖာ္ေရး က႑တြင္ လုိအပ္သည့္ ဥပေဒသစ္ကို ျပင္ဆင္ေရးဆြဲရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို ဖိတ္ေခၚရာတြင္ လည္းေကာင္း ႏိုင္ငံျခားေငြ ရရွိမႈထက္ ႏိုင္ငံႏွင့္ ႏိုင္ငံသားတို႔ အက်ိဳးစီးပြားကို ျမႇင့္တင္ေပးႏုိင္ေသာ ဥပေဒျဖစ္ရန္ ပိုမိုအေရးႀကီးေၾကာင္း ေအာက္တိုဘာ ၂၂ ရက္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ မင္းရဲေက်ာ္စြာလမ္းရွိ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္းခ်ဳပ္တြင္ က်င္းပေသာ သတၱဳတူးေဖာ္ေရးက႑ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ၾသစေၾတးလ် ပညာရွင္မ်ားက သံုးသပ္ေျပာၾကားခဲ့သည္။
"ကြၽန္ေတာ္ Mining Law နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Macro Economic ႐ႈေထာင့္ကပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ျပ႒ာန္းလိုက္တဲ့ ဥပေဒက အစိုးရ အတြက္လည္း Critical Objective ျဖစ္ဖို႔လိုသလို ျမန္မာႏိုင္ငံသား ေဒသခံ ဆင္းရဲသားေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးကို ျမႇင့္တင္ေပးႏိုင္တဲ့ ဥပေဒျဖစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုမၸဏီ အေနနဲ႔လည္း ေဒသခံေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို အျမင့္ဆံုး ျမႇင့္တင္ေပးႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ အက်ိဳးစီးပြားကိုလည္း ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကိုလည္း ျပန္ၾကည့္ရမွာပါ။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ International Obligation ေတြကိုလည္း နားလည္ရမွာပါ" ဟု ၾသစေၾတးလ်   ပညာရွင္ William (Bill) Sullivan က ဆိုသည္။
"ျပည္ပ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈလုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထည့္သြင္းစဥ္းစားတဲ့ အခါမွာ အေကာင္းအဆိုးေတာ့ ခြဲျခားႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ အစိုးရက ေရြးခ်ယ္လိုက္တဲ့ ကုမၸဏီက International Practice ကို ဘယ္ေလာက္လိုက္နာမႈ ရွိလဲသိဖို႔ လိုပါတယ္။ ေကာင္းမြန္တဲ့ ကုမၸဏီေတြကုိ အားေပးတာ ေကာင္းေပမယ့္ အက်ိဳးစီးပြားသက္သက္ ထုတ္ယူသြားမယ့္ ကုမၸဏီမ်ိဳးကိုေတာ့ သတိထား ေရြးခ်ယ္ရမွာပါ။ အစိုးရေတြက ေျပာဖို႔အားသန္ၾကပါတယ္။ ေဒၚလာရတယ္ဆိုတဲ့ စကားမ်ိဳးေပါ့။ ေကာင္းတဲ့ေဒၚလာ ရွိတယ္။ မေကာင္းတဲ့ေဒၚလာ ရွိတယ္။ ဒီအေပၚမွာ အဓိက မထားဘဲ ဘယ္ကလာတာလဲဆိုတာ သိဖို႔လိုပါတယ္။ အဓိက အားျဖင့္ေတာ့ သူ႕မွာေကာင္းမြန္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ က်င့္စဥ္ေတြ ရွိလား၊ နည္းပညာက ဘယ္လိုနည္းပညာလဲ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္ေလာက္အကာအကြယ္ ေပးမလဲ ဆိုတာေတြနဲ႔ ေငြေရးေၾကးေရးပိုင္း ရွင္းလင္းမႈ ရွိလားဆိုတာကို ျပန္ၾကည့္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္" ဟု William (Bill) Sullivan က ေျပာၾကားသည္။  
"ကြၽန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ Mining Law နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အရမ္းထဲထဲ၀င္၀င္ မသိရေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီေဒသထဲမွာဆိုရင္ အင္ဒိုနီးရွားမွာ ၁၅ ႏွစ္ေလာက္ Mining Sector နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရွ႕ေနတစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူး ပါတယ္။ ဒီက႑နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလိုမွာ ျပႆနာ အနည္းနဲ႔အမ်ား ရွိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနနဲ႔ Legal Framework အားျဖင့္ေတာ့ ၾသစေၾတးလ် ပံုစံမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ လုိက္လုပ္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာက ရွင္းလင္းတိက်တဲ့ ဥပေဒေတြ ရွိၿပီးသားပါ။ ဥပမာ ကုမၸဏီနဲ႔ ေျမပိုင္ရွင္နဲ႔ အျငင္းပြားတာမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္၊ အစိုးရနဲ႔ အျငင္းပြားတာမ်ိဳး ျဖစ္ျဖစ္ တရား႐ံုးမွာ သြားၿပီးေျဖရွင္းလို႔ ရတယ္။ ကိုယ့္မွာ Legal Right ရွိတယ္ဆိုရင္ ကိုယ္ႏိုင္မွာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေနအထားကေတာ့ ဒီလိုမဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာ အင္ဒိုနီးရွားမွာလည္း အလားတူ ျပႆနာေတြ ရွိတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားက စစ္တပ္ကေန အရပ္သား အစိုးရကို ကူးေျပာင္းလာတဲ့ ပံုစံခ်င္း တူတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလ့လာသင့္တယ္လို႔ေတာ့ ထင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သတၱဳတူးေဖာ္ေရး က႑က တကယ္ေတာ့ စြန္႔စားရတဲ့ လုပ္ငန္းတစ္ခုပါပဲ။ ေနာက္ၿပီး ဒီက႑မွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ မႈေတြလည္း ရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဥပေဒတစ္ရပ္ကို ေရးဆြဲတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အက်ိဳးရွိမယ့္ ဥပေဒမ်ိဳးကို ေရးဆြဲေစခ်င္ပါတယ္" ဟု ၾသစေၾတးလ် ပညာရွင္ တစ္ဦးျဖစ္သူ Mr. Peter Church Oam က ေျပာၾကားသည္။
Mining လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနသည့္ လုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးကမူ "ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ေတြ႕ျပႆနာ ျဖစ္ေနတာ Mining  Law မဟုတ္ဘူး။ ဒီ Mining Law နဲ႔ Rules and Regulation ေတြ မဟုတ္ဘူး။ Ministry of Mining က ဥပေဒမွာ မပါတဲ့ ဟာေတြကို ေလွ်ာက္လုပ္ေနတာကသာ ျပႆနာပါ" ဟု ေျပာၾကားသည္။
Eleven Media Group