“MESSENGER ဂ်ာနယ္ စက္တင္ဘာလ (၃) ရက္ေန႔ထုတ္ လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းမွ စီမံကိန္းတာဝန္ခံ ဦးျမင့္ေအာင္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းျခင္းကို အသိမ္းခံ (၂၆) ရြာမွ ေျဖၾကားျခင္း”
(၁၃.၉.၂၀၁၂)
ေမး ... ရြာသူရြာသားေတြနဲ႔ စီမံကိန္းကအဆင္မေျပျဖစ္ေနတယ္။ အဓိက ေၾကးနီစီမံကိန္းႀကီးေၾကာင့္ ရြာသူရြာသားေတြ ဒုကၡေရာက္တယ္လို႔ ျမင္ၾကတယ္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအတြက္ စီမံကိန္းက လိုအပ္သလို အေျခခံလူတန္းစားေတြအတြက္က ၾကည့္ရပါတယ္။ ဒါကိုဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ ?
ဦးျမင့္ေအာင္ ေျဖ ... ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ ဟိုအရင္စီမံကိန္းအတြက္ ေဒသခံေတာင္သူလယ္သမားေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းရပါမယ္။ ဒီအတိုင္းဘဲ ေက်းရြာေျပာင္းမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕မူလ အိမ္အဆင့္အတန္းထက္မနိမ့္ေအာင္ သြားေရးလာေရးဘဲျဖစ္ျဖစ္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး လုပ္ငန္းလုပ္တဲ့ေနရာေတြကို ေရတို႔၊ လွ်က္စစ္မီးတို႔ လိုအပ္မႈမရွိေအာင္ ထားေပးထားတယ္။ ေတာသူေတာင္သားဆိုတာ ဒီေနရာမွာေနရင္ ဘယ္ေလာက္ဘဲ ေရရွားရွား မေျပာင္းခ်င္ၾကဘူး။ ေက်းရြာအသစ္ေဆာက္တဲ့ ေနရာနဲ႔ရြာေဟာင္းရွိတဲ့ေနရာ နႈိုူင္းယွဥ္လို႔ ရပါတယ္။ ေျမေတြသိမ္းတာက ဧက (၆၀၀၀) ေက်ာ္ကို ေလ်ာ္ေၾကးေပးရမွာပါ။ ဧက (၇၈၀၀) မွာ ပံုမွန္ေလ်ာ္းေၾကးေပးရမွာက ဧက (၅၀၀၀) ေက်ာ္ ဘဲေပးရမွာ။
ေတာင္သူေတြက (လန) ရတဲ့ သတၳဳတြင္းပိုင္တဲ့ေျမသတ္မွတ္တယ္ ေတာသဘာဝကေတာ့ လြတ္တဲ့ေနရာမွာ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ဳိး တာျဖစ္တယ္။ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ဳိးတဲ့အခါ တိုးလာတဲ့ ဧက (၁၇၀၀) ေလာက္ရွိတယ္။ ဒါကၿမိဳ႕နယ္မွာ စာရင္းမေပါက္ဘူး။ တရားမဝင္တိုးခ်ဲ႕ၿပီး သတၳဳတြင္းဧရိယာထဲကို လုပ္ကိုင္တာ ေနာက္ေလ်ာ္ေၾကးႏႈန္းထားအတိုင္းေပးတယ္။
သူတို႔ေျမသိမ္းေလ်ာ္ေၾကးအေၾကာင္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူႀကီးေတြသိတယ္ ထိုက္တန္တဲ့ေလ်ာ္ေၾကးေပးမယ္။ ၿပီးရင္ ယာကို စြန္႔လႊတ္လိုက္ရတဲ့အတြက္ သူတို႔ရဲ႕စားဝတ္ေနေရး အလုပ္အကုိင္ရရွိေရး တပိုင္တႏိုင္ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး လူမႈေရး ကေလးငယ္ေတြအတြက္ ပညာေရးျမင့္မားဖိုု႔ ေဆာင္ရြက္ေပးထားမွာပါ။ အဲဒီအတြက္ တိုင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္သို႔ ညွိနႈိင္းေဆာက္ရြက္ၿပီးသားပါ။
ေဒသခံေတြရဲ႕ခံစားခ်က္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ စာနာပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ရက္ သံုးရက္ကေတာ့ အျမင့္ဆံုးေဆာင္ရြက္ေပးေနပါတယ္။ ေျမယာသိမ္းခံရမည့္သူေတြ ေရႊ႕ရမည့္သူေတြ အသီးသီးစာနဲ႔တင္ျပပါ ၎တို႔ရဲ႕လိုအပ္ခ်က္ေတြကို အျမင့္ဆံုး အေကာငး္ဆံုးျဖည့္ဆည္းေပးမွာပါ။
(၂၆) ရြာမွ … ေတာင္သူမ်ား၏ ေျဖၾကားခ်က္
ေက်းရြာအသစ္က က်ဳပ္တို႔အတြက္ ဘယ္လိုေကာငး္တယ္ေျပာေျပာ က်ဳပ္တို႔က ေတာင္သူလယ္သမားေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ စုိက္ပ်ဳိးစရာ ေျမတစ္လက္မမွ်ေတာင္ မရွိတဲ့ေနရာမွာ က်ဳပ္တို႔လံုးဝမေနႏိုင္ပါ။ က်ုဳပ္တို႔ရဲ႕ စိုက္ပ်ဳိးေျမေတြေပၚမွာဘဲ က်ဳပ္တို႔ စိုက္ပ်ဳိးေရးေတြလုပ္မယ္။ ထန္းတက္မယ္။ ႏြား၊ သိုး၊ ဆိတ္၊ ၾကက္၊ ဝက္၊ ျမင္း ေမြးျမဴေရးေတြလုပ္မယ္။ ဒီလုပ္ငန္းနဲ႔ဘဲ က်ဳပ္တို႔ ေက်းရြာေတြဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္လုပ္မယ္ ဒီလုပ္ ငန္းေတြနဲ႔ က်ဳပ္တို႔ သားသမီးေတြကို ဘြဲ႔ရေအာင္လုပ္ႏိုင္တယ္ ရြာသစ္မွာသြားၿပီးေတာ့ တစ္ေန႔ ၃၁၀၀ က်ပ္နႈန္းနဲ႔ တရုတ္ကၽြန္လုပ္မွာမ ဟုတ္ဘူး။
ေမး ... ေဒသခံေတြက သံုးႏွစ္စာသီးႏွံေလ်ာ္ေၾကးေပးမယ္ဆိုလို႔ လက္မွတ္ထိုးလိုက္ၿပီးမွ လယ္ယာေတြသိမ္းတယ္ေျပာတယ္။
ဦးျမင့္ေအာင္-ေျဖ ... ေလ်ာ္ေၾကးေတြက သီးစားဆိုလဲမရွိဘူး ေျမေလ်ာ္ေၾကးက ၂၀၁၀ခုႏွစ္က ေသခ်ာတြက္ခ်က္ၿပီးမွ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြလည္းတင္ျပတယ္။ ကြငး္ဆင္းတယ္ သက္ဆိုင္ရာဥပေဒနဲ႔လုပ္တယ္။ ၿပီးမွ အသင့္ေတာ္ဆံုးနႈန္းနဲ႔ သတ္မွတ္ၿပီးမွ ၂၀၁၂ကတည္းက အတည္ျပဳခ်က္ယူၿပီးမွ ၂၀၁၁ မတ္လ ေလာက္မွာစေပးတာ သီးႏွံေလ်ာ္ေၾကးေပးတာမဟုတ္ဘူး။ ၿပီးရင္ေလ်ာ္ေၾကးေပး နည္း သံုးမ်ဳိးရွိတယ္။ အဲဒီအတိုင္းေပးလိုက္တာ။ သံုးမ်ဳိးထဲမွာအျမင့္ဆံုးကိုေပတာ။
(၂၆) ရြာ ေတာင္သူမ်ား၏ေျဖၾကားခ်က္ ...
က်ဳပ္တို႔က သီးႏွံေလ်ာ္ေၾကးသံုးႏွစ္စာကို လက္မွတ္ထိုး လက္ေဗြႏွိပ္၍ ထုတ္ယူခဲ့ပါသည္။ က်ဳပ္တို႔ေျမကိုစြန္႔လႊတ္ေၾကာင္း ဆိုသည့္စာကို က်ဳပ္တို႔ လံုးဝမေတြ႔ခဲ့ပါ။ မသိရွိခဲ့ပါ။ က်ဳပ္တို႔ေျမကို စြန္႔လႊတ္ေၾကာင္း လံုးဝ လက္မွတ္မထိုးခဲ့ပါ။ လက္ေဗြမႏွိပ္ခဲ့ပါ။ ယခု အခ်ိန္က်မွ က်ဳပ္တို႔ေျမကို က်ဳပ္တို႔ လက္မွတ္ထိုး လက္ေဗြႏွိပ္၍ စြန္႔လႊတ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ဒါဟာ က်ဳပ္တို႔ကို သူတို႔ ကလိမ္ကက်စ္ သက္သက္လုပ္တာသာျဖစ္တယ္။
ေမး ... ေဒသခံစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္တုန္းက သံုးႏွစ္စာသီးႏွံေလ်ာ္ေၾကး အဲဒီလိုေျပာၿပီးေပးတာ။ ေပးတဲ့အခါၾကေတာ့ စကားေျပာမွားသြားတယ္လို႔ ?
ဦးျမင့္ေအာင္ေျဖ ...
မွားတာမရွိပါဘူး။ အသံုးအနႈန္းလြဲတာပဲ ရွိတယ္။ စာခ်ဳပ္ရယ္လို႔ မဟုတ္ဘူး ဝန္ခံကတိ လက္မွတ္ထိုးခိုင္းတာရွိတယ္။ ေျမအခြန္နႈန္းက စလုပ္တယ္။ ေျမအေပါင္းသီးႏွံေလ်ာ္ေၾကးဆိုၿပီး ထည့္ေပးတ္။ သီးႏွံက သံုးႏွစ္စာမဟုတ္ဘူး။ ၁၉၅၉ဥပေဒကဆိုရင္ ေျမေလ်ာ္ေၾကးေပးမယ္္္္ဆိုရင္ ေျမခြန္ေတာ္ရဲ႕ ၁၂ဆ (သို႔) ၂၀ဆ တစ္မတ္ေလာက္လုပ္တဲ့အခါကေတာ့ တစ္ဧက ၅ိ က်ပ္ ေလာက္ရတယ္။ အဆႏွစ္ဆယ္ဆိုမွ ၅ိ/ (သို႔) ၁၅ိ/က်ပ္ ေလာက္ဘဲရတယ္။
အဲဒါသည္အလြန္နည္းတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္လည္းပါမယ္ ေနာက္တစ္မ်ဳိးတြက္တာ က ေဒသေပါက္ေစ်းနဲ႔ ေဒသအထြင္နႈန္းနဲ႔ ကိုက္တဲ့အသီးႏွံေပၚ မူတည္တဲ့နႈန္းထားနဲ႔ သံုးဆတြက္လိုက္တယ္။ ေနာက္တနည္းက ေျမရဲ႕ကာလေပါက္ေစ်းေပၚ သူနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ ယာ၊ ယာမွာမွ အျမင့္ဆံုးသည္ တစ္ႏွစ္ထြက္တဲ့ သီးႏွံ စိုက္တဲ့သီးႏွံ သူ႔ရဲ႕ကာလေပါက္ေစ်းရဲ႕ သံုးဆသည္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ေနတယ္ အဲဒါေၾကာင္းမို႔ ေလ်ာ္ေၾကးေပးတဲ့ အခါၾကေတာ့ ေျမခြန္ေတာ္အဆ ၂၀ ၊၁၅ိ က်ပ္ျဖစ္ျဖစ္ ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ ေျမခြန္အေပါင္းသီးႏွံေလ်ာ္ေၾကးဆိုၿပီး ႏွစ္ခုစလံုးထည့္ရတယ္။ ထည့္ၿပီးမွ တစ္ဧကမွာ ဘယ္ေလာက္နႈန္းလဲ တန္ဖိုးဇယားေတြပါရွိတယ္။ အဲဒီ ဇယားေတြအတိုင္းလဲ သူတို႔ကို ဝန္ခံ ကတိ ထိုးခိုင္းတယ္။ ေျမယာအေပါင္း သီးႏွံေလ်ာ္ေၾကး ဘယ္ေလာက္ထုတ္ေပးပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ လယ္ယာေျမကို စြန္႔ပါတယ္လို႔ ဝန္ခံ ကတိ လက္မွတ္ထိုးပါတယ္ ဆိုၿပီးလက္မွတ္ထိုးပါတယ္။
(၂၆) ရြာ ေတာင္သူမ်ားေျဖၾကားခ်က္
သူတို႔က သီးႏွံေလ်ာ္ေၾကး သံုးႏွစ္ဆိုၿပီးေပးလို႔ က်ဳပ္တို႔က လက္မွတ္ထိုး လက္ေဗြႏွိပ္တာပါ။ က်ဳပ္တို႔က အဲဒီေျမရာေတြကို စြန္႔လႊတ္ေၾကာင္း လက္မွတ္ထိုး လက္ေဗြႏွိပ္ျခင္း လံုးဝမဟုတ္ပါ။ ၎စာခ်ဳပ္ကိုလည္း က်ဳပ္တို႔ကို မေပးခဲ့ပါ။
ေမး ... ဆရာေတာ္ေတြနဲ႔ ေဒသခံေတြက လယ္တီဆရာေတာ္ရဲ႔ သမိုင္းဝင္ က်မ္းေတြေရးတဲ့ ေနရာေတြလည္းျဖစ္တယ္။ ေဒသခံေတြက လက္မွတ္ထုိးတဲ့အခါ အထဲကစာေတြကို မဖတ္ရဘူလို႔ေျပာတယ္ အဲဒါနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ဘာေျပာခ်င္ပါလဲ ?
ဦးျမင့္ေအာင္ ေျဖ ... ဝန္ခံကတိ လက္မွတ္ထိုးတဲ့ ပံုေသဖတ္ေနရတဲ့ပံုေတြ မွတ္တမ္းတင္ထားတာရွိပါတယ္။ တစ္ေယာက္ခ်င္ႏွစ္ေယာက္ခ်င္းေပးတာ မဟုတ္ဘူး၊။ ျပံဳးျပံဳးရႊင္ရႊင္နဲ႔ ဝန္ခံကတိ လက္မွတ္ထိုးပါတယ္။ ငါးသိန္း တစ္ေသာင္း ႏွစ္ေသာင္းဆို တာ အဲဒီအခ်ိန္က အျမင့္ဆံုးေပးတာပါ။
(၂၆) ရြာ ေတာင္သူမ်ာေျဖၾကားခ်က္ ...
လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ႀကီးဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ေရွးယခင္ ႏွစ္ရာေပါင္းမ်ားစြာ ဘိုးဘြားဘီဘင္လက္ထက္ ကတည္းက သစ္ေတြဝါးေတြခုတ္ခဲ့တယ္၊ မွ်စ္-ဆူးပုတ္ရြက္-ဟင္းရြက္စံု-မႈိ စတဲ့ ဟင္းစားေတြကို ရွာေဖြခဲ့ၾကတယ္။ ဗုဒၶ ဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ သမိုင္းမွတ္တိုင္ျဖစ္တဲ့ က်မ္းျမတ္ေတြကိုလည္း လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက ဒီလက္ပန္ေတာင္းေတာင္ႀကီးေပၚမွာဘဲ ေရးသားခဲ့တယ္။ ေရွးအဘုိးအဘြားေတြရဲ႕ သမိုင္းဝင္ ေစတီဘုရားေက်ာင္းကန္ေတြကိုလည္း တစ္စတစ္စ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကရတာပါ။ ေၾကးနီစီမံကိန္း ေၾကာင့္ ပ်က္စီးသြားတဲ့အတြက္ အစားထိုးမရတဲ့ ပ်က္ဆီးဆံုးရွံဳးမႈႀကီးျဖစ္တယ္။
ေမး ... စီမံကိန္းကထြက္တည့္ စြန္႔ပစ္ေျမစာကို လယ္ကြင္းထဲကိုပံုထားတယ္။ စိုက္ပ်ဳိးရတာလည္း အခက္ခဲရွိတယ္။ ရြာေတြဘက္မွာ ရွိတဲ့ေရကို ဓါတ္ခြဲခန္းမွ စမ္းသပ္တာ ေသာက္ဖို႔မညီညြတ္ဘူးေျပာတယ္။
ဦးျမင့္ေအာင္ ေျဖ ... စြန္႔ပစ္ေျမပံုရွိတယ္။ အဲဒါေတြက ေလ်ာ္ေၾကးေပးထားၿပီးသား။ သူတို႔ ႏွမ္း၊ေျပာင္း စိုက္ၾကတယ္ဆိုရင္ အဲဒီစိုက္ခင္းေတြ မသံုးဘူး သူတို႔ရိတ္သိမ္းၿပီးခ်ိန္ၾကမွ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကသံုးတာ။ က်န္သံုးေရက ၁၉၉၅ ခု ေလာက္က ဒီေရနက္ထဲမွရွိတဲ့ ေျမဆီလႊာေတြကို အဲဒီရြာက လူထုက ပုဂၢလိကလုပ္တာ ျဖစ္ၾကတဲ့အတြက္ အိမ္ေတြမွာလည္းရွိတယ္ ရိုးနံေဘးမွာလည္းရွိတယ္ သူတို႔ရြာထဲမွအျပည့္ဘဲ အဲဒါ ေၾကာင့္ျဖစ္တာပါ။
သတၳဳတြင္း လုပ္ငန္းေၾကာင့္မဟုတ္ဘူး သူတို႔ရဲ႕ ပုဂၢလိက လုပ္ငန္းကို နည္းစနစ္မက်ဘူး တစ္ခ်က္က ကိုယ့္အိမ္ေဘးမွာ ေရးတြင္းေလး ေရကန္ေလးေတြလုပ္တယ္ အဲဒီအခါမွာေတာ့ ေျမေပၚေရကေတာ့ ကန္ေလးေတြမွာစိမ့္ႏိုင္တယ္ ေျမေအာက္ေရမွာကေတာ့ မရွိဘူး ဘာလုိ႔မရွိလဲဆိုေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့လက ေရတြင္းတစ္တြင္းတူးေပးတယ္ ရြာထဲမွာ ေရခ်ဳိတဲ့ေနရာရွိတယ္ မခ်ဳိတဲ့ေနရာရွိတယ္ အဲဒါက သတၳဳတြင္းေၾကာင့္မဟုတ္ဘူး သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းေၾကာင့္ျဖစ္တာ သူတို႔ေပးတဲ့ ေသာက္သံုေရမသန္႔ ဓါတ္ခြဲခန္းရလဒ္ကို သူတိုကို ရွင္းျပေပးတယ္ ဒီဘက္ေရမွက ဓါတ္ခြဲခန္း ရလဒ္ထြက္ရင္ သူရဲ႕ ph နည္းမယ္ NGO ရွိမယ္ ေရCO3 ရွိမယ္ O2 ရွိမယ္ အဲဒါေတြရွိတာေပါ့ ကန္ကုန္းရြာမွာက ျမစ္ကမ္းေဘးမွာ တူးရင္ေရခ်ဳိထြက္တယ္။
ကုန္းေပၚမွာနဲ႔ ေပတရာလမ္းဘက္ကူးရင္ အညာေဒသမွာလို ေရငန္ ေရခါး ထြက္တယ္။ ေရငန္ ေရခါးက သူ႔ရဲ႕ အက္စစ္ဓါတ္ေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူး ကယ္စီယမ္ ပါဆင္းႏွိတ္ ရယ္၊ မက္ဂနီစီယမ္ ပါဆင္းနိတ္ ရယ္ေၾကာင့္ ေရခါးလို႔ phက 6 to 9 ေလာက္ရွိခ်င္ရွိမယ္။ အညာေဒသထံုးဆံျဖစ္လို႔ ေရခါးေသာက္သံုးရန္ မသင့္တာပါ။ ဓါတ္ခြဲခန္းရလဒ္က္ိုၾကည့္ရင္ ဘာေတြမ်ားေနတာကို သိရပါတယ္။
(၂၆) ရြာ ေတာင္သူမ်ား၏ ေျဖၾကားခ်က္ ...
စြန္႔ပစ္ေျမပံုတယ္ဆိုတာ အဲဒီစြန္႔ပစ္ေျမကို မပံုမီ စိုက္ပ်ဳိးလို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ အေပၚယံေျမဆီလႊာ ေတြကို တစ္ေနရာမွာ စုထားရပါမယ္။ ေၾကးနီတူးတဲ့လုပ္ငန္းကို လုပ္ၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီစြန္႔ပစ္ေျမေတြကိုညွိၿပီး စိုက္ပ်ဳိးလို႔ရေအာင္ ဖယ္ရွားစုပံုထားတဲ့ ေျမဆီလႊာေတြကို ျပန္ျဖန္႔ေပးရမွာပါ။
အဲဒါကို ကုမၸဏီက လုပ္ထားတာ လံုးဝမေတြ႔ရဘူး။ အိုင္ဘင္ဟိုး ကုမၸဏီ စံပါယ္ေတာင္မွာ စတင္လုပ္ေဆာင္စဥ္တုန္းက ေလထု ညစ္ညမ္းမႈကာကြယ္ရန္ သစ္ပင္ သံုးသိန္း ကိုစိုက္ပ်ဳိးခဲ့ေပမယ့္ လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ စီမံကိန္းဟာ (၉)လခန္႔ရွိပါၿပီ သစ္္ပင္စိုက္ပ်ဳိးျခင္းကို လံုးဝမေတြ႔ရပါ။ ယခုခ်ိန္မွာ ေရျပႆနာ အခက္အခဲ မရွိေပမယ့္ စံပါယ္ေတာင္လို ေၾကးနီေတြကို ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ တူးေဖာ္ခဲ့ရင္ လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ရဲ႕ ပတ္ဝန္းက်င္ လယ္ယာေျမဧက ေသာင္းခ်ီ တြင္းေရမ်ား ခမ္းေျခာက္သြားႏိုင္ပါသည္။ ေက်ာ္ရြာတံတားႏွင့္ ေရႊေလွတံတားၾကား ေၾကးနီမ်ားတူးေဖာ္ရာတြင္ စြန္႔ပစ္ေျမမ်ား ပိတ္ဆို႔မႈေၾကာင့္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရႀကီးခ်ိန္တြင္ မံုရြာၿမိဳ႕ကို ေရလႊမ္းသြားႏိုင္ပါသည္.
ထုိလက္ပန္ေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစိီမံကိန္းေၾကာင့္ ခ်င္းတြင္း-ဧရာဝတီ ျမစ္ဆံု ေဒသမ်ားသည္ အက္စစ္ေရမ်ားပ်ံႏွံ၍ စိုက္ပ်ဳိးေျမမ်ား ဧက ေလးသိန္း ခန္႔ပ်က္ဆီးဆံုးရွံဳးႏိုင္ပါသည္။ ယခု စံပါယ္ေတာင္အနီး ယမားေခ်ာင္းထဲတြင္ ငါး အစရွိသည့္ ေရသတၱဝါမ်ား မရွိေတာ့သလို ခ်င္းတြင္း-ဧရာဝတီ ဒုတိယ ျမစ္ဆံု မွသည္ ဧရာဝတီ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ မ်ားသို႔တိုင္ေအာင္ အက္စစ္ဓါတ္မ်ား ပ်ံႏွံႏိုင္ပါသည္။ ေရေနသတၱဝါမ်ား အသက္ရွင္္န္ုိင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ပါ။ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း(၆၀) ေၾကးနီစီမံကိန္းႀကီး ၿပီးစီးသည့္အထိ ခြင့္မျပဳၾကေတာ့ဘဲ က်ဳပ္တို႔ (၂၆) ရြာမွ လယ္ယာသမားမ်ားသည္ အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓါတ္ျဖင့္ လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းႀကီး အျမန္ဆံုးရပ္ဆုိင္းရန္ ဆႏၵျပင္းျပလ်က္ ရွိပါသည္။
ေမး ... စီမံကိန္းေတြက ပြင့္လင္းျမင္သာဖို႔လိုပါတယ္။ အခုစီမံကိန္းကေတာ့ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေအာင္ EIA SIA HIA ေတြ ေကာအစေပး လုပ္ထားတာေတြရွိလား ?
ဦးျမင့္ေအာင္ ေျဖ ...
ရွိတာေပါ့ အဲဒါက မလုပ္လို႔မွ မရတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ISO 3001 အဲဒါနဲ႔ကလုပ္ရတာ အင္ဖာေနမယ္ကြန္ထရိုးနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး လုပ္ရတယ္ အခ်ဳိ႕ကိစၥေတြလည္း ထပ္လုပ္ရေသးတယ္။ စီမံကိန္းအတြက္ ၿပီးမွ Enviiroment Impact ဘယ္လို ျဖစ္မလဲဆိုတာကို ေျခာက္လ တစ္ႀကိမ္ လုပ္တယ္ အဲဒါက Third ပါတီျဖစ္တဲ့ စင္ကာပူ ကလုပ္တယ္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ပိုင္း ကျဖစ္ျဖစ္ ကြာလတီပိုင္းကျဖစ္ျဖစ္ နည္းပညာပိုင္းကျဖစ္ျဖစ္လုပ္တယ္ Enviroment Impact ေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး သူတို႔ လူႀကီးေတြက ပတ္ဝန္းက်င္ထိမ္းသိန္းေရးကို လုပ္ဖို႔ အျမဲတမ္းေျပာတယ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံက နည္းဥပေဒမ်ားသာမက ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမူကိုလည္း လက္လႊတ္မခံဘဲ လုပ္ရမွာပါ။
(၂၆) ရြာ ေတာင္သူမ်ား၏ ေျဖၾကားခ်က္ ...
ဒိီႏွစ္ (၆၀) စီမံကိန္ုးႀကီးၿပီးသြားခဲ့ရင္ ဒီအသိမ္းခံရတဲ့ လယ္ယာေျမ ဧက(၇၈၀၀)ေက်ာ္မကဘဲ ဧကသိန္းခ်ီ စြန္႔ပစ္ေျမမ်ား ဖံုးလႊမ္းျခင္း အက္စစ္ေရမ်ား ပ်ံႏွံျခင္း လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္းေၾကာင့္ ေဂဟစနစ္ ပ်က္ၿပီး မိုးမ်ားလြန္းျခင္း မိုးေခါင္လြန္းျခင္း မုန္တိုက္းဒဏ္ကို မကာကြယ္ႏိုုင္ျခင္း စသည္တို႔လည္း ျဖစ္ပါမည္။
ေမး ... -- EIA SIA HIA Report လုပ္ေတာ့ အဓိက ဘာေတြကို သြားေတြ႔သလဲ ?
ဦးျမင့္ေအာင္ ေျဖ ...
ဒီမွာကေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားကေတာ့ ပံုမွန္ ေအာ္တိုတင္းဝင္တယ္ လုပ္တယ္ဆိုေတာ့ လုပ္တဲ့ေတြ႔တဲ့ဟာတုိင္းသည္ သူတို႔ကအျမဲတမ္း ၾကည့္မႈလုပ္တယ္ ဒီမွာရွိတဲ့ Report ကို ယူတယ္။ အစအဆံုး ေသခ်ာလုပ္ပါတယ္။ အားနည္းခ်က္ကေတာ့ နည္းပါတယ္။ အေသးစားျဖစ္စဥ္ေလာက္ေလးေတြဘဲ ရွိပ္တယ္။ တကယ္လို႔ သိခ်င္တယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ့္ Report ေတြကိုလည္း မိတၱဴ ေပးလို႔ရပါတယ္။
(၂၆) ရြာ ေတာင္သူမ်ား၏ ေျဖၾကားခ်က္ ...
က်ဳပ္တို႔ကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀) ခန္႔ တူးၿပီးသား စံပါယ္ေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိ္န္းကို ၾကည့္ၿပီး ဆံုးျဖတ္တာဘဲ။ စံပါယ္ေတာင္ဟာ ဧက (၄၀) ရွိေပမယ့္ တကယ္တူးလိုက္ေတာ့ ဧက (၇၀) ျဖစ္သြားတယ္။ ေၾကးနီသန္႔စင္ဖို႔ ေနရာယူတဲ့ေျမဟာ ဧက (၇၀၀) ျဖစ္တယ္။ စြန္႔ပစ္ေျမကေတာ့ ဧက (၃၀၀၀) ေလာက္ျဖစ္တယ္။ ကန္ကုန္း၊ ဒုန္းေတာ၊ ဂုန္ေတာ၊ ရြာသာ ရြာ (၄) ရြာရဲ႕ စိုက္ပ်ဳိးေျမဧက (၃၀၀၀) ဟာ အက္စစ္ေရေတြ ပ်ံႏွံသြာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဘာမွ စိုက္ပ်ဳိးလို႔မရေတာ့ပါ။ စိုက္ပ်ဳိးလို႔ရတာ ဧက (၈၀၀) ေလာက္ဘဲ က်န္ေတာ့တယ္။ အက္စစ္ေရေတြကလည္း က်န္စိုက္ပ်ဳိးေျမေတြထဲကို ဆက္လက္ပ်ံႏွံဆဲပါ။ သက္ဆိုင္ရာမ်ားကလည္း ရြာသားမ်ားေၾကးနီခ်က္ရာတြင္ စနစ္တက် ညႊန္ၾကားမွဳမရွိေသာေၾကာင့္ ေၾကးနီစြန္႔ပစ္ေျမမ်ား ၎တို႔ရြာထဲတြင္ပ်ံႏွံေနေသာေၾကာင့္ ရြာတြင္းရွိ အပင္မ်ား မသန္စြမ္းေတာ့ပါ။ တစ္ခ်ဳိ႕ေသကုန္ပါသည္။
လက္ပန္ေတာင္းေတာင္က ဧက (၁၅၀၀) ရွိတဲ့အတြက္ စံပါယ္ေတာင္ထက္ အဆ(၄၀)ေလာက္ ရွိပါတယ္။ စံပါယ္ေတာင္က စာခ်ဳပ္သက္တမ္း (၁၈) ႏွစ္ခန္႔ က်န္တဲ့အတြက္ ဆိုးက်ဳိးမ်ား ဒီထက္တစ္ဆ ျဖစ္လာနုိင္ေၾကာင္းပါ။
ေမး ... ၃၃ လံုးမွာ ေၾကးဖမ္းမယ္ အက္စစ္တို႔ ဓာတုေဗဒ ေဆးဝါးေတြလုပ္ရင္ ယမားေခ်ာင္းကေန ခ်င္းတြင္းျမစ္ထဲကို စီးမယ္ အဲမွတစ္ဆင့္ ဧရာဝတီျမစ္ထဲကို စီးမယ္လို႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပညာရွင္ေတြက ေျပာတယ္
ဦးျမင့္ေအာင္ ေျဖ ...
အဲဒါကေတာ့ သဘာဝထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္ေတြက ေျပာတယ္ဆိုရင္ ပညာရွင္ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ ေတြ႔ေပးလိုက္ပါ သူတို႔ကို နည္းပညာေလးဘဲ ေျပာမွာပါ သူတို႔ကိုလည္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္းပို္င္းကို နားလည္ေအာင္ လာေရာက္ၾကည့္ရင္သိႏိုင္ပါတယ္။ ရြာလူေတြေျပာတာက ေတာင္ (၃၃) လံဳးဆိုတာ ေဒသအေခၚအေဝၚရွိတယ္ လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ႀကီး တစ္လံုးဘဲရွိပါတယ္။ ဧက (၇၀၀၀) ေက်ာ္တယ္ ေတာင္ရဲ႕ဧက မဟုတ္ဘူး ေတာင္ရဲ႕ဧက အဲေလာက္မရွိဘူး စီမံကိန္းမွာ တျခားလုပ္ရမယ့့္ ကိစၥေၾကာင့္ ဧက အဲေလာက္ရွိတာပါ ခ်င္းတြင္းျမစ္ထဲကို ယမားေခ်ာင္းထဲသို႔ စီးဝင္တယ္ဆိုတာကို သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပညာရွင္ေတြဘဲ ျဖစ္ျဖစ္ နုိ္င္ငံတကာဘဲျဖစ္ျဖစ္ လာေရာက္ေလ့လာန္ုိင္ပါတယ္။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးလိုက္မယ္ဆိုရင္ သူတို႔က အားလံုးသိသြားမွာပါ။
(၂၆) ရြာ ေတာင္သူမ်ား ေျဖၾကားခ်က္ ...
လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ ၃၃လံုးေတာင္တန္းႀကီးဟာ ဧက(၁၅၀၀)ေလာက္က်ယ္ပါတယ္ စံပါယ္ေတာင္ေၾကးနီစီမံကိန္းႀကီး ေနာင္ (၁၈) ႏွစ္အၾကာ စာခ်ဳပ္သက္တမ္း ျပည့္ၿပီးသြားရင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး ဒီထက္ႏွစ္ဆျဖစ္မယ္။ စံပါယ္ေတာင္ရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးဟာ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း(၁၈)ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာရင္ ဧက(၁၀၀၀၀)ေက်ာ္ ပ်က္စီးသြားႏိုင္တယ္ လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ဟာ စံပါယ္ေတာင္ထက္ အဆ (၄၀) ေလာက္ ရွိတဲ့အတြက္ ဒုတိယျမစ္ဆံုျဖစ္တဲ့ ခ်င္းတြင္း-ဧရာဝတီ လယ္ယာေျမဧက (၄၀၀၀၀၀) ေလးသိန္း (ေနာင္အႏွစ္-၆၀-) ၾကာရင္ ပ်က္စီးသြားႏိုင္ေၾကာင္းပါ။
အဲဒါေတြေၾကာင့္ က်ဳပ္တို႔ (၂၆) ရြာစလံုးရဲ႕ လယ္ယာေျမေတြကို ဆံုးရွံဳးရမည့္အျပင္ လယ္ယာေျမ ဧက(၄၀၀၀၀၀)ေလးသိန္းနဲ႔ ျမစ္ေခ်ာင္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ေတြ ပ်က္စီးသြားမယ္။ ကၽြနု္ပ္တို႔ရဲ႕ (၂၆)ရြာတင္မကေတာ့ဘဲ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္တဲ့ ဒုတိယျမစ္ဆံု မပ်က္စီးေရးကို အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓာတ္အေနျဖင့္ ေက်းရြာလူထုအားလံုး -
(၁) လက္ပန္ေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းႀကီး လံုးဝ ရပ္ဆိုင္းသြားေရး
(၂) လႈပ္ရွားမႈတြင္ ဖမ္းထားသူမ်ားကို ျပန္လႊတ္ေရး
(၃) ေၾကးနီတူးေဖာ္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ၿပီးေသာ ေျမစာပံုမႈမ်ား၊ ဘာသာေရး အေဆာက္အအံုမ်ား ပ်က္စီးမႈမ်ားအေပၚ ေလ်ာ္ေၾကးေပးရန္အေရး
၎ေတာင္းဆိုခ်က္ အေရး (၃) ခ်က္ကို မရမခ်င္း ျပည္သူမ်ားႏွင့္အတူ တရားဥပေဒႏွင့္အညီ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပဳ ေတာင္းဆိုသြားၾကပါမည္။
