အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံပိုင္ Tual ကၽြန္းကို ေခၚလာခံရတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ေရလုပ္သားေတြရဲ႕ အိမ္ျပန္ႏုိင္မယ့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ အၿပံဳးမ်ား။ (ဧၿပီ ၄၊ ၂၀၁၅) အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံ ဘန္ဂ်ီနာကြၽန္းေပၚမွာ ထိုင္းငါးဖမ္းလုပ္ငန္းေတြက ေက်းကၽြန္သဖြယ္ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခံထားရတဲ့ ျမန္မာအမ်ားစုပါဝင္တဲ့ ငါးဖမ္း လုပ္သားေတြကို အင္ဒိုနီးရွားက ကယ္တင္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျမန္မာအစိုးရတာဝန္ရွိသူေတြ သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုၿပီး သူတို႔ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံသား မွန္ကန္ေၾကာင္း စိစစ္မႈေတြ လုပ္ၿပီးရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို အျမန္ဆံုး ျပန္ပို႔ဖို႔ စီစဥ္ေပးေနပါတယ္လို႔ ျမန္မာသမၼတ႐ံုးက ေျပာပါတယ္။ မနက္ျဖန္ ဧၿပီ ၆ ရက္ေန႔မွာ ငါးဖမ္း လုပ္သားေတြကို ထိန္းသိမ္းထားတဲ့ကၽြန္းေတြမွာ အင္ဒိုနီးရွားတာဝန္ရွိသူေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့အဖြဲ႔ IOM တာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားဆိုင္ရာ ျမန္မာသံ႐ံုးတာဝန္ရွိသူေတြ သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။ အေသးစိတ္ကိုေတာ့ မဆုမြန္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ထုိင္းငါးဖမ္းစက္ေလွေတြမွာ အလုပ္လုပ္ကုိင္ရင္း အင္ဒိုနီးရွားကၽြန္းေတြေပၚမွာ ႏွစ္ေတြနဲ႔ခ်ီၿပီး အတင္းအဓမၼ ခုိင္းေစခံေနရသူေတြရဲ႕အေၾကာင္း ေအပီ သတင္းဌာနက စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ ဒီအလုပ္သမားေတြလြတ္ေျမာက္ဖို႔အေရး ႏုိင္ငံတကာကေန အာ႐ံုစိုက္လာခဲ့ၾကတာပါ။
ဒီအထဲမွာ ျမန္မာအျပင္ ကေမာၻဒီးယားနဲ႔ လာအိုႏုိင္ငံသားေတြပါဝင္ၿပီးေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ေသာၾကာေန႔ ဧၿပီလ ၃ရက္ေန႔မွာေတာ့ အဲ့ဒီ့ Benjina ကၽြန္းေပၚမွာ ပိတ္ေလွာင္ခံထားရတဲ့ ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ ႏုိင္ငံျခားသားငါးဖမ္းလုပ္သားေတြကို အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံအာဏာပိုင္ေတြဘက္က ကယ္ဆယ္ခဲ့ပါတယ္။ စေနေန႔မွာေတာ့ သူတို႔ကို ဘယ္သူျဖစ္ဝါျဖစ္တယ္ဆိုတာ စစ္ေဆးဖုိ႔အနီးက Tual ကၽြန္းေပၚကို ပို႔ေဆာင္ေပးခဲ့ပါတယ္။
မနက္ျဖန္ တနဂၤေႏြေန႔မွာေတာ့ အင္ဒိုနီးရွားအာဏာပိုင္ေတြ၊ အင္ဒိုနီးရွား-ျမန္မာ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးအဖြဲ႔တာဝန္ရွိသူေတြ၊ ဂ်ာကာတာအေျခစိုက္ ႏုိင္ငံတကာေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေရးေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ IOM တာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီးအပါအဝင္ ျမန္မာသံ႐ံုးတာဝန္ရွိသူေတြ သြားေရာက္ ေတြ႔ဆံုၾကဖို႔ရွိၿပီး ကယ္တင္ထားတဲ့သူေတြထဲ ျမန္မာႏုိင္ငံသား စစ္မွန္ေၾကာင္း စိစစ္အတည္ျပဳၿပီးရင္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ျပန္လည္ ပို႔ေဆာင္ေပးမွာျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာသမၼတ႐ံုး ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေဇာ္ေဌးက ဗီြအိုေအျမန္မာပိုင္းကို ေျပာပါတယ္။
“ႏိုင္ငံျခားေရးကေတာ့ သံ႐ံုးကေနလိုက္လုပ္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ေျပာထားတယ္။ အခု လက္ရွိျဖစ္လာတဲ့ဟာအေပၚ ႏုိင္ငံသားမွန္တယ္ဆိုရင္ေပါ့ေနာ္၊ အျမန္ဆံုးကူညီေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔၊ လိုအပ္တာေတြ အကုန္လံုးလုပ္ေပးဖို႔ တတ္ႏိုင္သမွ်လုပ္ေပးဖို႔၊ ဒါက သံ႐ံုးေတြရဲ႕အဓိက တာဝန္။ ဟုတ္ကဲ့။”
ဒီအင္ဒိုနီးရွားကၽြန္းေတြမွာ အထိန္းသိမ္းခံထားရတဲ့ ျမန္မာေတြအေနနဲ႔ ခုိင္လံုတဲ့ သက္ေသခံအေထာက္အထား မျပႏုိင္ဘူးဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက လူဝင္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးဆုိင္ရာ တာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံသားစစ္မွန္ေၾကာင္း ခိုင္လံုတဲ့သက္ေသတဲ့ အေထာက္အထားေတြကို ရယူႏိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေနပါတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
“လဝကေတြကေနၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းမွာ ျပန္ၿပီးေတာ့ စစ္ရတယ္၊ ျပည္နယ္တိုင္းေတြမွာ ျပန္ၿပီးေတာ့ အဲဒီမွာ အဲဒီလူ၊ အဲဒီလူကေတာ ့ဒီၿမိဳ႕၊ ဒီလမ္း၊ ဒီရပ္ကြက္၊ ဒီအိမ္နံပါတ္က ဟုတ္သလား၊ ရွိသလား၊ အဲဒါမ်ဳိးေတြနဲ႔ျပန္တုိက္ရတယ္။ ေနာက္ ကိုယ့္ႏုိင္ငံသားေတြ အခြင့္အေရးမဆံုး႐ံႈးေအာင္လည္း ဂ႐ုစိုက္ရတယ္။ နံပါတ္(၁) ကေတာ့ အခုနကေျပာသလို သံအမတ္ႀကီးနဲ႔ သံအရာရွိေတြနဲ႔ နံပါတ္ (၁) တာဝန္ရွိတယ္။ နံပါတ္ (၂) ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေရရွည္ long term မွာ အခုနကလို အစိုးရခ်င္းညႇိ၊ ေအဂ်င္စီခ်င္းညႇိၿပီးေတာ့ MOU ထိုးၿပီးေတာ့ လုပ္ဖို႔ လုပ္ေနတယ္။”
အခုလို ႏိုင္ငံျပင္ပမွာ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရတဲ့ ျပည္ပေရာက္ျမန္မာႏုိင္ငံသား ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြအေရး အကူအညီေပးႏုိင္ဖို႔ သက္ဆုိင္ရာႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာသံ႐ံုးေတြမွာ အလုပ္သမားသံအရာရွိေတြကို တုိးခ်ဲ႕တာဝန္ခ်ေပးထားၿပီး ႀကဳံေတြ႔ေနရတဲ့ အခက္အခဲ ျပႆနာေတြကို အျမန္ဆံုး ေျဖရွင္းေပးႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္လု႔ိ ျမန္မာသမၼတ႐ံုးက ေျပာပါတယ္။
“တရားမဝင္သြားလာေနတဲ့ကိစၥေတြနဲ႔ တရားမဝင္သြားတဲ့အတြက္ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရတာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြ က်ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ႏုိင္ငံ…အစုိးရခ်င္း သေဘာတူညီခ်က္ေတြလုပ္ၿပီးမွပဲ ထိန္းလို႔ရမယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ ထိုင္းနဲ႔လုပ္ေနတာ ရွိတယ္။ တရားမဝင္ သြားေနတာ သန္းနဲ႔ခ်ီရွိတယ္။ တရားဝင္သြားေနတာက အနည္းအက်ဥ္း။ သို႔ေသာ္ ဒီတရားမဝင္အလုပ္သမားေတြ ကိုယ့္ႏုိင္ငံသားေတြ တရားဝင္အခြင့္အေရးေတြ၊ တရားဝင္အကာအကြယ္ေတြရလာေအာင္လို႔ အစိုးရခ်င္းက အရင္ဆံုးညႇိၿပီးလုပ္ပါတယ္။ အလားတူပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ သြားေနတဲ့ မေလးရွားရယ္၊ ေနာက္ အင္ဒိုနီးရွားရယ္။ ဘာျပႆနာရွိလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံသားလို႔ ေျပာေတာ့လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံသား ဟုတ္ခ်င္မွ ဟုတ္ေနတဲ့ဟာေတြ ရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕ ဘဂၤါလီေတြ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကသြားတဲ့ဟာေတြကလည္း ျမန္မာ-လို႔ ေျပာခ်င္ေျပာတယ္။ တခ်ဳိ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံသား မဟုတ္တဲ့လူေတြကလည္း ျမန္မာလို႔ ေျပာရင္ေျပာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာလို႔ ေျပာတဲ့အတုိင္း သတင္းထဲမွာပါလိုက္တုိင္း က်ေနာ္တို႔ကသြားလိုက္ရင္ က်ေနာ္တို႔က commitment ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံသားစိစစ္မႈလိုတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံ mou သြားမယ္။ အစိုးရခ်င္း mou သြား၊ ရၿပီဆိုတာနဲ႔ က်ေနာ္တို႔က ေအဂ်င္စီခ်င္း mou ထိုး၊ အဲဒီေတာ့မွ သူ႔အခြင့္အေရး၊ ကိုယ့္အခြင့္အေရး ကာကြယ္တာေတြလည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔၊ ေနာက္ တရားမဝင္သြားေနတဲ့လူေတြကို တရားဝင္ မွတ္ပံုတင္ဖို႔ေပါ့ေနာ္- သေဘာမ်ဳိးလုပ္ဖို႔ ဒါမ်ဳိးေတြ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ ႀကိဳးစားေနေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အလုပ္သမားဝန္ႀကီး- သမၼတႀကီးခရီးစဥ္မွာ မေလးရွားေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာလည္း အဲဒီမွာေဆြးေႏြးတယ္။ က်ေနာ္တို႔ သံ႐ံုးဘက္ကလည္း က်ေနာ္တို႔ ေျပာေနတယ္။ ေနာက္ အင္ဒိုနီးရွားနဲ႔လည္း က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးေနပါတယ္။ ဆိုလိုတာက တရားမဝင္ သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ႏုိင္ငံသားေတြ တရားဝင္ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ၊ ေနာက္ တရားဝင္ေရာ၊ တရားမဝင္ေရာ သြားေရာက္ေနတဲ့ က်ေနာ္တို႔ႏုိင္ငံသားအစစ္ေတြရဲ႕အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မခံရေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ၊ ႏွစ္ႏုိင္ငံ နားလည္မႈနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ဒါက ေရရွည္၊ ေရတိုမွာေတာ့ လက္ရွိ သံ႐ံုးေတြမွာရွိတဲ့ အဓိကေပါ့ေနာ္-အလုပ္သမား သံအရာရွိေတြ တိုးခ်ဲ႕ခန္႔ထားတယ္။ သံအမတ္ႀကီးေတြမွာ နံပါတ္ (၁) တာဝန္ရွိတယ္။ ဒုတိယ အလုပ္သမား သံအရာရွိမွာတာဝန္ရွိတယ္။ ဒီအတိုင္းပဲ က်ေနာ္တို႔ အမိန္႔ အျပတ္ေပးၿပီးသား။ ဒီလို လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာ လုပ္ဖို႔။”
ျမန္မာအစိုးရဘက္က ျမန္မာႏုိင္ငံ လူကုန္ကူးမႈတုိက္ဖ်က္ေရးအဖဲြ႔၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အား ဝန္ႀကီးဌာန၊ လူမႈဝန္ထမ္းကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ကိုယ္စားလွယ္ေတြပါဝင္တဲ့ အဖဲြ႔တစ္ဖဲြ႔ေစလႊတ္ႏုိင္ေရးအတြက္လည္း ျမန္မာသံ႐ံုးက အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ပူးေပါင္းစီစဥ္ေနၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံသားမွန္ကန္ေၾကာင္း စိစစ္အတည္ျပဳၿပီးရင္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကို အျမန္ဆံုး ျပန္လည္ ပို႔ေဆာင္သြားမွာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ျမန္မာအစိုးရ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာနက သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
မဆုမြန္ / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
