စစ္ျဖစ္ေနတဲ့ ကိုးကန္႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသမွာ ကာကြယ္ေဆးထိုး၊ ေဆးတိုက္လုပ္ငန္းေတြ ျပန္လည္စတင္ႏုိင္ဖို႔ ကုလ ကေလးသူငယ္ ရန္ပံုေငြ အဖြဲ႔ UNICEF က ေျပာလုိက္ပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးလုပ္ငန္းေတြ ျပန္စႏုိင္ဖို႔ စစ္ပြဲကို ဖန္တီးခဲ့ၾကသူေတြအားလံုး ယာယီ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေပးဖို႔ကိုလည္း ေတာင္းဆိုလုိက္ပါတယ္။ မသိဂၤ ီထိုက္က စုစည္းတင္ျပေပးပါမယ္ရွင္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းက ကေလးငယ္ေပါင္း ၁၇ သန္းအတြက္ ဝက္သက္နဲ႔ဂ်ိဳက္သိုးေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးထုိးေပးေနတာမွာ ကေလးငယ္ ၉၅ % ေအာင္ျမင္စြာ ကာကြယ္ေဆးထိုး ေဆးတိုက္ႏုိင္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေပမယ့္ စစ္ျဖစ္ေနတဲ့ ကိုးကန္႔ေဒသက ကေလးငယ္ေတြ က်န္ေနေသးတယ္လို႔ ကာကြယ္ေဆးထိုးလုပ္ငန္းကို ဦးေဆာင္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ႀကီး WHO နဲ႔ ကုလ ကေလးမ်ား ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ UNICEF တို႔က ေျပာလုိက္ပါတယ္။ စစ္ဒဏ္ခံေနရတဲ့ အရပ္သားေတြအတြက္လည္း စုိးရိမ္ရတယ္လို႔ UNICEF ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာ Bertrand Bainvel က ေျပာပါတယ္။
“အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြ အပါအဝင္ စစ္ဒဏ္ခံေနရတဲ့ အရပ္သားေတြအားလံုး စစ္ျဖစ္ေနစဥ္ အေတာအတြင္းမွာ အေရးပါတဲ့ အေျခခံ ဝန္ေဆာင္မႈေတြမရမွာကိုက်ေနာ္တို႔ စိုးရိမ္ပါတယ္။ အေျခအေနေတြကို မၾကာခင္မွာ ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းႏုိင္ၿပီး က်န္ေနတဲ့ ကေလး ၃၅ % ကို ကာကြယ္ေဆးထိုးေပးေရးလုပ္ငန္းကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္စႏုိင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။”
ကိုးကန္႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသက ေက်းရြာေပါင္း ၁၃၄ ရြာထဲက ေက်းရြာ ၁၁ ရြာက ကေလးငယ္ေတြ ကာကြယ္ေဆးထိုးဖို႔ က်န္ေနေသးၿပီး ေလာက္ကိုင္ၿမိဳ႕ေပၚက ရပ္ကြက္တခုလည္း ကာကြယ္ေဆးထိုးဖို႔ က်န္ေနေသးတယ္လို႔လည္း UNICEF က ေျပာပါတယ္။ စစ္ျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသတြင္း အခ်က္အလက္ေတြ ေကာက္ယူဖို႔လည္း ခက္ခဲတာေၾကာင့္ ကာကြယ္ေဆးထိုးဖို႔ က်န္ရွိေနေသးတဲ့ ကေလးငယ္အေရအတြက္ အတိအက်ကိုလည္း မသိႏုိင္ဘူးလို႔ မစၥတာ Bainvel က ေျပာပါတယ္။
“ကေလးငယ္ ဘယ္ေလာက္ ရွိေနသလဲ ဆိုတာကေတာ့ သိဖို႔ခက္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အခ်က္အလက္ေတြ ရဖို႔လည္း ခက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေဒသမွာ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္အေရအတြက္ အခ်ိဳးအစားကိုၾကည့္ရင္ အခ်ိဳးအစား အေတာ္မ်ားတာကို ေတြ႔ရမွာပါ။ စစ္ေရွာင္ထြက္ေျပးၾကရသူေတြထဲက ထက္ဝက္ေက်ာ္ဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ အရပ္သား တခ်ိဳ႕ကေတာ့ စစ္ျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေနထိုင္ေနၾကဆဲပါ။”
မၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ေလာက္ကိုင္ၿမိဳ႕ကိုေတာ့ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး အခက္အခဲေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္ေရးနဲ႔ အကူအညီေပးေရး ဝန္ထမ္းေတြ ေစလႊတ္ႏုိင္ျခင္းလည္း မရွိေသးတဲ့အေၾကာင္း မစၥတာ Bainvel က ေျပာပါတယ္။
“အခုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ရႏုိင္သမွ် အခ်က္အလက္ေတြကို စုေဆာင္းေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒီေဒသမွာ ကေလးငယ္ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ေနလဲ၊ အမ်ိဳးသမီး ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ရွိလဲ၊ ဘယ္လို အေျခခံဝန္ေဆာင္မႈေတြ လုပ္ေပးဖို႔ လိုအပ္မလဲ ဆိုတာေတြကိုပါ။ အခုအခ်ိန္ထိေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေလာက္ကိုင္ ေဒသမွာ အေထာက္အကူေတြ မေပးႏုိင္ေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေဒသတြင္းမွာ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အေထာက္အကူေပးႏုိင္ဖို႔ဘယ္လို အေျခအေနေတြ ရွိလဲ ဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ရမွာပါ။”
ဒါ႔အျပင္ ကာကြယ္ေဆးထိုးလုပ္ငန္းေတြ ျပန္လည္ စတင္ႏုိင္ဖို႔ အပစ္ရပ္ၾကဖို႔ကိုလည္း ပါဝင္ၾကသူေတြအားလံုးကို ေတာင္းဆိုတယ္လို႔လည္း UNICEF ရဲ႕ ျမန္မာနုိင္ငံ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္က ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
“ကာကြယ္ေဆးထိုးလုပ္ငန္းေတြ အျမန္ဆံုး ျပန္လည္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ ဒီအေျခအေနေတြကိုျဖစ္ေစခဲ့ၾကတဲ့ ပါဝင္ပတ္သက္သူအားလံုးကို က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ က်န္ေနေသးတဲ့ ကေလးငယ္ေတြကို ကာကြယ္ေဆးထိုးေပးဖို႔က သိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကေလးငယ္ေတြကို ကာကြယ္ေဆး ထိုးေပးႏုိင္ေရးအတြက္ ပဋိပကၡမွာ ပါဝင္ပတ္သက္သူအားလံုးကုိ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ တျခား ဒီိလုိ စစ္ေရးပဋိပကၡ ျဖစ္တဲ့ေဒသေတြမွာ ကာကြယ္ေဆးထိုးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေပးႏုိင္ဖို႔ ယာယီ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေပးႏုိင္ပါတယ္ ဆိုတာပါ။ ကေလးငယ္ေတြ ကာကြယ္ေဆး ထိုးခြင့္ရေရးအတြက္ တိုက္ခုိက္ေနၾကတဲ့ ဘက္အားလံုးကေန ယာယီ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို မျဖစ္မေန ဖန္တီးေပးရပါမယ္။”
ဒီလ ၉ ရက္ေန႔က စတင္ခဲ့တဲ့ ကိုးကန္႔ေဒသတိုက္ပြဲေတြေၾကာင့္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ေဒသခံေတြ စစ္ေဘးကေန ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ မေန႔ တနလာၤေန႔အထိ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္တိုက္ ျဖစ္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး ကိုးကန္႔ လက္နက္ကိုင္တပ္ MNDAA ဘက္ကေရာ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ တပ္ဘက္ကပါ အက်အဆံုး အထိအခုိက္ေတြ ရွိခဲ့တာပါ။ မေန႔က ေနာက္ဆံုး အေျခအေနေတြကိုေတာ့ MNDAA ရဲ႕ ေျပာခြင့္ရ ဦးထြန္းျမတ္လင္းက အခုလို ေျပာပါတယ္။
“မေန႔တုန္းကစစ္ပဲြျဖစ္တာကေတာ့ မနက္ (၆) နာရီကေန ညေန (၅) နာရီအထိ၊ ဒါေပမယ့္ အဲဒါက ရင္ဆုိင္တုိက္ပဲြပါ။ သူတို႔က ရြာသြားၿပီးေတာ့ ဒုကၡေပးမယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တုိ႔ၾကားေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တပ္ရင္းတရင္းလႊတ္ၿပီးေတာ့ သြားပိတ္ပါတယ္။ ပိတ္ေတာ့ အဲဒီမွာ ထိပ္တုိက္ေတြ႔တယ္ေပါ့။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔က စစ္ကူတပ္ရင္းႏွစ္ရင္းကို တာေရႊဟန္ဘက္ကေန ျပန္ၿပီးေတာ့ပို႔တယ္။ အဲဒါ နဂိုရ္ကတည္းက ပြင့္ရက္ႀကီးပါ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တို႔က နဂိုရ္ကတည္းက စခန္းခ်ထားတာရွိတယ္။ ျပည္သူလူထု သြားသြားလာလာ၊ အဲဒီမွာ သြားလို႔ရတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔က ျပည္သူလူထုကို လံုးဝ အေႏွာင့္အယွက္မေပးဘူး။ ဒါေပမယ့္ စစ္ကားကေတာ့ သြားလုိ႔မရဘူးေပါ့။ အခု က်ေနာ္တို႔စခန္းေသးေသးေလးတခုရွိတယ္။ နည္းနည္းေလး ေနာက္ဆုတ္လိုက္တာပါ။ ၁၈ မိုင္အေက်ာ္ဆို ဖုန္းေရႊထန္း ဆိုတာ အဲဒီ ပတ္ဝန္းက်င္ပဲခင္ဗ်။ ”
ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ တ႐ုတ္ ျမန္မာ နယ္နိမိတ္မွတ္တိုင္အမွတ္ ၁၁၈ အနီးက ပြိဳင့္ ၁၇၈၉ ေတာင္ကုန္းကို သိမ္းပိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ ႏုိင္ငံပိုင္ သတင္းစာေတြကေန ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္ရွင္။
သိဂႌထိုက္ / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
