ၿငိမ္းခ်မ္းေရး
လုပ္ငန္းစဥ္အားလုံး၂၀၁၅ မတိုင္မီ ၿပီးစီးလုပ္ေဆာင္ရမည္ဟူေသာ အစိုးရ၏
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီက ေျပာၾကားခ်က္အေပၚ
“မျဖစ္နိုင္ဟု” ထိုင္းနိုင္ငံ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕၌ က်င္းပခဲ့သည့္
တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ ညီလာခံတြင္ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားက
ေျပာၾကားေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
“တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြက အစိုးရက ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတိုင္ခင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေတြ အၿပီးလုပ္ေဆာင္ရမယ္ဆိုတာ မျဖစ္နိုင္ဘူး။ ဒီလိုလုပ္ရင္ အစိုးရခင္းထားတဲ့ အကြက္ထဲဝင္ၿပီေပါ့။ ေဆြးေႏြးတာဟာ ၃ ႏွစ္တည္းနဲ႔ ဘယ္လိုမွ မၿပီးနိုင္ဘူး။ ၿပီးရင္လည္း ပထမအဆင့္ေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္အတြက္ ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဖက္ ေဆြးေႏြးၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ ရယူရမယ္လို႔ ေျပာတယ္” ဟု ညီလာခံ တက္ေရာက္ခဲ့သူတစ္ဦးက ေျပာပါသည္။
တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ ညီလာခံကို စက္တင္ဘာ ၁၄ ရက္ မွ ၁၆ ရက္ထိ ၃ ရက္တာ က်င္းပခဲ့ရာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ၃ ခ်က္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လမ္းျပေျမပုံ ၆ ခ်က္ကို သေဘာတူ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾက ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
“ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္ ၃ ဆင့္ကေတာ့ ၁) အပစ္ရပ္မယ္။ ၂) သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္မယ္။ ၃) နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမယ္။ ဖြံ့ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတာ့ မပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဟန႔္တားတာ လည္း မဟုတ္ဘူး။ ဖြံ့ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းကို လုပ္ခ်င္တဲ့အဖြဲ႕ေတြလည္း ရွိမယ္ေလ” ဟု ၎က ဆက္ေျပာ ပါသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လမ္းျပေျမပုံ ၆ ခ်က္မွာ-
(၁) တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ လူငယ္ထု အပါအဝင္ အရပ္သား လူထုအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးၿပီး “နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ဆိုင္ရာမူေဘာင္” (Framework for Political Dialogue) တြင္ ပါဝင္မည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို သေဘာတူခ်မွတ္ရန္။
(၂) (က) ျပည္ေထာင္စု အစိုးရကိုယ္စားလွယ္ႏွင့္ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕မ်ား၏ ကိုယ္စား လွယ္မ်ားအၾကား ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြး၍ “ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရးဆိုင္ရာ မူေဘာင္သေဘာထား” အတြက္ သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိရန္။
(ခ) ထိုသို႔ေဆြးေႏြးရာေတြ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူလက္ခံနိုင္ေသာ ေနရာ၌ ေဆြးေႏြးရန္။
(ဂ) ထိုသို႔ေဆြးေႏြးစဥ္ႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ ဘက္မလိုက္ ေသာ နိုင္ငံတကာ ေလ့ေလာေစာင့္ၾကည့္ေနေရးအဖြဲ႕ ထားရွိရန္ႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို ပူးတြဲထုတ္ျပန္ရန္။
(၃) “ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရးဆိုင္ရာ မူေဘာင္သေဘာထား” သေဘာတူညီခ်က္ရၿပီးမွ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းမ်ားအလိုက္ တိုင္းရင္းသားညီလာခံမ်ား က်င္းပၿပီး ရွင္းလင္းညႇိႏွိုင္း သေဘာထား ရယူသြားရန္။
(၄) တနိုင္ငံလုံးအတိုင္းအတာျဖင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ နိုင္ငံေရး ပါတီကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ လူမွုအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ အသိပညာရွင္၊ အတတ္ပညာ ရွင္မ်ား ပါဝင္သည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစုံ ညီလာခံတစ္ခု ေခၚယူက်င္းပသြားရန္။
(၅) တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ဒီမိုကေရစီအေရး လွုပ္ရွားေနေသာ နိုင္ငံေရးအင္အားစု ကိုယ္စား လွယ္မ်ား၊ အစိုးရကိုယ္စားလွယ္မ်ား အခ်ိဳးညီ ပါဝင္သည့္ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္ အရင္းခံေသာ ျပည္ေထာင္စု ညီလာခံႀကီးတရပ္ က်င္းပသြားရန္။ ထိုညီလာခံႀကီးမွ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို “တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားဆိုင္ရာ ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူညီခ်က္” (Union Accord) အျဖစ္ သေဘာ တူ လက္မွတ္ေရးထိုးရန္။
(၆) ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္အတြက္ အခ်ိန္ကို အတိအက် သတ္မွတ္နိုင္ရန္ ႀကိဳတင္ေဆြးေႏြး သေဘာတူညီခ်က္ ရယူရန္ - တို႔ျဖစ္သည္။
၃ ရက္ၾကာ က်င္းပခဲ့သည့္ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ ညီလာခံႀကီးကို ျပည္တြင္းျပည္ပမွ တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္ ၁၅၀ ဦးခန႔္ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။
“တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြက အစိုးရက ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတိုင္ခင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေတြ အၿပီးလုပ္ေဆာင္ရမယ္ဆိုတာ မျဖစ္နိုင္ဘူး။ ဒီလိုလုပ္ရင္ အစိုးရခင္းထားတဲ့ အကြက္ထဲဝင္ၿပီေပါ့။ ေဆြးေႏြးတာဟာ ၃ ႏွစ္တည္းနဲ႔ ဘယ္လိုမွ မၿပီးနိုင္ဘူး။ ၿပီးရင္လည္း ပထမအဆင့္ေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္အတြက္ ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဖက္ ေဆြးေႏြးၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ ရယူရမယ္လို႔ ေျပာတယ္” ဟု ညီလာခံ တက္ေရာက္ခဲ့သူတစ္ဦးက ေျပာပါသည္။
တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ ညီလာခံကို စက္တင္ဘာ ၁၄ ရက္ မွ ၁၆ ရက္ထိ ၃ ရက္တာ က်င္းပခဲ့ရာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ၃ ခ်က္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လမ္းျပေျမပုံ ၆ ခ်က္ကို သေဘာတူ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾက ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
“ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္ ၃ ဆင့္ကေတာ့ ၁) အပစ္ရပ္မယ္။ ၂) သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္မယ္။ ၃) နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမယ္။ ဖြံ့ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတာ့ မပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဟန႔္တားတာ လည္း မဟုတ္ဘူး။ ဖြံ့ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းကို လုပ္ခ်င္တဲ့အဖြဲ႕ေတြလည္း ရွိမယ္ေလ” ဟု ၎က ဆက္ေျပာ ပါသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လမ္းျပေျမပုံ ၆ ခ်က္မွာ-
(၁) တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ လူငယ္ထု အပါအဝင္ အရပ္သား လူထုအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးၿပီး “နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ဆိုင္ရာမူေဘာင္” (Framework for Political Dialogue) တြင္ ပါဝင္မည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို သေဘာတူခ်မွတ္ရန္။
(၂) (က) ျပည္ေထာင္စု အစိုးရကိုယ္စားလွယ္ႏွင့္ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕မ်ား၏ ကိုယ္စား လွယ္မ်ားအၾကား ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြး၍ “ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရးဆိုင္ရာ မူေဘာင္သေဘာထား” အတြက္ သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိရန္။
(ခ) ထိုသို႔ေဆြးေႏြးရာေတြ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူလက္ခံနိုင္ေသာ ေနရာ၌ ေဆြးေႏြးရန္။
(ဂ) ထိုသို႔ေဆြးေႏြးစဥ္ႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ ဘက္မလိုက္ ေသာ နိုင္ငံတကာ ေလ့ေလာေစာင့္ၾကည့္ေနေရးအဖြဲ႕ ထားရွိရန္ႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို ပူးတြဲထုတ္ျပန္ရန္။
(၃) “ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရးဆိုင္ရာ မူေဘာင္သေဘာထား” သေဘာတူညီခ်က္ရၿပီးမွ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းမ်ားအလိုက္ တိုင္းရင္းသားညီလာခံမ်ား က်င္းပၿပီး ရွင္းလင္းညႇိႏွိုင္း သေဘာထား ရယူသြားရန္။
(၄) တနိုင္ငံလုံးအတိုင္းအတာျဖင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ နိုင္ငံေရး ပါတီကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ လူမွုအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ အသိပညာရွင္၊ အတတ္ပညာ ရွင္မ်ား ပါဝင္သည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစုံ ညီလာခံတစ္ခု ေခၚယူက်င္းပသြားရန္။
(၅) တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ဒီမိုကေရစီအေရး လွုပ္ရွားေနေသာ နိုင္ငံေရးအင္အားစု ကိုယ္စား လွယ္မ်ား၊ အစိုးရကိုယ္စားလွယ္မ်ား အခ်ိဳးညီ ပါဝင္သည့္ ပင္လုံစိတ္ဓာတ္ အရင္းခံေသာ ျပည္ေထာင္စု ညီလာခံႀကီးတရပ္ က်င္းပသြားရန္။ ထိုညီလာခံႀကီးမွ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို “တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားဆိုင္ရာ ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူညီခ်က္” (Union Accord) အျဖစ္ သေဘာ တူ လက္မွတ္ေရးထိုးရန္။
(၆) ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္အတြက္ အခ်ိန္ကို အတိအက် သတ္မွတ္နိုင္ရန္ ႀကိဳတင္ေဆြးေႏြး သေဘာတူညီခ်က္ ရယူရန္ - တို႔ျဖစ္သည္။
၃ ရက္ၾကာ က်င္းပခဲ့သည့္ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ ညီလာခံႀကီးကို ျပည္တြင္းျပည္ပမွ တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္ ၁၅၀ ဦးခန႔္ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။
