29.07.2014
ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အရ
ကမၻာမွာ အထူးစိုးရိမ္ရတဲ့ႏိုင္ငံအျဖစ္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕
အစီရင္ခံစာသစ္မွာ ထည့္သြင္း သတ္မွတ္လိုက္ပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ ထုတ္ျပန္ေနတဲ့
အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္
အစီရင္ခံစာထဲမွာ တရုတ္၊ ေျမာက္ကိုရီယား၊ အီရန္၊ ဆူဒန္၊
ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံေတြနဲ႔အတူပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုလည္း Tier 1 အထူး
စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံထဲမွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။
အေၾကာင္းစံုကိုေတာ့ ကိုသားညြန္႔ဦးကက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးအယူအဆအရ ဘာသာတရားကို အားမေပးတဲ့ႏိုင္ငံေတြ၊ ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္သတ္မွတ္ျပဌာန္းၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အရ အထူးစိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့အဆင့္ထဲမွာ ထည့္သြင္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ အစီရင္ခံစာထဲမွာေတာ့ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈျပႆနာေတြကို အေလးေပး ေဖာ္ညႊန္းထားသလို၊ ဒီအေၾကာင္းရပ္နဲ႔တဆက္တည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဥပမာအျဖစ္နဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂြ်န္ကယ္ရီက ဒီ အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္တဲ့ ရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
“မိသားစုေတြ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးရၿပီး လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းေတြ ၿပိဳပ်က္ရတဲ့ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဘယ္လို ဆက္ျဖစ္ေနသလဲဆိုတာကို အခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ျပႆ နာတရပ္အေနနဲ႔ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ ေထာင္ဂဏန္းရိွတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာေျပးၾကရပါတယ္၊ ေနာက္ထပ္ လူဦးရည္ ေသာင္းဂဏန္းဟာလည္း လံုေလာက္တဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္ကုသမႈမရိွတဲ့၊ ညစ္ေပစုတ္ျပတ္တဲ့ စခန္းေတြထဲမွာ ေနထိုင္ေနၾကရပါတယ္။”
ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ထိပါးသူေတြဟာ တဖက္က သူတို႔မလိုလားတဲ့ဘာသာျခားေတြကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနရံုတင္မဟုတ္ဘဲ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ရဲ႕ တည္ၿငိမ္လံုၿခံဳမႈကိုပါ ေႏွာက္ယွက္ဖ်က္ဆီးသူေတြျဖစ္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ကယ္ရီက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း မၾကာခင္ႏွစ္ေတြကျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဘာသာေရးအဓိက႐ုဏ္းေတြနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ေဖာ္ညႊန္းၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ဘာသာေရးအရ ခဲြျခားဆက္ဆံတဲ့ အေလ့အထေတြနဲ႔ စနစ္ေတြကို ဒီ အစီရင္ခံစာထဲမွာေထာက္ျပ ေရးသားထားပါတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ ဘာသာစံုရိွတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သာသာနာေရး၀န္ႀကီးဌာနဆိုတဲ့ အစိုးရအဖဲြ႔ထားၿပီးေတာ့ အစိုးရကေန ဗုဒၶဘာသာအေရးပါ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္တာ ဗုဒၶဘာသာတကၠသိုလ္ေတြကို ေထာက္ပံ့ကူညီတာေတြ ေထာက္ျပထားပါတယ္။
မိတၱီလာမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းမွာ တင္မွာပဲ လူ ၁ရာေက်ာ္ေသဆံုးၿပီး လူ တေသာင္းႏွစ္ေထာင္ေလာက္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရတယ္လို႔ ဒီ အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ရင္ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈဟာ ျမန္မာႏို္င္ငံအေနာက္ျခမ္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာတင္မဟုတ္ေတာ့ပဲ၊ တႏိုင္ငံလံုးအထိ ျပန္ႏွံလာတဲ့ သေဘာလို႔ ဆိုထားပါတယ္။ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရးနဲပ အစြန္းေရာက္အမ်ိဳးသားေရးလႈပ္ရွားမႈျဖစ္တဲ့ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈ အေျခအေနေတြကိုလည္း ဒီအစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေတြဟာ လက္ရိွ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အေႏွာက္အယွက္ေပးတဲ့အေျခအေနျဖစ္တယ္လို႔ ဒီမိုကေရစီ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးဆိုင္ရာ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Tom Malinowski က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးတိုးတက္မႈေတြျဖစ္လာမွာကို စိုးရိမ္တာျဖစ္ေစ တိုးတက္မႈေတြမလိုလားလို႔ျဖစ္ေစ လူေတြကို ဒီမိုကေရစီကိုဆန္႔က်င္ဖို႔ ဆိုၿပီး စည္းရံုးေျပာဆိုဖို႔ဆိုတာ လြယ္ကူမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ဘာသာကူးေျပာင္းတာတို႔ ဘာသာျခားနဲ႔လက္ထပ္တဲ့ကိစၥတို႔လိုမ်ိဳး အေၾကာင္းျပၿပီး၊ ဘာသာေရး လူမ်ိဳးေရးခဲြျခားၿပီး စည္းရံုးေျပာဆိုမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏို္င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ထင္ရွားတဲ့ အမ်ိဳးသားေရး ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြက ေထာက္ခံမႈေပးထားတဲ့ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈေတြျဖစ္လာတာပါ။ မတူကဲြျပားတဲ့လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းေတြ ႏွစ္ေပါင္းၾကာရွည္ အတူတကြ စုစည္းေနလာခဲ့တဲ့အစဥ္အလာရိွတဲ့ ဒီတို္င္းျပည္မွာ၊ အဲဒီကတဆင့္ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရးနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ေလာင္ၿမိဳက္လာပါတယ္။”
ဒီ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈေတြကိုပဲ ေထာက္ျပထားေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာအေပၚ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ဖိႏွိပ္ကန္႔သတ္မႈအေျခအေနေတြကိုပါ ထည့္သြင္းထားပါတယ္။ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ ကခ်င္ျပည္နယ္ေဒသမ်ိဳး၊ အစြန္အဖ်ား ခ်င္းျပည္နယ္ေဒသမ်ိဳးေတြဟာ အမ်ားစုျဖစ္တဲ့ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ေတြအေပၚ ကန္႔သတ္ဖိႏွိပ္မႈေတြကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာထဲမွာဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ ဂိုဏ္းႀကီး ၉ ဂိုဏ္းကလဲြၿပီး၊ က်န္ ယူအဆရိွသူေတြကို ႏွိပ္ကြပ္တဲ့အေျခအေနေတြကိုလည္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ အျမင္အယူအဆအခ်ိဳ႕မတူတဲ့ မိုးျပာကိုယ္ေတာ္ဆိုၿပီး ထင္ရွားသူ အရွင္ဥာဏကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ ဖမ္းဆီးၿပီး ေထာင္ဒဏ္ ႏွစ္ ၂၀ ခ်မွတ္အျပစ္ေပးထားတာကိုလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြျဖစ္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ အစီရင္ခံစာအခ်ိဳ႕မွာ အေျခအေန တိုးတက္မႈေတြ ေဖာ္ျပခံခဲ့ရေပမယ့္ အခု ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ဟိုးအရင္ကတည္းက သတ္မွတ္ခံရၿပီးသား အထူးစိုးရိမ္ရတဲ့ႏို္င္ငံ အဆင့္ထဲမွာပဲ ရိွေနတုန္းလို႔ ေျပာရမွာပါ။
ကိုသားၫြန္႔ဦး VOA
ႏိုင္ငံေရးအယူအဆအရ ဘာသာတရားကို အားမေပးတဲ့ႏိုင္ငံေတြ၊ ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္သတ္မွတ္ျပဌာန္းၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အရ အထူးစိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့အဆင့္ထဲမွာ ထည့္သြင္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ အစီရင္ခံစာထဲမွာေတာ့ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈျပႆနာေတြကို အေလးေပး ေဖာ္ညႊန္းထားသလို၊ ဒီအေၾကာင္းရပ္နဲ႔တဆက္တည္း ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဥပမာအျဖစ္နဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂြ်န္ကယ္ရီက ဒီ အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္တဲ့ ရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာဆိုသြားပါတယ္။
“မိသားစုေတြ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးရၿပီး လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းေတြ ၿပိဳပ်က္ရတဲ့ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဘယ္လို ဆက္ျဖစ္ေနသလဲဆိုတာကို အခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ျပႆ နာတရပ္အေနနဲ႔ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ ေထာင္ဂဏန္းရိွတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာေျပးၾကရပါတယ္၊ ေနာက္ထပ္ လူဦးရည္ ေသာင္းဂဏန္းဟာလည္း လံုေလာက္တဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္ကုသမႈမရိွတဲ့၊ ညစ္ေပစုတ္ျပတ္တဲ့ စခန္းေတြထဲမွာ ေနထိုင္ေနၾကရပါတယ္။”
ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ထိပါးသူေတြဟာ တဖက္က သူတို႔မလိုလားတဲ့ဘာသာျခားေတြကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနရံုတင္မဟုတ္ဘဲ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ရဲ႕ တည္ၿငိမ္လံုၿခံဳမႈကိုပါ ေႏွာက္ယွက္ဖ်က္ဆီးသူေတြျဖစ္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ကယ္ရီက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း မၾကာခင္ႏွစ္ေတြကျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဘာသာေရးအဓိက႐ုဏ္းေတြနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ေဖာ္ညႊန္းၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ဘာသာေရးအရ ခဲြျခားဆက္ဆံတဲ့ အေလ့အထေတြနဲ႔ စနစ္ေတြကို ဒီ အစီရင္ခံစာထဲမွာေထာက္ျပ ေရးသားထားပါတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ ဘာသာစံုရိွတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သာသာနာေရး၀န္ႀကီးဌာနဆိုတဲ့ အစိုးရအဖဲြ႔ထားၿပီးေတာ့ အစိုးရကေန ဗုဒၶဘာသာအေရးပါ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္တာ ဗုဒၶဘာသာတကၠသိုလ္ေတြကို ေထာက္ပံ့ကူညီတာေတြ ေထာက္ျပထားပါတယ္။
မိတၱီလာမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းမွာ တင္မွာပဲ လူ ၁ရာေက်ာ္ေသဆံုးၿပီး လူ တေသာင္းႏွစ္ေထာင္ေလာက္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရတယ္လို႔ ဒီ အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ရင္ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈဟာ ျမန္မာႏို္င္ငံအေနာက္ျခမ္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာတင္မဟုတ္ေတာ့ပဲ၊ တႏိုင္ငံလံုးအထိ ျပန္ႏွံလာတဲ့ သေဘာလို႔ ဆိုထားပါတယ္။ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရးနဲပ အစြန္းေရာက္အမ်ိဳးသားေရးလႈပ္ရွားမႈျဖစ္တဲ့ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈ အေျခအေနေတြကိုလည္း ဒီအစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေတြဟာ လက္ရိွ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အေႏွာက္အယွက္ေပးတဲ့အေျခအေနျဖစ္တယ္လို႔ ဒီမိုကေရစီ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးဆိုင္ရာ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Tom Malinowski က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးတိုးတက္မႈေတြျဖစ္လာမွာကို စိုးရိမ္တာျဖစ္ေစ တိုးတက္မႈေတြမလိုလားလို႔ျဖစ္ေစ လူေတြကို ဒီမိုကေရစီကိုဆန္႔က်င္ဖို႔ ဆိုၿပီး စည္းရံုးေျပာဆိုဖို႔ဆိုတာ လြယ္ကူမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ဘာသာကူးေျပာင္းတာတို႔ ဘာသာျခားနဲ႔လက္ထပ္တဲ့ကိစၥတို႔လိုမ်ိဳး အေၾကာင္းျပၿပီး၊ ဘာသာေရး လူမ်ိဳးေရးခဲြျခားၿပီး စည္းရံုးေျပာဆိုမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏို္င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ထင္ရွားတဲ့ အမ်ိဳးသားေရး ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြက ေထာက္ခံမႈေပးထားတဲ့ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈေတြျဖစ္လာတာပါ။ မတူကဲြျပားတဲ့လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းေတြ ႏွစ္ေပါင္းၾကာရွည္ အတူတကြ စုစည္းေနလာခဲ့တဲ့အစဥ္အလာရိွတဲ့ ဒီတို္င္းျပည္မွာ၊ အဲဒီကတဆင့္ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရးနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ေလာင္ၿမိဳက္လာပါတယ္။”
ဒီ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈေတြကိုပဲ ေထာက္ျပထားေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာအေပၚ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ဖိႏွိပ္ကန္႔သတ္မႈအေျခအေနေတြကိုပါ ထည့္သြင္းထားပါတယ္။ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ ကခ်င္ျပည္နယ္ေဒသမ်ိဳး၊ အစြန္အဖ်ား ခ်င္းျပည္နယ္ေဒသမ်ိဳးေတြဟာ အမ်ားစုျဖစ္တဲ့ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ေတြအေပၚ ကန္႔သတ္ဖိႏွိပ္မႈေတြကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာထဲမွာဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ ဂိုဏ္းႀကီး ၉ ဂိုဏ္းကလဲြၿပီး၊ က်န္ ယူအဆရိွသူေတြကို ႏွိပ္ကြပ္တဲ့အေျခအေနေတြကိုလည္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ အျမင္အယူအဆအခ်ိဳ႕မတူတဲ့ မိုးျပာကိုယ္ေတာ္ဆိုၿပီး ထင္ရွားသူ အရွင္ဥာဏကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ ဖမ္းဆီးၿပီး ေထာင္ဒဏ္ ႏွစ္ ၂၀ ခ်မွတ္အျပစ္ေပးထားတာကိုလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြျဖစ္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ အစီရင္ခံစာအခ်ိဳ႕မွာ အေျခအေန တိုးတက္မႈေတြ ေဖာ္ျပခံခဲ့ရေပမယ့္ အခု ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ ဟိုးအရင္ကတည္းက သတ္မွတ္ခံရၿပီးသား အထူးစိုးရိမ္ရတဲ့ႏို္င္ငံ အဆင့္ထဲမွာပဲ ရိွေနတုန္းလို႔ ေျပာရမွာပါ။
ကိုသားၫြန္႔ဦး VOA
