31.07.2014
ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚ
ခ်ိဳးေကြ႔လာတယ္ဆိုေပမဲ့ ေအာင္ျမင္မႈရဖို႔ အခက္အခဲေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား
ရင္ဆိုင္ရဦးမယ္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ အခုလာမယ့္ ၂၀၁၅
ေရြးေကာက္ပဲြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ စမ္းသပ္ခံကာလျဖစ္ၿပီး ဒီအေျခအေနကို
တကမၻာလံုး ေစာင့္ၾကည့္ေနသလို၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ မႈေတြ ေအာင္ျမင္မႈရဖို႔
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဆက္ၿပီး အားေပး ကူညီသြားမယ္လို႔ အေရွ႕အာရွနဲ႔
ပစိဖိတ္ေဒသဆိုင္ရာ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Daniel Russel က
ေျပာလိုက္တာပါ။ အေသးစိတ္ကိုေတာ့ ကိုသားညြန္႔ဦးက တင္ျပထားပါတယ္။
လာမယ့္ ၾသဂုတ္လထဲ ARF ေခၚတဲ့ အာဆီယံ ေဒသတြင္းဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပဲြကို ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး John Kerry တက္ေရာက္ဖို႔ရိွတာေၾကာင့္ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Daniel Russel က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အာဆီယံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ မူ၀ါဒေတြ၊ ခရီးစဥ္အတြင္း ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Kerry ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္မယ့္ အစီအစဥ္ေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဆန္ဖရန္စစၥကိုမွာရိွတဲ့ Commonwealth Club မွာ ဇူလိႈင္ ၂၈ ရက္ေန႔တုန္းက ရွင္းလင္းေျပာခဲ့တာပါ။ အဲဒီမွာပဲ ေဒသတြင္း သမိုင္း၀င္ေလာက္ေအာင္ ထူးျခားခ်က္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းေၾကာင္းေပၚ ခ်ိဳးေကြ႔ခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံဆိုၿပီး ေျပာသြားပါတယ္။ ဒီလို အခ်ိဳးအေကြ႔ေပၚ ေရာက္လာေပမဲ့လည္း အခက္အခဲေတြ အကဲစမ္းခ်က္ေတြ ႏို္င္ငံေရး အက်ပ္အတည္းေတြေတာ့ ရိွေနတယ္လို႔ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Russel က ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“ဒါေပမဲ့လည္း ဒီအခ်ိဳးအေကြ႔ဟာ ေသခ်ာ ၿပီးျပည့္စံုေသးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အကဲစမ္းခ်က္ အေတာ္မ်ားမ်ား ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။ ဒီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္း ေအာင္ျမင္မႈ ရသြားၿပီလို႔ နိဂုံးခ်ဳပ္လို႔ မရေသးပါဘူး။ ကမၻာမွာ ႏွစ္အၾကာဆံုး ျပည္တြင္းစစ္ကို အဆံုးသတ္ဖို႔အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ ဖဲြ႔စည္းပံုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိစၥ၊ အစိုးရထဲ စစ္ဘက္နဲ႔ အရပ္သား ပါ၀င္ထိန္းခ်ဳပ္မႈကိစၥ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အႀကီးအကဲ သမၼတေနရာ ထမ္းေဆာင္ရမယ့္ပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ အရည္အခ်င္း သတ္မွတ္ခ်က္ ကိစၥေတြနဲ႔ လံုးပမ္းေနရပါတယ္။”
အခက္အခဲေတြထဲမွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး အေျခခံတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေအာင္ ဘယ္လို ေရြးခ်ယ္လုပ္ေဆာင္မလဲ ဆိုတာ ျမန္မာတာ၀န္ရိွသူေတြအတြက္ ခက္ခဲတဲ့ ေရြးခ်ယ္မႈျဖစ္တယ္လို႔လည္း လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Russel က ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လူသားခ်င္းစာနာမႈ အက်ပ္အတည္း ႀကံဳေနရတာကို ဘယ္လို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းမလဲဆိုတာ ဆံုးျဖတ္ ေရြးခ်ယ္ဖို႔လည္း အခက္အခဲေတြ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္အတြင္းမွာ အျပဳသေဘာေဆာင္ တိုးတက္မႈအခ်ိဳ႕ ေတြ႔လာရပါတယ္။ နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအဖဲြ႔လို အကူအညီေပးေရး အဖဲြ႔ေတြကို ျပန္လက္ခံဖို႔ အစီအစဥ္ရိွတယ္လို႔ အစိုးရက ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ လေပါင္းမ်ားစြာ ဒုကၡႀကံဳေနရသူေတြရဲ႕ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ရပ္တည္မႈ၊ လံုၿခံဳေဘးကင္းမႈေတြ ဘယ္လို ေဆာင္ရြက္မလဲဆိုတာ မဟာဗ်ဴဟာခ် လုပ္ေဆာင္လာပါတယ္။”
ဒါေၾကာင့္လည္းပဲ အခုလို ျမန္မာႏိုင္ငံက အေျပာင္းအလဲ အေျခအေနေတြနဲ႔ စိန္ေခၚခ်က္ေတြကို ဘယ္လို ရင္ဆိုင္ေနသလဲဆိုတာေတြကို ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Kerry က အခု ၾသဂုတ္လ ျမန္မာႏိုင္ငံသြားစဥ္မွာေရာ၊ သမၼတ အိုဘားမား လာမယ့္ ႏို၀င္ဘာလ ျမန္မာႏိုင္ငံ လာမယ့္ ခရီးစဥ္မွာေရာ အေမရိကန္ တာ၀န္ရိွသူေတြဘက္က စူးစမ္းသြားမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“လာမယ့္ ၾသဂုတ္လဆန္းပိုင္း ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Kerry ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္တဲ့အခါမွာ ဒီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ၊ အေျခအေနေတြ ဘယ္လိုရိွလဲဆိုတာကို အေလးေပး ေလ့လာသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လာမယ့္ ႏို၀င္ဘာက်ရင္ သမၼတ အိုဘားမားေရာ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Kerry ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာတဲ့အခါမွာလည္း လာမယ့္ႏွစ္လုပ္မယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြ ျပင္ဆင္မႈ အေျခအေနေတြကို စူးစမ္းသြားဖို႔ ရိွပါတယ္။ ဒီအစမ္းသပ္ခံ အခ်ိန္ကာလကို တကမၻာလံုးက ေစာင့္ၾကည္ေနမွာျဖစ္သလို၊ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ေရာ ျမန္မာျပည္သူေတြနဲ႔ပါ အတူ ရပ္တည္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျမန္မာျပည္သူအားလံုးရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခခံ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ေလးစားအကာအကြယ္ေပးဖို႔ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ ဆက္ၿပီး တိုက္တြန္းသြားပါမယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကို ဆက္ၿပီး ကူညီေထာက္ခံသြားပါမယ္။”
ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Kerry အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လာမယ့္ ၾသဂုတ္လဆန္း က်င္းပမယ့္ ARF အာဆီယံ ေဒသတြင္းေဆြးေႏြးပဲြကို တက္ေရာက္ဖို႔ရိွၿပီး၊ အဲဒီကာလအတြင္းမွာ ေဒသတြင္း အျခားအေရးပါမႈေတြျဖစ္တဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ျပင္ကိစၥ အေမရိကန္နဲ႔ အာဆီယံေဒသ ကုန္သြယ္ေရး ကိစၥေတြကိုပါ ေဆြးေႏြးမွာျဖစ္ပါတယ္။ အခု ၾသဂုတ္လက်င္းပမယ့္ အစည္းအေ၀းမွာ ေဒသတြင္းအေရးႀကီးတဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးအဆင့္ အစည္းအေ၀းျဖစ္ၿပီး၊ ဒီအစည္းအေ၀းကေန ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြကို ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Kerry အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း မစၥတာ Russel က ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လာမယ့္ ႏို၀င္ဘာလ က်င္းပမယ့္ အေရွ႕အာရွထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပဲြအတြက္လည္း ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာ အစီအစဥ္ေတြ ႀကိဳတင္ ေဆြးေႏြးျပင္ဆင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အေရွ႕အာရွ ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပဲြကိုေတာ့ သမၼတ အိုဘားမား ကိုယ္တိုင္လည္း တက္ေရာက္ဖို႔ ရိွတာမို႔၊ ဒီခရီးစဥ္ဟာ သမၼတ အိုဘားမားအတြက္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဒုတိယေျမာက္ လာေရာက္မယ့္ ခရီးစဥ္လို႔ ေျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုသားၫြန္႔ဦး (VOA)
လာမယ့္ ၾသဂုတ္လထဲ ARF ေခၚတဲ့ အာဆီယံ ေဒသတြင္းဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပဲြကို ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး John Kerry တက္ေရာက္ဖို႔ရိွတာေၾကာင့္ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Daniel Russel က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အာဆီယံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ မူ၀ါဒေတြ၊ ခရီးစဥ္အတြင္း ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Kerry ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္မယ့္ အစီအစဥ္ေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဆန္ဖရန္စစၥကိုမွာရိွတဲ့ Commonwealth Club မွာ ဇူလိႈင္ ၂၈ ရက္ေန႔တုန္းက ရွင္းလင္းေျပာခဲ့တာပါ။ အဲဒီမွာပဲ ေဒသတြင္း သမိုင္း၀င္ေလာက္ေအာင္ ထူးျခားခ်က္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းေၾကာင္းေပၚ ခ်ိဳးေကြ႔ခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံဆိုၿပီး ေျပာသြားပါတယ္။ ဒီလို အခ်ိဳးအေကြ႔ေပၚ ေရာက္လာေပမဲ့လည္း အခက္အခဲေတြ အကဲစမ္းခ်က္ေတြ ႏို္င္ငံေရး အက်ပ္အတည္းေတြေတာ့ ရိွေနတယ္လို႔ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Russel က ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“ဒါေပမဲ့လည္း ဒီအခ်ိဳးအေကြ႔ဟာ ေသခ်ာ ၿပီးျပည့္စံုေသးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အကဲစမ္းခ်က္ အေတာ္မ်ားမ်ား ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။ ဒီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္း ေအာင္ျမင္မႈ ရသြားၿပီလို႔ နိဂုံးခ်ဳပ္လို႔ မရေသးပါဘူး။ ကမၻာမွာ ႏွစ္အၾကာဆံုး ျပည္တြင္းစစ္ကို အဆံုးသတ္ဖို႔အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ ဖဲြ႔စည္းပံုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိစၥ၊ အစိုးရထဲ စစ္ဘက္နဲ႔ အရပ္သား ပါ၀င္ထိန္းခ်ဳပ္မႈကိစၥ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အႀကီးအကဲ သမၼတေနရာ ထမ္းေဆာင္ရမယ့္ပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ အရည္အခ်င္း သတ္မွတ္ခ်က္ ကိစၥေတြနဲ႔ လံုးပမ္းေနရပါတယ္။”
အခက္အခဲေတြထဲမွာေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး အေျခခံတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေအာင္ ဘယ္လို ေရြးခ်ယ္လုပ္ေဆာင္မလဲ ဆိုတာ ျမန္မာတာ၀န္ရိွသူေတြအတြက္ ခက္ခဲတဲ့ ေရြးခ်ယ္မႈျဖစ္တယ္လို႔လည္း လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Russel က ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လူသားခ်င္းစာနာမႈ အက်ပ္အတည္း ႀကံဳေနရတာကို ဘယ္လို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းမလဲဆိုတာ ဆံုးျဖတ္ ေရြးခ်ယ္ဖို႔လည္း အခက္အခဲေတြ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္အတြင္းမွာ အျပဳသေဘာေဆာင္ တိုးတက္မႈအခ်ိဳ႕ ေတြ႔လာရပါတယ္။ နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအဖဲြ႔လို အကူအညီေပးေရး အဖဲြ႔ေတြကို ျပန္လက္ခံဖို႔ အစီအစဥ္ရိွတယ္လို႔ အစိုးရက ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ လေပါင္းမ်ားစြာ ဒုကၡႀကံဳေနရသူေတြရဲ႕ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ရပ္တည္မႈ၊ လံုၿခံဳေဘးကင္းမႈေတြ ဘယ္လို ေဆာင္ရြက္မလဲဆိုတာ မဟာဗ်ဴဟာခ် လုပ္ေဆာင္လာပါတယ္။”
ဒါေၾကာင့္လည္းပဲ အခုလို ျမန္မာႏိုင္ငံက အေျပာင္းအလဲ အေျခအေနေတြနဲ႔ စိန္ေခၚခ်က္ေတြကို ဘယ္လို ရင္ဆိုင္ေနသလဲဆိုတာေတြကို ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Kerry က အခု ၾသဂုတ္လ ျမန္မာႏိုင္ငံသြားစဥ္မွာေရာ၊ သမၼတ အိုဘားမား လာမယ့္ ႏို၀င္ဘာလ ျမန္မာႏိုင္ငံ လာမယ့္ ခရီးစဥ္မွာေရာ အေမရိကန္ တာ၀န္ရိွသူေတြဘက္က စူးစမ္းသြားမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“လာမယ့္ ၾသဂုတ္လဆန္းပိုင္း ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Kerry ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္တဲ့အခါမွာ ဒီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ၊ အေျခအေနေတြ ဘယ္လိုရိွလဲဆိုတာကို အေလးေပး ေလ့လာသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လာမယ့္ ႏို၀င္ဘာက်ရင္ သမၼတ အိုဘားမားေရာ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Kerry ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာတဲ့အခါမွာလည္း လာမယ့္ႏွစ္လုပ္မယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြ ျပင္ဆင္မႈ အေျခအေနေတြကို စူးစမ္းသြားဖို႔ ရိွပါတယ္။ ဒီအစမ္းသပ္ခံ အခ်ိန္ကာလကို တကမၻာလံုးက ေစာင့္ၾကည္ေနမွာျဖစ္သလို၊ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ေရာ ျမန္မာျပည္သူေတြနဲ႔ပါ အတူ ရပ္တည္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျမန္မာျပည္သူအားလံုးရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခခံ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ေလးစားအကာအကြယ္ေပးဖို႔ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ ဆက္ၿပီး တိုက္တြန္းသြားပါမယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကို ဆက္ၿပီး ကူညီေထာက္ခံသြားပါမယ္။”
ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Kerry အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လာမယ့္ ၾသဂုတ္လဆန္း က်င္းပမယ့္ ARF အာဆီယံ ေဒသတြင္းေဆြးေႏြးပဲြကို တက္ေရာက္ဖို႔ရိွၿပီး၊ အဲဒီကာလအတြင္းမွာ ေဒသတြင္း အျခားအေရးပါမႈေတြျဖစ္တဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ျပင္ကိစၥ အေမရိကန္နဲ႔ အာဆီယံေဒသ ကုန္သြယ္ေရး ကိစၥေတြကိုပါ ေဆြးေႏြးမွာျဖစ္ပါတယ္။ အခု ၾသဂုတ္လက်င္းပမယ့္ အစည္းအေ၀းမွာ ေဒသတြင္းအေရးႀကီးတဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးအဆင့္ အစည္းအေ၀းျဖစ္ၿပီး၊ ဒီအစည္းအေ၀းကေန ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြကို ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Kerry အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း မစၥတာ Russel က ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လာမယ့္ ႏို၀င္ဘာလ က်င္းပမယ့္ အေရွ႕အာရွထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပဲြအတြက္လည္း ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာ အစီအစဥ္ေတြ ႀကိဳတင္ ေဆြးေႏြးျပင္ဆင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အေရွ႕အာရွ ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပဲြကိုေတာ့ သမၼတ အိုဘားမား ကိုယ္တိုင္လည္း တက္ေရာက္ဖို႔ ရိွတာမို႔၊ ဒီခရီးစဥ္ဟာ သမၼတ အိုဘားမားအတြက္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဒုတိယေျမာက္ လာေရာက္မယ့္ ခရီးစဥ္လို႔ ေျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုသားၫြန္႔ဦး (VOA)
