 |
| ထုိင္းႏိုင္၊ ကန္ခ်နဘူရီေဒသမွာ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈ ကာကြယ္ေရး သစ္ပင္စိုက္အဖြဲ႔။ |
ထိုင္းႏိုင္ငံ Krachan အမ်ဳိးသား သစ္ေတာဥယာဥ္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္ေလာက္က ေပ်ာက္ဆုံးသြားတဲ့ သစ္ေတာထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေ႐ွာက္သူ ကရင္လူမ်ဳိး Billy ေခၚ ဖိုးလာဂ်ီးအမႈကို အျမန္ဆုံး စုံစမ္းေဖၚထုတ္ေပးဖို႔ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး႐ုံးက ဒီရက္ပုိင္းအတြင္း ေတာင္းဆိုလိုက္ သလို ကရင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔နဲ႔ ကရင္လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြကလည္း ဖိုးလာဂ်ီးအမႈကိုေဖၚထုတ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆို လိုက္ၾကပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ ကိုဉာဏ္ဝင္းေအာင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ထုိင္းႏိုင္ငံသားလည္းျဖစ္တဲ့ ကရင္လူမ်ဳိး Billy ေခၚ ဖိုးလာဂ်ီးကို ထိုင္းႏိုင္ငံ Phetchaburi ခ႐ုိင္ ခရာခ်မ္း သစ္ေတာဥယာဥ္မႉးက ၂ဝ၁၄ ဧၿပီလ ထဲမွာ ေမးျမန္းစရာရွိတယ္ဆိုၿပီး ေခၚယူစစ္ေဆး ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း ဖိုးလာဂ်ီး ေပ်ာက္ဆုံးသြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ခရာခ်မ္း သစ္ေတာ ဥယ်ာဥ္ႀကီးထဲမွာ အျခားကရင္လူမ်ဳိး ရြာသားေတြလည္း ေနထိုင္ၿပီး ေတာင္ယာလုပ္ကိုင္ စားေသာက္ေနၾကတာပါ။ အဆိုပါ ကရင္ရြာသားေတြ ကို ထုိင္းသစ္ေတာအာဏာပိုင္ေတြက ေမာင္းထုတ္ခဲ့ၿပီး ဖိုးလာဂ်ီးက လူ႔အခြင့္အေရး ႐ႈေထာင့္ကေန ဒီကိစၥကို လိုက္လံေဆာင္ရြက္တာေတြ ရွိခဲ့တယ္လို႔ ကရင္လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒီအေတာအတြင္း ထိုင္းသစ္ေမွာင္ခိုအဖြဲ႔တဖြဲ႔က သစ္ခိုးထုတ္ေနတာကို ဖိုးလာဂ်ီးက မွတ္တမ္း ဓါတ္ပုံ႐ုိက္ယူခဲ့တာ ႐ွိခဲ့ပါတယ္။ ဖိုးလာဂ်ီး ေပ်ာက္ဆုံးသြားတဲ့ အေျခေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထုိင္းျမန္မာနယ္စပ္ အေျခစိုက္ ကရင္ သဘာဝဝန္းက်င္နဲ႔ လူမႈကြန္ယက္ KESAN အဖြဲ႔တာဝန္ခံ ေပါလ္စိန္ထြားက ႐ွင္းျပပါတယ္။
“ထိုင္းအစိုးရရဲ႕သစ္ေတာဌာနအဖြဲ႔ေတြက သူတို႔နဲ႔ ပဋိပကၡေတြရွိတယ္။ ထုိင္းရဲ႕ Policy က သူ႔ရဲ႕ National Park ေပါ့ေနာ္၊ ကာကြယ္တဲ့ ေနရာမွာ လူေနမႈ အခြင့္အေရးမရွိဘူးေပါ့။ အဲဒါပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကရင္ေတြရဲ႕ ဓေလ့ထံုးစံက သူတို႔ ေတာင္ယာလုပ္တယ္ေလ။ ေတာင္ယာလုပ္ေတာ့ ေတာအဖြဲ႔ေတြက ကရင္ရြာေတြကို ေမာင္းထုတ္လုိက္တာေပါ့ေနာ၊ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ေနတဲ့ …လား၊ ဘာလား၊ အဲဒါကို မီး႐ႈိ႕ပစ္လုိက္တာေပါ့။ သူကလည္း ကရင္ကိုယ္စားလွယ္တဦးအေနနဲ႔ သူက အဲဒါကို လိုက္ေနတာေပါ့ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ ေနာက္မွာ Krachan ရဲ႕ ထိုင္း officer တေယာက္ေပါ့ေနာ္ ၊ အဲဒီ တရား႐ံုးေက့စ္တခု ရွိတယ္။ …သစ္ထုတ္လုပ္ေရးတခု တေနရာမွာ သြားေတြ႔ၿပီးေတာ့ သူက ဓာတ္ပံု႐ိုက္ထားတာ။ အဲဒီ ဓာတ္ပံုသြား႐ိုက္ထားတာက အႏၱရာယ္ႀကီးတယ္။ ဘာျဖစ္လဲဆိုရင္ သူက အဲဒီ case ကို ျဖစ္လာလို႔ရွိရင္ ခုနက National Park ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္က သူ ရာထူးျပဳတ္မယ္။ ၿပီးေတာ့လည္း ဒီကိစၥေတြ ေပၚလာမယ္ေလ။ ဆိုေတာ့ အဲဒါ အစေပ်ာက္ေအာင္ အဲလိုမ်ဳိးလုပ္တာလား…ဆိုတာက အဲဒါက suspect တခုအေနနဲ႔ေပါ့ေနာ္၊ Case ေပါ့ေနာ္။”
ဖိုးလာဂ်ီးေပ်ာက္ဆုံးမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြက စုိးရိမ္ေနၾကပါတယ္။ ထုိင္းအေျခစိုက္ Forum Aisa အဖြဲ႔ရဲ႕ဒါ႐ိုက္တာ Evelyn Balais Serrana က အခုလို မွတ္ခ်က္ေပးေျပာဆုိပါတယ္။
“ထုိင္းႏိုင္ငံဟာ ဒီမုိကေရစီလို႔ေျပာေနေပမယ့္ မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့အေျခေနကိုၾကည့္ရင္ လူေတြ စိုးရိမ္ေၾကာက္႐ြံ႕ေနၾကတာကို က်မတု႔ိ သတိထားမိပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔တခ်ဳိ႕က ေၾကညာခ်က္ေတြမွာ ပူးေပါင္းပါဝင္တာေတြလုပ္ၾကေပမယ့္ အရဲစြန္႔ၿပီး အမည္မေဖၚ လိုၾကပါဘူး။”-လုိ႔ Serrana က ေျပာသြားတာပါ။
ဖိုးလာဂ်ီး ႐ုတ္တရက္ေပ်ာက္ဆုံးဟာ အျခားေသာ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္႐ွားသူေတြကုိ စိုးရိမ္စိတ္ ဝင္ေစတယ္လို႔ ထုိင္းျမန္မာနယ္စပ္အေျခ စိုက္ ကရင္လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့ KHRG ကလည္းေျပာပါတယ္။ ေစာအဲလ္ဘတ္ဟာ အဖြဲ႔ရဲ႕ တာဝန္႐ွိသူတဦးပါ။
“သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အဲလိုမ်ဳိး ထဲထဲဝင္ဝင္လႈပ္ရွားေနတာ ထိုင္းႏုိင္ငံဘက္မွာ သိပ္ၿပီးေတာ့ မရွိဘူးေပါ့ေနာ္၊ ထြန္းထြန္း ေပါက္ေပါက္ဆိုရင္ သူက အဲလိုမ်ဳိး တေယာက္ပဲရွိတယ္။ အဲလိုရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးမွာ သူ႔လိုမ်ဳိး လုပ္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ အဟန္႔အတား တခုျဖစ္တယ္။ ေနာက္ တရားဥပေဒအရ စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေပးဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ေတာင္းလည္း ေတာင္းဆိုခ်င္တယ္ေပါ့။”
ထိုင္းရဲေတြကေတာ့ Billy ေခၚ ဖိုးလာဂ်ီး ေပ်ာက္ဆုံးမႈကို စုံစမ္းေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဖိုးလာဂ်ီးအမႈကို စုံစမ္းစစ္ေဆးေနစဥ္မွာ ထုိင္းအာဏာပိုင္ ေတြက Krachan အမ်ဳိးသားသစ္ေတာဥယာဥ္မႉးကုိ အဲဒီ ရာထူးတာဝန္ကေန ေရႊ႕ေျပာင္းလုိက္ပါတယ္။ ဖိုးလာဂ်ီးေပ်ာက္ဆုံးသြားမႈဟာ Krachan အမ်ဳိးသားသစ္ေတာဥယာဥ္ဝန္ထမ္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ႏုိင္တယ္လို႔ မိသားစုဝင္ေတြရဲ႕စြပ္စြဲခ်က္႐ွိေနခ်ိန္မွာ သစ္ေတာဥယာဥ္မႉးကုိ ေျပာင္းလုိက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထိုင္းတရား႐ုံးက ကန္႔ကြက္ခဲ့ပါတယ္။
ကိုဉာဏ္ဝင္းေအာင္ / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
