ေရြးေကာက္ပဲြဝင္ဖို႔အတြက္ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ မွတ္ပံုတင္ခြင့္ရထားတာတဲ့ပါတီေပါင္း ၇၁ ပါတီရွိေနၿပီး မွတ္ပံုတင္ေလ်ာက္ထားဆဲပါတီ ၁၇ ပါတီရွိေနပါတယ္။ ပါတီမွတ္ပံုတင္ခြင့္ ေနာက္ဆံုးရက္က ဧၿပီ ၃၀ ရက္ေန႔ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ထပ္ပါတီေတြ ထပ္မံေလ်ာက္ထားမယ့္ အလားအလာေတြလည္းရွိေနပါတယ္။ ဒီထဲက အၿငိမ္းစား စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ဖဲြ႕စည္းထားတဲ့ပါတီလို႔ သတင္းေတြထြက္ေပၚေနၿပီး လူေတြ စိတ္၀င္စားေနတဲ့ အမ်ိဳးသားပါတီက နာယက ဦးေနဇင္လတ္ကို ဒီဗြီဘီ ကသီးသန္႔ေမးျမန္းထားပါတယ္။
အသစ္ဖဲြစည္းလိုက္တဲ့ ပါတီနာမည္ဘယ္လိုေပးထားလဲ၊ ဥကၠ႒အျဖစ္ေကာ ဘယ္သူက တာဝန္ယူထားပါလဲ။
“ပါတီနာမည္ကေတာ့ National Party ဗ်။ အမ်ိဳးသားပါတီေပါ့ေနာ္။ အဲ့တာေလာက္ေတာ့ က်ေနာ္ေျပာ လို႔ရတယ္။ ေနာက္သူတို႔ဘာသူတို႔ ဥကၠ႒ ကဘယ္သူ ဒု-ဥကၠ႒က ဘယ္သူဆိုတာ သတ္မွတ္ထားတာေတာ့ ရွိတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ အခုခ်ိန္မွာ ပါတီဖဲြ႕စည္းခြင့္မက်ေသးေတာ့ႀကိဳေျပာလို႔ မေကာင္းေသးဘူး။ သတင္း ထြက္သြားတာက က်ေနာ္က နာယက၊ နာယကကေနၿပီးေတာ့ ဥကၠ႒နဲ႔မ်ား မွားေနၾကလားမသိဘူး၊ က်ေနာ္ေထာင္တဲ့ပါတီပဲျဖစ္ေနၾကတယ္။ မွားတယ္ဗ်။”
ပါတီဝင္ဦးေရ ဘယ္ေလာက္ရွိမလဲ။
“သူတို႔ေျပာတာကေတာ့ သူတို႔အစီစဥ္ေလးကေကာင္းပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီသင္တန္းကလည္း Master level ေလာက္ထိတတ္ထားျပီးျပီ နဂိုကတည္းကလည္း ျပင္ပအေတြ႔အႀကဳံကိုသူတို႔ အားေကာင္းခဲ့တဲ့ သူေတြျဖစ္တာေၾကာင့္ သူတို႔ တကယ့္ well structure လုပ္ထားပါတယ္။ အဲ့ေတာ့ က်ေနာ္ကေတာ့ သူတို႔ guide ပဲလုပ္ေပးရတာေပါ့ဗ်ာ။ ဥပမာအားျဖင့္ ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ ကေနၿပီးေတာ့ တရားဝင္မက်ေသးတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ႀကိဳၿပီး သတင္းေပးတာေတာ့မေကာင္းဘူး။ အဲ့တာဆိုရင္ ပါတီစည္းကမ္းေဖာက္ဖ်က္ရာ က်မယ္။ အဲ့ေတာ့ က်လာလို႔ရွိရင္ေတာ့ သူတို႔ Press လုပ္မွာပါ။ အဲ့ဒီက်ရင္ ပါတီဖဲြ႔စည္းပံု၊ ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒေတြ၊ ျပည္တြင္းမူဝါဒ၊ စီးပြားေရးမူဝါဒ၊ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့မူဝါဒေတြ အကုန္လံုးသူတို႔ ခ်ျပမွာပါ။”
သတင္းေတြထြက္ေပၚေနတာကေတာ့ ပါတီမွာ အၿငိမ္းစားယူထားတဲ့ စစ္ဘက္က လူႀကီးေတြ ပါဝင္တယ္ ဆိုတာဟုတ္ပါသလား။ ဘယ္သူေတြနဲ႔ ဖဲြ႔စည္းထားပါသလဲ။
“နံပါတ္ ၁ ကေတာ့ အရင္က လူႀကီးေတြ၊ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတို႔ ဘာတို႔ ပါတယ္ဆိုတာကေတာ့ လံုးဝ မဟုတ္ ပါဘူး။ အဓိက ပါဝင္ၾကတာက ဒီလိုဗ်။ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးႏွစ္ကစျပီးေတာ့ က်ေနာ္ သင္တန္းေတြ ဖြင့္ေပးတယ္။ မဟာဗ်ဴဟာနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာေလ့လာေရးစင္တာ ကေန သင္တန္းေတြဖြင့္ေပးတယ္။ အဲ့သင္တန္းကို တက္ေရာက္ခြင့္ရွိသူေတြ အကုန္လံုး၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီ မည္သည့္ပါတီမဆို တက္ေရာက္ခြင့္ရွိတယ္။ ေနာက္ အရပ္ဖက္အဖဲြ႔အစည္းေတြလည္း တက္ေရာက္ခြင့္ရွိတယ္။ NGO ၊ INGO ေတြလည္းတက္ခြင့္ရွိတယ္။ သာမာန္ျပည္သူေတြလည္း တက္တယ္။ Free to All ေပးထားပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ ႏိုင္ငံေရးစီမံခန္႔ခဲြမႈ ဆိုၿပီးတခုဖြင့္တယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ public administration ျပည္သူ႔ေရးရာစီမံခန္႔ခဲြေရးဆိုၿပီး တခုဖြင့္တယ္။ ေနာက္တခုက စီးပြားေရးစီမံခန္႔ခဲြေရးဆိုၿပီးတခုဖြင့္တယ္။ တိုင္းျပည္အတြက္က ဒီသံုးခ်က္က ဒီက႑သံုးခုက ေတာ္ေတာ္ေလးလိုအပ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ ယူဆတယ္။
နံပါတ္တစ္ ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံေရး ကို ေကာင္းေကာင္း မသိခဲ့ဘူး။ ႏိုင္ငံေရးကို သိရမယ္။ သိၿပီးရင္လည္း အဲ့ဒီႏိုင္ငံေရးကို ဘယ္လိုုစီမံခန္႔ ခဲြရမလဲဆိုတဲ့ အတတ္ပညာ ကိုလည္း သိရ မယ္။ ေနာက္တခုက သူတို႔ အေရြးခ်ယ္ခံၾက ရတယ္ ဆိုရင္ ထိေတြ႔ရမွာက ျပည္သူေတြနဲ႔ပဲေလ။ အဲ့ေတာ့ ျပည္သူ႔ေရးရာဘာသာရပ္ကို က်ေနာ္ Master level ထိသင္ေပးပါတယ္။ ေနာက္တခုက တိုင္းျပည္ တျပည္မွာ အၿမဲတန္း လိုအပ္ေနတာက စီးပြားေရးပဲ။ စီးပြားေရး စီမံခန္႔ခဲြမႈကိုလည္း Master level ထိသင္ေပးပါတယ္။ အဲ့သံုးခုကို တစ္ပါတီ ႏွစ္ပါတီထဲမဟုတ္ပဲ free ေပ့ါ။
အားလံုးကို ဖြင့္ေပးလုိက္တယ္။ က်ေနာ့္ဆီမွာ NLD တို႔ NDF တို႔ အစံုပဲ၊ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြလည္းပါပါတယ္။ ပါတီေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ လာတတ္ၾကတယ္။ နဂိုတည္းက လာတတ္ ထဲက ရည္ရြယ္ခ်က္ တခ်ိဳ႕ရွိၾကတယ္ေလ။ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးႏွစ္ထဲက ေပါ့။ တခ်ိန္ၾကရင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေထာင္မယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြဝင္ၾကမယ္။ ဆိုေတာ့ အဲ့တာကို ကြ်န္ေတာ္က မည္သူမည္သည့္ပါတီပဲေထာင္ေထာင္ေပါ့ က်ေနာ္ကေက်ာင္းကေနၿပီးေတာ့ ကူညီပံပိုးေပး တယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီအခုေထာင္လုိက္တဲ့ ပါတီက အဲ့ဒီထဲကေပါ့ background အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ေပါ့။ အထူးသျဖင့္ ကေတာ့ ႏို္င္ငံေရးသမား၊ စီးပြားေရးသမား၊ ႏိုင္ငံကို တစံုတရာ တိုးတက္ေအာင္လုပ္ခ်င္သူေတြ စုဖဲြ႕ထားတဲ့ ပါတီျဖစ္ပါတယ္။
ဒါဆို တျခားပါတီေတြကေန ကူးေျပာင္းလာသူေတြ ဝင္လာတဲ့သူေတြ ရွိတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရမလား။
“အမ်ားစု ၉၅ % ကေတာ့ လူသစ္ေတြခ်ည္းပဲဗ်။ ၅% ေတာ့ ရွိမလားမသိဘူး။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ကိုယ့္ပါတီကို စိတ္ကုန္ၿပီးဝင္လာမယ့္သူေတာ့ တေယာက္စ ႏွစ္ေယာက္စ ရွိမယ္လို႔ ယူဆတယ္။”
ပါတီထူေထာင္ျဖစ္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ပါတီထူေထာင္ဖို႔ ဘယ္အခ်ိန္တည္းကႀကံရြယ္ျဖစ္ၾကတာလဲ။
“အဲ့တာက အယူအဆ မွားေနၾကတာပါ။ က်ေနာ္က ပါတီထူေထာင္သူမဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္မွာ အစီစဥ္ မရွိပါဘူး။ က်ေနာ္က လက္ရွိမွာ သမၼတႀကီးရဲ႕အႀကံေပး။ က်ေနာ့္တာဝန္ က်ေနာ္ ထမ္းေဆာင္ၿပီးရင္ က်ေနာ့္ စီးပြားေရး က်ေနာ္ျပန္လုပ္ဖို႔ပဲရွိတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း က်ေနာ့္သင္္တန္းသား သင္တန္းသူေတြကေပါ့ဗ်ာ သူတို႔ဟာသူတို႔ ပါတီေထာင္မယ္။ သူတို႕ဟာသူတို႔ ဥကၠ႒ အတြင္းေရးမွႉးစသျဖင့္ ေရြးခ်ယ္မယ္။ သို႔ေသာ္လည္း က်ေနာ္ကို ဒီသင္တန္းကို စျပီး ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပး တဲ့သူေပါ့ဗ်ာ။ သူတို႔က က်ေနာ္ကို နာယက အေနနဲတင္တာ။ ဆိုေတာ့ ဥပမာ ပါတီ သံုးေလးခု ထြက္လာတယ္ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ။ တခုခုက က်ေနာ့္ကို နာယက အေနနဲ႔ လုပ္ေပးပါဆို ျငင္းမသာဘူးေလ။ သို႔ေသာ္လည္း က်ေနာ္က ဥကၠ႒တို႔ ဘာတို႔ ရာထူး ယူမထားဘူး။ ေျပာရရင္ က်ေနာ္က Non Exceutive ေပါ့ဗ်ာ။ အခုေထာင္လုိက္တဲ့ပါတီကလည္း က်ေနာ္ နယက ပဲေနတာ။ ဥကၠ႒မဟုတ္ဘူး။ လူေတြက မွားမွားေနတာ။ က်ေနာ္ေထာင္တဲ့ပါတီလို႔ ထင္ေနၾကတာ။”
အခုဖဲြ႕စည္းလုိက္တ့ဲ အမ်ိဳးသားပါတီဟာ လာမယ့္ေရြးေကာက္ပဲြမွာ အင္အားႀကီးပါတီ ၂ ခုျဖစ္တဲ့ ျပည္ခိုင္းၿဖိဳး ပါတီ၊ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ပါတီတို႔နဲ႔အၿပိဳင္ ျဖစ္လာမယ့္ပါတီျဖစ္လာမယ္လို႔ ျမင္သလား။
“က်ေနာ့္ အျမင္ကေတာ့ သူတို႔အခ်ိန္ နည္းနည္းနည္းသြားတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း သူတို႔က မဟာ ဗ်ဴဟာေတာ့ေကာင္းတယ္ဗ်။ ဆိုေတာ့ ၂၀၁၅ က ေလွကား တဆင့္လို႔ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ယူဆတယ္။ ၂၀၂၀ မွာေတာ့ အင္အားႀကီးပါတီျဖစ္လာႏို္င္တယ္။ အခုကလည္း impact ကလည္းေတာ္ေတာ္ေလးႀကီးေန တယ္ေလ။၂၀၁၅ မွာကေတာ့ တစံုတရာေတာ့ သူတို႔ျဖစ္လာႏို္င္ပါတယ္။ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးနဲ႔ NLD ေလာက္ေတာ့ သူတို႔ ၂၀၁၅ မွာေတာ့ အခ်ိန္သိပ္နည္းသြားတဲ့အတြက္ မႀကီးႏိုင္ဘူးေပါ့။
DVB
