အစိုးရနဲ႔တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြၾကား တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္လက္မွတ္ထိုးဖို႔ လုပ္ေဆာင္ေနခ်ိန္မွာပဲ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ေဒသမွာေတာ့ ကခ်င္လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔နဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ၾကား တုိက္ပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္ေနပါတယ္။ စစ္ေရးတင္းမာေနတဲ့ ဖားကန္႔ ဘက္မွာ စစ္တပ္ဘက္က ေဒသခံျပည္သူေတြကို လံုျခံဳေရးတင္းက်ပ္စြာ စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ၾကာျမင့္ လာၿပီျဖစ္တဲ့ ကခ်င္စစ္ဒဏ္သင့္ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ စခန္းေတြမွာေတာ့ စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္ေတြ ပိုတိုးလာေနတဲ့အေျခအေနျဖစ္ေနလို႔ စားနပ္ရိကၡာ၊ ေဆးဝါးပစၥည္း စတဲ့ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရပါတယ္။ မဆုမြန္က စံုစမ္းၿပီး အေသးစိတ္ တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ KIO အပါအဝင္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြကကိုယ္စားလွယ္ေတြပါဝင္တဲ့ တႏုိင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆုိင္ရာ ညႇိႏိႈင္းေရးအဖြဲ႔ NCCT နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရးအဖြဲ႔ UPWC တို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔က သမၼတဦးသိန္းစိန္ ေရွ႕ ေမွာက္မွာ တႏိုင္ငံလံုးအတုိင္းအတာနဲ႔ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္မူၾကမ္းကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကပါတယ္။ အၿပီးသတ္ စာခ်ဳပ္လက္မွတ္ မေရးထိုးၾကခင္ လာမယ့္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔မွာလည္း ဝျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီ ဌာနခ်ဳပ္ရွိရာ ပန္ဆန္းမွာ တိုင္းရင္းသားညီလာခံတရပ္ က်င္းပဖို႔လည္း ရွိေနတာပါ။
ဒီလိုမ်ိဳး တျပည္လံုး အတုိင္းအတာနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနၾကခ်ိန္မွာပဲ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ေဒသဘက္မွာ တုိက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ ေကအိုင္ေအ တပ္စခန္းခ်ရာ ေကအိုင္ေအ တပ္ရင္း (၆) နယ္ေျမထဲ ျမန္မာအစိုးရတပ္ တပ္မ (၄၄) လက္ေအာက္ခံတပ္ရင္းနဲ႔ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္တို႔ၾကား တုိက္ပြဲေတြျဖစ္ပြားခဲ့တယ္လို႔ ဖားကန္႔ေဒသခံတဦးလည္းျဖစ္တဲ့ ကခ်င္လူမႈကြန္ယက္ အဖြဲ႔က ကိုစာဂ်ီက အခုလိုေျပာျပပါတယ္။
“ဟုတ္တယ္၊ မေန႔ကစၿပီး တုိက္ပြဲျပန္ျဖစ္တယ္။ အရင္တိုက္ပဲြျဖစ္ခဲ့တဲ့ တပ္ရင္း (၆) … ေအာင္ဘာေလရြာအထက္ေပါ့။ အဲဒီမွာ တပ္စခန္းျပန္ခ်တယ္။ အဲဒီေနရာကို ျပန္ၿပီးေတာ့ ထုိးစစ္ဆင္လာတယ္လို႔ ေျပာတာပဲ၊ တပ္မေတာ္ဘက္က။ အဲဒါေၾကာင့္ ဟုိဘက္က ခုခံတဲ့အေနနဲ႔ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ တိုက္ပြဲျဖစ္တယ္။”
စစ္ေရးတင္းမာမႈရွိၿပီး ေဒသတြင္း နယ္ေျမတည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းလံုၿခံဳမႈမရွိျဖစ္ေနတဲ့ ဖားကန္႔မွာ ျမန္မာအစိုးရတပ္ဘက္က ေဒသခံကခ်င္ျပည္သူေတြကို လမ္းခရီးဂိတ္ေတြမွာ စစ္ေဆးမႈေတြကို လံုၿခံဳေရးတင္းက်ပ္စြာေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ ဆက္ေျပာပါတယ္။
“ဖားကန္႔လမ္းမွာ။ ေနရာ ၃ - ၄ ခုမွာ စစ္တပ္ check point ေပါ့။ စစ္ေဆးေရးဂိတ္မွာ မွတ္ပံုတင္စစ္တယ္။ ကားကို ေမႊေႏွာက္ရွာေဖြၿပီးေတာ့မွ အဲဒီ စစ္တဲ့ဟာေတြ ရွိတယ္။ အခု ဒီမနက္ ခရီးသြားလာတဲ့ျပည္သူေတြကို မွတ္ပံုတင္စစ္တာတုိ႔၊ ကားကို အစအဆံုးေမႊေႏွာက္ၿပီးေတာ့ ခုံေတြပါ လွပ္စစ္တဲ့ဟာေတြ ရွိတယ္ေပါ့။ လယ္ျပင္ထိပ္ ဝင္ခါနီးတဲ့ေနရာေတြ..ဖားကန္႔မေရာက္ခင္ လမ္းေပၚမွာေတာ့ အဲလို ဒုကၡေပးတဲ့ဟာေတြ၊ ဒါေပမယ့္ လူမေတြ႔တ့ဲေနရာ ရြာေတြ…အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ေနရာ၊ လူရင္းေတြရွိတဲ့ ရပ္ရြာသားေတြ ေတြ႔လို႔ရွိရင္လည္း သူတို႔က ဒုကၡေပးတတ္တဲ့ဟာေတြ ရွိတာေပါ့ေနာ္။”
ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္းနဲ႔ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းက ကခ်င္တပ္မဟာေတြ စခန္းခ်ထားတဲ့ စစ္အေျခစိုက္စခန္းတခ်ိဳ႕ကို ျမန္မာအစိုးရတပ္ေတြဘက္က ဝင္ေရာက္တုိက္ခိုက္ေနတဲ့ စစ္ေရးအေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ကခ်င္သတင္းစဥ္ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ကိုေနာ္ဒင္းက အခုလိုေျပာျပပါတယ္။
“ဖားကန္႔ကေတာ့ အဓိက ကေတာ့ သူ႔ရဲ႕ေနာက္ခံကေတာ့ KIA တပ္ရင္း (၆) အေျခစိုက္စခန္းကို ေနရာေတာင္မွ အစိုးရတပ္ဘက္က သိမ္းထားတဲ့အပိုင္းေတြရွိတယ္ေလ။ KIO ဘက္ကေတာ့ ေနာက္ဆုတ္ေပးတယ္။ သူတို႔ ထပ္ေျပာင္းထားတဲ့ တပ္မဟာ (၆) စခန္းေတြကို အစိုးရတပ္က သူတို႔ကို ေမာင္းထုတ္တယ္။ ျပန္သိမ္းလိုက္တယ္ဆိုေတာ့ အစိုးရက KIA တပ္ေတြကို ဖားကန္႔ကေနၿပီးမွ လံုးဝ ဖယ္ရွင္းခ်င္တယ္၊ ေမာင္းထုတ္ခ်င္တယ္။ KIO ဘက္ကလည္း သူ႔ရဲ႕ေနရာဆိုေတာ့ အဲဒါကိုေတာ့ လက္ခံဖို႔ေတာ့ မရွိဘူး။”
တုိက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေနတာ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီၾကာျမင့္လာၿပီျဖစ္တဲ့ ကခ်င္ေဒသထဲ ေကအိုင္အိုထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမထဲက စစ္ေျပးဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာေရာ၊ ျမန္မာအစိုးရ တပ္ဘက္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ စစ္ေျပးဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာပါ ဒုကၡသည္ေတြ ပိုတိုးလာေနသလို ေတာေတာင္ေတြထဲ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနဆဲ IDP ေရႊ႕ေျပာင္းစစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြအတြက္ပါ စားနပ္ရိကၡာအခက္အခဲနဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာမႈအကူအညီေတြ အေရးေပၚလုိအပ္ေနတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။
“ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕အေနအထားကေတာ့ လံုးဝ ျပန္လို႔လည္း မရေသးဘူး။ ကခ်င္ျပည္နယ္အစုိးရဘက္ကေတာ့ ဒုကၡသည္ျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖို႔ အတြက္ေတာ့ သူတို႔လုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေလာေလာဆယ္အေနအထားအရကေတာ့ ဘယ္လိုမွ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြက ဘာမွလည္း မစေသးဘူး။ ဘာမွ အေျခအေန သူတို႔ ျဖစ္လာမယ္ဆိုတာလည္း မသိေသးဘူး။ KIO အေနနဲ႔ကလည္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆိုတာကေတာ့ အဖြဲ႔အေနနဲ႔ကလည္း မလုပ္ေသးဘူးဆိုေတာ့ ဒုကၡသည္ျပႆနာေတြကေတာ့ ဘယ္လိုမွ ေျဖရွင္းလို႔ မရတဲ့အေျခအေနမွာ ေရာက္ေနတာေပါ့ေနာ္။ ဒီဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ တုိးလာတဲ့အေနအထားမွာ ရွိတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ဖားကန္႔ဘက္မွာလည္း တိုးလာတယ္။ တပ္မဟာ (၃)၊ တပ္မဟာ (၄) ေပါ့ေနာ္။ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း။ ဒုကၡသည္ရဲ႕အေျခအေနကေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔တိုးလာတဲ့အေနအထားမွာေတာ့ ရွိေနတာေပါ့။”
ကခ်င္ေဒသတြင္း စစ္မီးၿငိမ္းႏုိင္ေရးအတြက္လည္း ၿပီးခဲ့တဲ့မတ္လက ေနျပည္ေတာ္မွာ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္း ေကာ္မတီဥကၠ႒ ဒုတိယသမၼတ ေဒါက္တာစိုင္းေမာက္ခမ္း၊ ဒုဥကၠ႒ေတြျဖစ္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ဦးေအာင္မင္း၊ ဦးသိန္းေဇာ္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔နဲ႔ ေဒါက္တာ လဂ်ာ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဂြမ္ေမာ္ ဦးေဆာင္တဲ့ ေကအိုင္အို ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔တို႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ ပထမဆံုးအႀကိ္မ္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေကအိုင္အိုအဖြဲ႔ဟာ သမၼတဦးသိန္းစိန္၊ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္နဲ႔လည္း ေနျပည္ေတာ္မွာ သီးျခားစီ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾကၿပီးလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေတြ႔ဆံုခဲဲ့ရာမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမႈေတြ ဆက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ဖို႔၊ႏွစ္ဘက္တပ္ဖြဲ႔ ေအာက္ေျခမွာ ပစ္ခတ္ တိုက္ခိုက္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔နဲ႔ ႏွင့္ တိုက္ပြဲေတြဆက္လက္ မျဖစ္ပြားေစေရး ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔အပါအဝင္တပ္ေနရာခ်ထားေရး ကိစၥေတြကိုပါ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကေပမဲ့လည္း အခုခ်ိန္ထိကေတာ့ ကခ်င္ေဒသတြင္း တုိက္ပြဲေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
မဆုမြန္ / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
