“မိုင္းတြင္း တူးေဖာ္မႈေၾကာင့္ မိုင္းတြင္းအနီးရိွ ျမိဳ႕ဦးဘုရားသည္လည္း ယခုအခါ အုတ္ပံုဘ၀သို႔ေရာက္ရိွေနျပီး ျပန္လည္ျပဳျပင္ေပးမည္ဆိုသည့္ ကတိစကားမ်ား ေလေပၚတြင္ ေပ်ာက္ကြယ္ေနေၾကာင္း ယင္းအုတ္ပံုက သက္ေသထူလ်က္ရိွသည္။ … ”
----- ----- ----- -----
ရွမ္းေတာင္ပိုင္း၊ ပင္ေလာင္းျမိဳ႕နယ္ ေနာင္တရားျမိဳ႕နယ္ခဲြ ျပင္သာရြာအနီးရိွ ေက်ာက္မီးေသြးသံုး ေရေႏြးေငြ႕ ဓာတ္အားေပးစက္ရံုနွင့္ ေက်ာက္မီးေသြးထုတ္လုပ္သည့္ မိုင္းတြင္းေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ား ယခင္ကမျဖစ္ဖူးသည့္ ေရာဂါေ၀ဒနာဆန္းမ်ား ခံစားလာရျပီဟု တီက်စ္ေဒသခံမ်ားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
တီက်စ္ရိွ ေက်ာက္မီးေသြးမိုင္းတြင္းထြက္ ေက်ာက္မီးေသြးျဖင့္ ေရေႏြးေငြ႕စက္ရံု လည္ပတ္သည့္အခါမ်ားတြင္ ၎အနီးေက်းရြာမ်ားမွ အသက္ရွဴက်ပ္သည္အထိ မီးခိုးေငြ႕နွင့္ျပာမ်ား ဖံုးလႊမ္းေလ့ရိွသည္ဟု ဆိုသည္။ ''ေန႔တိုင္း ကၾကီး ခေကြး ေရးလို႔ရတယ္။ စက္ရံုက မီးခိုးျပာေတြေၾကာင့္ေလ''ဟု အသက္ ၅၀ ေက်ာ္ ေဒသခံအမ်ဳိးသမီးၾကီး တဦးက ျပာဖံုးၾကမ္းျပင္ေပၚ၌ သူမ၏လက္ညွဳိးျဖင့္ ေရးျခစ္၍ရွင္းျပသည္။
ဓာတ္ေငြ႕မ်ား အနံ႔ဆိုးျခင္း၊ ေက်ာက္မီးေသြးတြင္းက စြန္႔ပစ္ထားသည့္ အညစ္အေၾကးပံုမွာ ရြာထက္ပင္ျမင့္ေမာက္ေနျခင္း၊ ထိုမွ ရလာသည့္ အနံ႔ဆိုးမ်ားေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူလူအမ်ားမွာ အေရျပား ယားယံျခင္း၊ မ်က္စိနာျခင္း၊ အသက္ရွဴက်ပ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚေနသည္။ ပိုက္ဆံတတ္နိုင္သူအခ်ဳိ႕မွာ အျခားျမိဳ႕ရြာမ်ားသို႔ ေျပာင္းေျပးေနၾကသည္။
ျပာမႈန္မ်ား ေန႔စဥ္ တန္ခိ်န္ ၁၀၀ အနည္းဆံုး ထြက္ေၾကာင္း၊ ေက်ာက္မီးေသြးမိုင္းမွ စြန္႔ပစ္အညစ္အေၾကးမ်ားမွာ ဘီလူးေခ်ာင္းတြင္း စီး၀င္ေနသည္ဟု ပအို၀္းလူငယ္အစည္းအရံုး၏ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွ သိရသည္။
ယင္းေက်ာက္မီးေသြးစီမံကိန္းမွာ အင္းေလးကန္နွင့္ ၁၃ မိုင္ခန္႔သာ ကြာေ၀းျပီး တရုတ္နိုင္ငံ အမ်ဳိးသားအၾကီးစား စက္မႈလုပ္ငန္းေကာ္ပိုေရးရွင္းနွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွဧဒင္အုပ္စုနွင့္ ရွမ္းရိုးမနဂါးကုမၸဏီတို႔ ဖက္စပ္ ေဆာင္ရြက္ၾကေၾကာင္း သိရသည္။
ယင္းစီးမံကိန္းမွ ထြက္ရိွသည့္ ညစ္ညမ္းေရမ်ားသည္ တီက်စ္ ေခ်ာင္းထဲမွ အထက္ဘီလူးေခ်ာင္း၊ ထိုမွတဆင့္ အင္းေလးကန္ထဲသို႔ စီး၀င္ေနသည္ဟုလည္း သိရသည္။ အင္းေလးကန္သည္ အာဆီယံ၏ထိန္းသိမ္းရမည့္ အေမြအနွစ္စာရင္း၀င္ျဖစ္သည္။ စီမံကိန္းစတင္စဥ္ကလည္း ေက်းရြာနွစ္ရြာကို အာဏာပိုင္မ်ားနွင့္ ကုမၸဏီမ်ားက အတင္းအဓမၼေရႊ႕ေျပာင္းပစ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
အဆိုပါစက္ရံုေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ားသည္ ယခင္က မျဖစ္ဖူးသည့္ ေရာဂါေ၀ဒနာအသစ္အဆန္းမ်ား စတင္ခံစားေနရျပီး သက္ဆိုင္ရာမွ တာ၀န္ယူေျဖရွင္းေပးရန္ လိုအပ္လ်က္ရွိသည္။ ခံစားေနရသည့္ ေရာဂါေ၀ဒနာမ်ားနွင့္ပတ္သက္၍ ''မ်က္စိနာတဲ့သူေတြနဲ႔ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း ဆိုင္ရာေရာဂါေတြ အျဖစ္မ်ားလာတယ္။ ဒါကို တာ၀န္ရိွသူေတြဘက္က စက္ရံုေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူးေျပာတယ္။ စက္ရံုေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ စက္ရံုမရိွခင္ လြန္ခဲ့တဲ့ဆယ္နွစ္ကိုျပန္သြားၾကည့္လိုက္ ဘယ္သူအဲဒီလို ေရာဂါခံစားဖူးလို႔လဲ ကေလးေမြးရင္လည္း ေပါင္မျပည့္လမေစ့ ေမြးတာေတြ ၾကံဳေနရျပီ။ ဒါေတြက အရင္ကမျဖစ္ဖူးေတာ့ ေဒသအတြက္ ေရာဂါဆန္းေတြျဖစ္ေနတယ္''ဟု အသက္ ၄၀ ၀န္းက်င္ရိွ ေဒသခံအမ်ဳိးသား တဦးက ေျပာသည္။
ယင္းကဲ့သို႔ေဒသ၌ ထိခိုက္နစ္နာမႈမ်ား စတင္ခံစားလာရေသာေၾကာင့္ ၂၀၁၄ ၾသဂုတ္ခန္႔က သက္ဆိုင္ရာသို႔ စာတင္ခဲ့ျပီး လာေရာက္စစ္ေဆးမႈမ်ားျပဳလုပ္ကာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္မႈစစ္တမ္းနွင့္ လူမႈဘ၀ထိခိုက္မႈစစ္တမ္းမ်ား ျပဳလုပ္သြားမည္ဟု ကတိက၀တ္မ်ား ရရိွခဲ့သည္ဟု သက္ဆိုင္ရာမွေျပာၾကားခ်က္အား ကိုးကား၍ေျပာၾကားခဲ့သည္။
လက္ရိွေက်ာက္မီးေသြးသံုးေရေႏြးေငြ႔ ဓာတ္အားေပးစက္ရံုသည္ ခြ်တ္ယြင္းမႈမ်ားရိွေန၍ လည္ပတ္မႈမ်ား ရပ္ဆိုင္းထားျပီး ေက်ာက္မီးေသြးတူးေဖာ္သည့္ မိုင္းတြင္းလုပ္ငန္းမ်ားကေတာ့ ေန႔စဥ္တူးေဖာ္ေနဆဲျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ''သတၱဳမိုင္းတြင္းက ေန႔တိုင္းတူးတယ္၊ ရန္ကုန္-မႏၱေလးထိ ကားၾကီးေတြနဲ႔သယ္တယ္။ သူတို႔တာ၀န္ရိွသူေတြလာတုန္းက အဲဒီကားၾကီးေတြေၾကာင့္ ေဆးရံုဘက္မွာ ရိွတဲ့လမ္းေတြ ပ်က္စီးလို႔ မသယ္ဖို႔ေျပာေတာ့ ေဆးရံုလမ္းမသံုးဘူးလို႔ ကတိေပးတယ္။ လူၾကီးေတြ ကတိေပးလို႔ထင္တယ္။ တလေလာက္ ေဆးရံုဘက္လမ္း မသံုးဘူး။ ေနာက္ေတာ့လည္း ဒီလမ္းပဲသံုးတာပါပဲ။ ဒါေတာင္ လူၾကီး ေတြကတိေပးလို႔ ကိုယ္ေတြကိုသာကတိေပးရင္ တမနက္ေတာင္ နားေထာင္မွာမဟုတ္ဘူး''ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
သက္ဆိုင္ရာ၏ ကတိစကားမ်ားထဲတြင္ လူမႈဘ၀ ထိခိုက္နစ္နာမႈမ်ားနွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္မႈမ်ားအတြက္ ျပန္လည္ကုစားေပးမည္ဟု ေျပာခဲ့ေသာ္လည္း ကတိေပးျပီးခိ်န္မွစ၍ လ်စ္လ်ဳရႈျခင္း ခံေနရဆဲဟု ဆိုသည္။ ''တိရစၧာန္ေတြ အေသေလး ေမြးလာတာတို႔၊ ကိုယ္အဂၤါမစံုဘဲ ေမြးလာတာေတြဟာ အရင္က ဒီေဒသမွာ မၾကားဖူးပါဘူး။ မနွစ္ကဆိုလည္း ခုနစ္တန္းေက်ာင္းသူေလး ေခါင္းကိုက္တာ မခံ နိုင္ဘူးေျပာျပီး ဆံုးသြားတာ၊ ဦးေနွာက္ အေျမွးပါးေရာင္တာတဲ့။ ဒီလိုမ်ဳိးေတြ ဘယ္ေလာက္ထပ္ျဖစ္မယ္ဆိုတာ မသိဘူး။ ဘယ္သူက စစ္တမ္းေကာက္လို႔လဲ ေနမေကာင္းလို႔ ေဆးခန္း ေဆးရံုေကာင္းေကာင္း ျပခ်င္ရင္ ေတာင္ၾကီးကိုတက္ျပီးျပတယ္။ ရြာတရြာမွာ အဲဒီလိုျပနိုင္တဲ့ ပိုက္ဆံရိွသူ ေလး၊ ငါးေယာက္ပဲ ရိွမွာ။ က်န္သူကေတာ့ ကီ်းစားစား၊ ေခြးစားစားထားရတဲ့ သေဘာရိွေနတာ သူတို႔မွာတာ၀န္ရိွတယ္။ စားျပီး လွည့္မၾကည့္ လုပ္တာ''ဟု ေျပာျပခဲ့သည္။
ယင္းေက်ာက္မီးေသြးသံုး ေရေႏြးေငြ႕ဓာတ္အားေပးစက္ရံုအား ၂၀၀၂ ခုတြင္ စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့ျပီး ၂၀၀၅ ဧျပီ ၁၂ တြင္ စတင္ဖြင့္ လွစ္သည္ဟုသိရသည္။ ကုန္က်ေငြ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄၂ ဒသမ ၉၆ သန္းခန္႔ကုန္က်ခဲ့ျပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား မဂၢါ၀ပ္ ၁၂၀ ထုတ္လုပ္နိုင္သည္''ဟု သက္ဆိုင္ရာက ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရသည္။
လက္ရိွ ေက်ာက္မီးေသြးစက္ရံုပ်က္ေန၍ လည္ပတ္မႈရပ္နားထားသည္မွာ ၂ လေက်ာ္ခန္႔ၾကာျမင့္ေနျပီး ယခုအခါ တရုတ္နိုင္ငံသားမ်ားက ျပင္ဆင္မႈမ်ားျပဳလုပ္ေနျပီး မၾကာမီျပန္လည္လည္ပတ္ေတာ့မည္ဟု သိရသည္။ ေက်ာက္မီးေသြးစက္ရံုလည္ပတ္ပါက မီးခိုးျပာေငြ႕မ်ားမွာ အနီးပတ္၀န္းက်င္ရိွ ေက်းရြာေပါင္း ၉ ရြာ ခန္႔သို႔ ဖံုးလႊမ္းေလ့ရိွျပီး ေဆာင္းကာလမ်ားတြင္ ပိုမိုဆိုးရြားစြာခံစားရသည္ဟု ေျပာျပသည္။ ယင္းကဲ့သို႔ မီးခိုးျပာေငြ႕မ်ား၏ ဒဏ္ကိုမခံနိုင္၍ ေျပာင္းေရႊ႕သြားသူအခ်ဳိ႕ရိွေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ ယင္းဒဏ္ကိုပင္ ၾကိတ္မိွတ္ခံစားေနရသည္ဟု ဆိုသည္။
တီက်စ္ရိွ မိုင္းတြင္းတူးေဖာ္မႈနွင့္ ေက်ာက္မီးေသြးစက္ရံု တည္ ေဆာက္ရန္အတြက္ စတင္စဥ္ ၁၉၉၈ ခုနွစ္ခန္႔ကတည္းက ေဒသတြင္ မ်ားစြာနစ္နာမႈမ်ား ၾကံဳေတြ႕လာရသည္ဟု ဆိုသည္။
''အဲဒီတုန္းက သတၱဳတြင္းခြင့္ျပဳမိန္႔ ဧက ၅၄၄ ရိွတယ္။ ေျမယာေလ်ာ္ေၾကး ၁ ဧက ၅ေထာင္ ေပးတယ္။ ကြ်န္မတို႔ အိမ္ကဆို ဧကအမ်ားၾကီးပဲပါတာ။ ေလ်ာ္ ေၾကးလည္းမယူခဲ့ပါဘူး။ ေလ်ာ္ေၾကးကိုလည္း အဲဒီတုန္းက သူၾကီးပဲ ယူသြားတာ''ဟု အမ်ဳိးသမီးတဦးက ေျပာသည္။ ယင္းေက်ာက္မီးေသြး မိုင္းတြင္းစတင္စဥ္က ဧက ၅၄၄ ဧက သိမ္းယူခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခါ သိမ္းယူသည့္ ဧကစုစုေပါင္း ၈၂၄ ဧကအထိ ရိွသြားျပီျဖစ္ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာသည္။
မိုင္းတြင္း တူးေဖာ္မႈေၾကာင့္ မိုင္းတြင္းအနီးရိွ ျမိဳ႕ဦးဘုရားသည္လည္း ယခုအခါ အုတ္ပံုဘ၀သို႔ေရာက္ရိွေနျပီး ျပန္လည္ျပဳျပင္ေပးမည္ဆိုသည့္ ကတိစကားမ်ား ေလေပၚတြင္ ေပ်ာက္ကြယ္ေနေၾကာင္း ယင္းအုတ္ပံုက သက္ေသထူလ်က္ရိွသည္။
မၾကာမီေက်ာက္မီးေသြးစက္ရံု လည္ပတ္ရန္ တရုတ္နိုင္ငံသားမ်ားက ျပင္ဆင္မႈျပဳလုပ္ေနျပီး ေဒသခံအမ်ားစုကေတာ့ စက္ရံုလည္ပတ္မႈေၾကာင့္ နစ္နာဆံုးရံႈးမႈမ်ားနွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္နစ္နာမႈမ်ားအတြက္ စနစ္တက်ေလ့လာမႈမ်ားနွင့္ ေကာင္းမြန္သည့္ ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားအတြက္ ေလေပၚတြင္
ေပးခဲ့သည့္ကတိစကားမ်ားကို ေမွ်ာ္လင့္ရင္းေစာင့္စားေနၾကရသည္ဟု ဆိုသည္။
ေဇာ္ေဇာ္ထြန္း
News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္)
https://www.facebook.com/NewsWatchJournal
