အပစ္ရပ္အဖြဲ႕မ်ားရဲ့
ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး၊ ထူေထာင္ေရးအတြက္ နယ္စပ္ေနဒုကၡသည္ေတြကို ျပည္ တြင္း
ျပန္ပို႔မယ့္အေရးမွာ ေနာ္ေဝအစိုးရရဲ့ Myanmar Peace Support
Initiative(MPSI) အဖြဲ႕က တိုက္ ရိုက္ အကူအညီေပးသြားမယ္လို႔
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ကာလမွာ သတင္း ေတြ
ထြက္ေပၚေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ဂ်ဴလိုင္လက ထိုင္း-နယ္စပ္ ခ်င္းမိုင္ခရိုင္
ဝိန္းဟိုင္ၿမိဳ႕နယ္မွာရွိတဲ့ ကုန္းေက်ာ္ဒုကၡသည္စခန္းက ဒုကၡသည္ေတြက
မုံးထားကို မေျပာင္းေရႊ႕ခ်င္ဘူးလို႔ ေနာ္ေဝးနိုင္ငံက
အလွူရွင္ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ေျပာခဲ့တဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး
စစ္ေျပးဒုကၡသည္မ်ားဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အစမ္း သပ္ခံ သတၱဝါ
မ်ားမဟုတ္တဲ့အတြက္ စစ္မီးထဲ့ ျပန္မပို႔ဖို႔ သၽွမ္းလူထုအဖြဲ႕အစည္းေတြကေန
ထုတ္ျပန္ ေၾကျငာ ခ်က္ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဩဂတ္စ္လ ၂၇ ရက္ေန႔က
ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ျပန္ျခင္း သတင္း စာရွင္းလင္းပြဲကိုလည္းထိုင္းနိုင္ငံခ်င္း
မိုင္ၿမိဳ႕မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့ရာမွာ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ျပန္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္း နဲ႔
ဒုကၡသည္မ်ား ဘက္က ရင္ဆိုင္ ေနရတဲ့အခက္အခဲေတြပါတဲ့အေၾကာင္းအစုံအလင္ကို
သိရေအာင္ အဖြဲ႕ရဲ့ တာဝန္ရွိသူတဦးျဖစ္တဲ့ စိုင္းေခးဆိုင္ ကို
သၽွမ္းသံေတာ္ဆင့္က ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။
ေမး။ ။ ဘာေၾကာင့္ ကုန္းေက်ာ္ ဒုကၡသည္စခန္းက ဒုကၡသည္ေတြကို မုံးထားကို မပို႔ဖို႔ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ျပန္ရတာလဲ။
ေျဖ။ ။ နယ္စပ္မွာေနတဲ့ဒုကၡသည္ေတြဟာ ျပည္တြင္းစစ္မီးကိုေရွာင္ေျပးလာတဲ့လူေတြျဖစ္တယ္။ မုံးထားေဒသခံေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ကိုျပည္တြင္းျပန္ပို႔ရင္ ေနာက္တႀကိမ္ ေနာက္တခါ ဒုကၡထပ္ေတြ႕မွာ စိုးလို႔ ပ။ ကေန႔အေျခအေန အရ ျမန္မာျပည္တြင္းက နိုင္ငံေရးအေျခအေနဟာလည္း တည္ၿငိမ္းေအးခ်မ္းတဲ့ အေျခအေန မရွိေသး ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ နိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းမွုရဲ့ေနာက္ဆက္တြဲေတြျဖစ္တဲ့ စီးပြါးေရးေတာင့္ တင္း ခိုင္မာျခင္း လည္း မရွိ၊ လူေနမွုဘ၀ တိုးတက္ျမင့္မားျခင္းလည္းမရွိေသးတာေၾကာင့္ ဒီဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ပို႔ဖို႔ အခ်ိန္မတန္ ေသးဘူးလို႔ က်ေနာ္တို႔ ေျပာဆိုရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ဒီသတင္းစာရွင္းလင္းပြဲက ေျပာဆိုသြားမွုအျပင္ ဘယ္လို တိုက္တြန္းခ်က္ေတြထပ္ေပး ခ်င္သလဲ။
ေျဖ။ ။ ဘာဘဲလုပ္လုပ္ လူထုဘက္က ေနၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔လူထု ဘယ္လိုေကာင္း က်ိဳးခံ စား ရမလဲ။ ဒုကၡသည္ေတြကို ျပည္တြင္းျပန္ပို႔ရင္ နိုင္ငံေရးအေျခအေန ေျပာင္းလဲလာမွာလား။ မပို႔ရင္ေကာ ေျပာင္းလဲမလား။ ဘယ္သူမွအာမခံခ်က္မေပးနိုင္ဘူး။ နိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေနနဲ႔လဲ ဒုကၡသည္ေတြကို ေနရပ္ ျပန္ေနေစခ်င္ရင္ နိုင္ငံေရးအာမခံခ်က္ေပးနိုင္တဲ့အေနအထိ လုပ္ေပးရမွာေပါ့။ အခြင့္အေရးကိုလည္း ေပးရမွာေပါ့။ လယ္သမားတေယာက္ဟာ သူလုပ္ေနတဲ့လယ္ကြက္တကြက္ကိုေတာ့ ပိုင္ဆိုင္သင့္တာေပါ့။ သူ႔မွာ လယ္ကြက္မပိုင္ဘူးဆိုရင္ ေတာထဲသြားရွာစားရမယ္။ ေတာထဲမွာ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြနဲ႔ေတြ႕ရင္ သူတို႔ေတာင္းတာေပးရမယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာထဲမွာ ဗုံးေတြမိုင္းေတြနင္းမိရင္လဲ ကိုယ္ဘဲေသမယ္။ ဒီဟာေတြ အတြက္အာမခံခ်က္ဘယ္သူေပးနိုင္မွာလဲ။ ဝမ္းေရးေတာင္လည္ပတ္လို႔မရဘူးဆိုတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔ခေလး ေတြအတြက္ ဘယ္ကပိုက္ဆံနဲ႔ ပညာေရးဘက္မွာေထာက္ပံ့ေပးမွာလဲ။ သူတို႔ေနထိုင္မေကာင္းလာရင္ ဘယ္ကေဆးနဲ႔ကုမွာလဲ။ ဘယ္ေဆး႐ုံကို တင္ရမလဲ။ ဒီဟာေတြအတြက္ သူတို႔ကိုအာမခံခ်က္ေပးနိုင္ၿပီလား ဆိုတာ စဥ္းစားသင့္တယ္။ တိုက္ပြဲေတြရပ္တန႔္ၿပီဆိုတဲ့ အာမခံခ်က္ေပးနိုင္မွ ဒုကၡသည္ေတြကို ျပည္တြင္း ျပန္ပို႔ေစခ်င္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကမၻာဆီက မ်က္ႏွာရေအာင္၊ စီးပြါးေရးဘက္မွာမ်က္ႏွာသာရ ေအာင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရးမွာ ဒီစစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြကို အစမ္းသပ္ခံသတၱဝါ၊ မ်က္ႏွာျပဖို႔ သက္သက္ အသုံးခ်ခံရတဲ့ဘ၀ မျဖစ္ေစခ်င္ဘူး။ သူတို႔ေတြဟာ လူသားေတြ္ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ေတြဟာ နိုင္ငံသား ေတြ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ မေမ့ေစခ်င္ဘူး။
ေမး။ ။ဒုကၡသည္ေတြေနရပ္ျပန္ေနခြင့္ရဖို႔ နိုင္ငံေရးအေျခအေနဟာ ဘယ္လိုျဖစ္သင့္သလဲ။
ေျဖ။ ။ ဒီကေန႔ဟာဆိုရင္ နိုင္ငံေရးပါတီေတြ မ်ားျပားတယ္။ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြဆိုရင္လဲ မ်ားျပား တယ္။ ဒီအဖြဲ႕ေတြအားလုံးပါဝင္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲကေန လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွုမရွိေစရဘူး ဆိုတဲ့ဥပေဒ ေပၚလာတဲ့အခ်ိန္ဟာ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ အိမ္ျပန္တဲ့အခ်ိန္ဘဲျဖစ္တယ္။ ဒီဟာမေပၚ ေသး ဘဲ ဒုကၡသည္ ေတြကိုအိမ္ျပန္ပို႔လို႔ မေျပာေကာင္းမဆိုေကာင္းတိုက္ပြဲ ေတြျပန္ျဖစ္မယ္ ဆိုရင္ သူတို႔ေတြ ဘယ္မွာေနရမလဲ။ ဒီလိုဘဲ နယ္စပ္ကိုျပန္ေျပးမွာဘဲ။ အေကာင္းဆုံးကေတာ့ အလွူရွင္ ေတြဟာ ဒုကၡသည္ေတြအေပၚ အေထာက္ အပံ့ျဖတ္ၿပီး ေနရပ္ျပန္ခိုင္းတာထက္ အစိုးရကို တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ၿငိမ္း ခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ဖိအားေပးသင့္ တယ္။
ေမး။ ။ ဒုကၡသည္ေတြကို သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ RCSS/SSA ဌာနခ်ဳပ္ မုံးထားမွာသြားေနဖို႔ တရားဝင္ ဆင့္ေခၚစာေရာက္လာၿပီလား။
ေျဖ။ ။တရားဝင္ေျပာလဲရတယ္ တရားမဝင္ေျပာလဲရတယ္။ အပစ္ရပ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးတယ္ ဆိုကတည္းက အစမ္းသြားထားဖို႔ဆိုတာပါလာတဲ့ကိစၥဘဲ။ ဒါေပမယ့္ ေျပာင္းေရႊ႕ဖို႔ဆိုတာ ေနာ္ေဝးက အလွူရွင္ ေတြက ရိကၡာေတြလာေပးတုန္းက စာရင္းကိုပါထပ္ေကာက္သြားၿပီး ဘယ္ေတာ့ေျပာင္းေရႊ႕ရမယ္ဆိုတာ ေျပာမသြားဘူး။ တရားဝင္သည္ျဖစ္ေစ မဝင္သည္ျဖစ္ေစ ဒုကၡသည္ေတြကို ထပ္မံဒုကၡေရာက္ဦးမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မလိုလားဘူး။
ေမး။ ။ အဲလိုဆိုရင္ အခုလိုေျပာင္းဖို႔ေရႊ႕ဖို႔ေျပာတာက ဘယ္အဖြဲ႕လဲ ။
ေျဖ။ ။ ေရႊ႕ပါလို႔ေတာ့ ဘယ္သူမွမေျပာေသးဘူး။ အစမ္းသြားထားဖို႔ေတာ့ ျပင္ဆင္ေနတယ္။ ဘယ္အဖြဲ႕ လဲဆိုေတာ့ ၁- ကေတာ့ အလွူေငြ ရိကၡာေတြေပးေနတဲ့ေနာ္ေဝးနိုင္ငံက တည္ေထာင္ထားတဲ့ Myanmar Peace Support Initiative (MPSI) ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေထာက္ပံ့ေရးအဖြဲ႕ေပါ့။ ဒုကၡသည္ေတြကို သူတို႔က ကူညီေထာက္ပံ့ထားေတာ့ သူတို႔ လုပ္ခ်င္ျဖစ္ခ်င္တဲ့အတိုင္း လုပ္ေပးရေတာ့မယ့္အေျခအေနမွာရွိတယ္။
ေမး။ ။ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက လုပ္ေနတာ တႏွစ္သက္တမ္းရွိသြားၿပီ။ စစ္မွန္တဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျမင္ရလား။
ေျဖ။ ။ဟုတ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္တပ္ဖြဲ႕နဲ႔ အစိုးရရဲ့စစ္တပ္တို႔အပစ္ရပ္ေရး လုပ္လာ ၾကတာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလကတည္းကဘဲ။ ခုခ်ိန္ထိ တိုက္ပြဲက အႀကိမ္ ၃၀ ထက္မနည္းျဖစ္ေနတုန္းဘဲ။ ဒီပုဂၢိဳလ္ေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုတကယ္ျမတ္နိုးတယ္ဆိုရင္ တိုက္ပြဲေတြဆက္ျဖစ္ေနစရာအေၾကာင္းမရွိဘူး။ ျဖစ္ခဲ့တဲ့တိုက္ပြဲကိုျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က က်ဴးလြန္တိုက္ခိုက္လာတဲ့ တိုက္ပြဲေတြ ဘဲျဖစ္ေနတယ္။ အစီအစဥ္ခ်ၿပီးအကြက္က်က်တိုက္ခိုက္ေနတာဘဲလို႔လူေတြက ျမင္ေနၾကတယ္။ သိေနၾက တယ္။ နားလည္မွုလြဲမွားလို႔ ပစ္ခတ္မွုျဖစ္ရတာပါလို႔ခ်ည္း ဆင္ေျခေပးတယ္။ နားလည္မွုလြဲတယ္ဆိုတာက ၁၀ ႀကိမ္ေလာက္ျဖစ္ရင္ နားလည္မွုက မလြဲသင့္ေတာ့ဘူး။ တကယ္ကိုၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုခ်င္တဲ့လူေတြ အတြက္ ဆိုရင္ ေပါ့။ ေနာက္တခ်က္- တိုက္ပြဲေနျဖစ္ေနေသးသေရြ႕ တရားမၽွတမွုဆိုတာ ေပၚေပါက္လာမွာမဟုတ္ဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွုဆိုတာလဲ ရွိေနဦးမွာဘဲ။ အခုလဲၾကည့္ပါလား ျပည္တြင္းကလူေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းမွု မရေသးဘူး။ လယ္ေတြအလကား အသိမ္းခံရတယ္။ အဓမၼလုပ္အားခိုင္းေစေနတာေတြခံေနရေသးတယ္။ ပညာေရးတိုးတက္မွုမရွိဘူး။ က်န္းမာေရးအတြက္အာမခံခ်က္မရွိဘူး။ ဒီလို ၿငိမ္းခ်မ္းမွုမရေသးတဲ့ေနရာကို ဘာေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြကို ပို႔ခ်င္ေနတာလဲ။ နိုင္ငံေရးပါတီေတြ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြဆိုတာကလဲ တတိုင္းလုံးတျပည္လုံးအထိ ေဒါင့္ေစ့ ျမင္နိုင္သိနိုင္တာမွမဟုတ္တာ။ ဒီအေျခအေနဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ အေၿခ အေနလို႔ဆိုနိုင္ၿပီလား။ က်ေနာ့္မ်က္စိထဲမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သၽွမ္းျပည္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းမွုဆိုတာ တစက္မွ မေတြ႕ရေသးပါဘူး။
ေမး။ ။ ၿငိမ္းခ်မ္းမွုမရေသးတာကို လူတိုင္းကသိေနတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ဘာေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြကို ကူညီ ေထာက္ပံ့မွု ျဖတ္ေတာက္တာလဲ။ ဘာေၾကာင့္ေနရပ္ျပန္ပို႔ခ်င္တယ္လို႔ေျပာေနၾကတာလဲ။ အလွူရွင္ေတြဟာ ဒုကၡသည္ေတြအေပၚ စစ္မွန္တဲ့ေစတနာ ရွိတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရလား။ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ အလွူရွင္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ နိုင္ငံသားမဟုတ္ဘူးေလ။ နာရင္ သူတို႔မနာဘူးေလ။ ဒုကၡနဲ႔ရင္ဆိုင္ ရင္သူတို႔ကိုယ္တိုင္မဟုတ္ဘူးေလ။ သူတို႔ကူညီတယ္ဆိုတာက ဘာေၾကာင့္သူတို႔ကူညီတာလဲ။ လူဆိုတာ ကိုယ့္အတြက္အက်ိဳးအျမတ္မရွိရင္ ဘယ္သူမွ ရင္းႏွီးမွု မေပးခ်င္ၾကဘူး။
ဘာလို႔အဲလိုေျပာတာလဲ။ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ သူတို႔ တဖက္က ကူညီေထာက္ပံ့မယ္။ တဖက္ကလည္း နယ္ေၿမ ေဒသအေနအထားေလ့လာရင္း သူတို႔နိုင္ငံက စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ က်ေနာ္တို႔နိုင္ငံထဲလာၿပီး စီးပြားေရး လုပ္မယ္။ က်ေနာ္တို႔နိုင္ငံကပိုက္ဆံေတြ သူတို႔နိုင္ငံကိုသယ္သြားတယ္။ ေနာက္တခု- သူတို႔အခုလို ကူညီ ေနတယ္ဆိုတာ ကမၻာက သိေအာင္ ျပလိုက္တယ္။ မ်က္ႏွာယူတယ္။
သူတို႔ က က်ေနာ္တို႔အေပၚတကယ္ေစတနာရွိရင္ ေရာ့ေငြ။ ေရာ့လူ။ ေရာ့ပညာ ။ ေပးလိုက္႐ုံဘဲ။ အခုက သူတို႔ကိုယ္တိုင္လာတယ္။ ေငြလဲသူတို႔ကိုယ္တိုင္ကိုင္တယ္။ပညာရွင္သူတို႔ပါလာတယ္။ အလုပ္သမား သူတို႔ပါလာတယ္။ ငါတို႔ေပးတာယူ ငါတို႔ခိုင္းတာလုပ္ဆိုတဲ့သေဘာမ်ိဳးေတြ႕ရေတာ့ က်ေနာ္တို႔သၽွမ္းျပည္ သားေတြသိထားသင့္တာက က်ေနာ္တို႔အေပၚ သူတို႔ တကယ္ေစတနာရွိသလား။ သတိထားသင့္ပါတယ္။ ဇာတ္စင္ေနာက္မွာဘာေတြရွိလဲဆိုတာ ျမင္တတ္ေအာင္ၾကည့္ဖို႔ လိုပါတယ္။
ေမး။ ။ ဒီလိုဆိုရင္ သၽွမ္း CBO ကေနၿပီးေတာ့ ဒီဒုကၡသည္ေတြကို ဘယ္လိုကူညီေျဖရွင္းေပးနိုင္မယ္လို႔ ေမၽွာ္လင့္သလဲ။
ေျဖ။ ။က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔လက္တြဲၿပီး ဒုကၡသည္ေတြလိုအပ္တာကို ကူညီေတာင္းဆိုေပးဖို႔။ ဒုကၡသည္ေတြ ဒုကၡထပ္မေရာက္ေအာင္ အတတ္နိုင္ဆုံး ကူညီေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
Shan Community Based Organization ( Shan CBO) တြင္ သၽွမ္းလူထုအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ သၽွမ္းလူ႔အခြင့္အေရးမ႑ိဳင္၊ သၽွမ္းသဘာ၀ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕၊ သၽွမ္းအမ်ိဳးသမီးေရးရာကြန္ယက္၊ သၽွမ္းလူငယ္စြမ္းအား၊ သၽွမ္းလူငယ္ကြန္ယက္ အဖြဲ႕တို႔ ပါဝင္ပါတယ္။
သၽွမ္း-ထိုင္းနယ္စပ္ေတြမွာ သၽွမ္းျပည္သား စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြ အေနမ်ားတဲ့ေနရာေတြကေတာ့ -
၁-ထိုင္းနိုင္ငံ မယ္ေဟာင္ေဆာင္ႏွင့္မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိ ေကာင္းမုံမိန္းစခန္း - ၂၅၀ ဦး
၂-ထိုင္းနိုင္ငံ ပန္မဖႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိ လြယ္တိုင္းလ်ဲန္းစခန္း - ၂၃၀၀ ဦး
၃-ထိုင္းနိုင္ငံ ဝိန္းဟိုင္ၿမိဳ႕ႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိ လြယ္လမ္စခန္း - ၄၀၀ ဦး
၄-ထိုင္းနိုင္ငံ ဖွန္ၿမိဳ႕ႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိ လြယ္ဆမ္ဆစ္စခန္း - ၁၅၀၀ ဦး
၅-ထိုင္းနိုင္ငံ မယ့္ဖွာ့လုံႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိ လြယ္ေကာ္ဝမ္းစခန္း -၂၉၀၀ ဦး
၆- ထိုင္းနိုင္ငံ ဝိန္းဟိုင္ၿမိဳ႕ရွိ ကုန္းေက်ာ္ဒုကၡသည္စခန္း - ၆၂၀ ဦး
စုစုေပါင္း - ၇၉၇၀ ဦး ရွိတယ္လို႔ စာရင္းေဟာင္းေတြအရသိရပါတယ္။
သို႔ေပမယ့္ ကုန္းေက်ာ္ဒုကၡသည္စခန္းမွာေတာ့ တခ်ိဳ႕တဝက္ဟာ ၿမိဳ႕ထဲဆင္းအလုပ္ရွာ၊ တခ်ိဳ႕တဝက္က် ေတာ့ ျပည္တြင္းျပန္သြားၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ တခ်ိဳ႕တဝက္ ေလာက္ဘဲက်န္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အိမ္ေျခလည္း ၁၂၀ ဝန္းက်င္ေလာက္ဘဲက်န္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ေမး။ ။ ဘာေၾကာင့္ ကုန္းေက်ာ္ ဒုကၡသည္စခန္းက ဒုကၡသည္ေတြကို မုံးထားကို မပို႔ဖို႔ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ျပန္ရတာလဲ။
ေျဖ။ ။ နယ္စပ္မွာေနတဲ့ဒုကၡသည္ေတြဟာ ျပည္တြင္းစစ္မီးကိုေရွာင္ေျပးလာတဲ့လူေတြျဖစ္တယ္။ မုံးထားေဒသခံေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ကိုျပည္တြင္းျပန္ပို႔ရင္ ေနာက္တႀကိမ္ ေနာက္တခါ ဒုကၡထပ္ေတြ႕မွာ စိုးလို႔ ပ။ ကေန႔အေျခအေန အရ ျမန္မာျပည္တြင္းက နိုင္ငံေရးအေျခအေနဟာလည္း တည္ၿငိမ္းေအးခ်မ္းတဲ့ အေျခအေန မရွိေသး ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ နိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းမွုရဲ့ေနာက္ဆက္တြဲေတြျဖစ္တဲ့ စီးပြါးေရးေတာင့္ တင္း ခိုင္မာျခင္း လည္း မရွိ၊ လူေနမွုဘ၀ တိုးတက္ျမင့္မားျခင္းလည္းမရွိေသးတာေၾကာင့္ ဒီဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ပို႔ဖို႔ အခ်ိန္မတန္ ေသးဘူးလို႔ က်ေနာ္တို႔ ေျပာဆိုရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ဒီသတင္းစာရွင္းလင္းပြဲက ေျပာဆိုသြားမွုအျပင္ ဘယ္လို တိုက္တြန္းခ်က္ေတြထပ္ေပး ခ်င္သလဲ။
ေျဖ။ ။ ဘာဘဲလုပ္လုပ္ လူထုဘက္က ေနၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔လူထု ဘယ္လိုေကာင္း က်ိဳးခံ စား ရမလဲ။ ဒုကၡသည္ေတြကို ျပည္တြင္းျပန္ပို႔ရင္ နိုင္ငံေရးအေျခအေန ေျပာင္းလဲလာမွာလား။ မပို႔ရင္ေကာ ေျပာင္းလဲမလား။ ဘယ္သူမွအာမခံခ်က္မေပးနိုင္ဘူး။ နိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေနနဲ႔လဲ ဒုကၡသည္ေတြကို ေနရပ္ ျပန္ေနေစခ်င္ရင္ နိုင္ငံေရးအာမခံခ်က္ေပးနိုင္တဲ့အေနအထိ လုပ္ေပးရမွာေပါ့။ အခြင့္အေရးကိုလည္း ေပးရမွာေပါ့။ လယ္သမားတေယာက္ဟာ သူလုပ္ေနတဲ့လယ္ကြက္တကြက္ကိုေတာ့ ပိုင္ဆိုင္သင့္တာေပါ့။ သူ႔မွာ လယ္ကြက္မပိုင္ဘူးဆိုရင္ ေတာထဲသြားရွာစားရမယ္။ ေတာထဲမွာ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြနဲ႔ေတြ႕ရင္ သူတို႔ေတာင္းတာေပးရမယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာထဲမွာ ဗုံးေတြမိုင္းေတြနင္းမိရင္လဲ ကိုယ္ဘဲေသမယ္။ ဒီဟာေတြ အတြက္အာမခံခ်က္ဘယ္သူေပးနိုင္မွာလဲ။ ဝမ္းေရးေတာင္လည္ပတ္လို႔မရဘူးဆိုတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔ခေလး ေတြအတြက္ ဘယ္ကပိုက္ဆံနဲ႔ ပညာေရးဘက္မွာေထာက္ပံ့ေပးမွာလဲ။ သူတို႔ေနထိုင္မေကာင္းလာရင္ ဘယ္ကေဆးနဲ႔ကုမွာလဲ။ ဘယ္ေဆး႐ုံကို တင္ရမလဲ။ ဒီဟာေတြအတြက္ သူတို႔ကိုအာမခံခ်က္ေပးနိုင္ၿပီလား ဆိုတာ စဥ္းစားသင့္တယ္။ တိုက္ပြဲေတြရပ္တန႔္ၿပီဆိုတဲ့ အာမခံခ်က္ေပးနိုင္မွ ဒုကၡသည္ေတြကို ျပည္တြင္း ျပန္ပို႔ေစခ်င္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကမၻာဆီက မ်က္ႏွာရေအာင္၊ စီးပြါးေရးဘက္မွာမ်က္ႏွာသာရ ေအာင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရးမွာ ဒီစစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြကို အစမ္းသပ္ခံသတၱဝါ၊ မ်က္ႏွာျပဖို႔ သက္သက္ အသုံးခ်ခံရတဲ့ဘ၀ မျဖစ္ေစခ်င္ဘူး။ သူတို႔ေတြဟာ လူသားေတြ္ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ေတြဟာ နိုင္ငံသား ေတြ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ မေမ့ေစခ်င္ဘူး။
ေမး။ ။ဒုကၡသည္ေတြေနရပ္ျပန္ေနခြင့္ရဖို႔ နိုင္ငံေရးအေျခအေနဟာ ဘယ္လိုျဖစ္သင့္သလဲ။
ေျဖ။ ။ ဒီကေန႔ဟာဆိုရင္ နိုင္ငံေရးပါတီေတြ မ်ားျပားတယ္။ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြဆိုရင္လဲ မ်ားျပား တယ္။ ဒီအဖြဲ႕ေတြအားလုံးပါဝင္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲကေန လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွုမရွိေစရဘူး ဆိုတဲ့ဥပေဒ ေပၚလာတဲ့အခ်ိန္ဟာ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ အိမ္ျပန္တဲ့အခ်ိန္ဘဲျဖစ္တယ္။ ဒီဟာမေပၚ ေသး ဘဲ ဒုကၡသည္ ေတြကိုအိမ္ျပန္ပို႔လို႔ မေျပာေကာင္းမဆိုေကာင္းတိုက္ပြဲ ေတြျပန္ျဖစ္မယ္ ဆိုရင္ သူတို႔ေတြ ဘယ္မွာေနရမလဲ။ ဒီလိုဘဲ နယ္စပ္ကိုျပန္ေျပးမွာဘဲ။ အေကာင္းဆုံးကေတာ့ အလွူရွင္ ေတြဟာ ဒုကၡသည္ေတြအေပၚ အေထာက္ အပံ့ျဖတ္ၿပီး ေနရပ္ျပန္ခိုင္းတာထက္ အစိုးရကို တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ၿငိမ္း ခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ဖိအားေပးသင့္ တယ္။
ေမး။ ။ ဒုကၡသည္ေတြကို သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ RCSS/SSA ဌာနခ်ဳပ္ မုံးထားမွာသြားေနဖို႔ တရားဝင္ ဆင့္ေခၚစာေရာက္လာၿပီလား။
ေျဖ။ ။တရားဝင္ေျပာလဲရတယ္ တရားမဝင္ေျပာလဲရတယ္။ အပစ္ရပ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးတယ္ ဆိုကတည္းက အစမ္းသြားထားဖို႔ဆိုတာပါလာတဲ့ကိစၥဘဲ။ ဒါေပမယ့္ ေျပာင္းေရႊ႕ဖို႔ဆိုတာ ေနာ္ေဝးက အလွူရွင္ ေတြက ရိကၡာေတြလာေပးတုန္းက စာရင္းကိုပါထပ္ေကာက္သြားၿပီး ဘယ္ေတာ့ေျပာင္းေရႊ႕ရမယ္ဆိုတာ ေျပာမသြားဘူး။ တရားဝင္သည္ျဖစ္ေစ မဝင္သည္ျဖစ္ေစ ဒုကၡသည္ေတြကို ထပ္မံဒုကၡေရာက္ဦးမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မလိုလားဘူး။
ေမး။ ။ အဲလိုဆိုရင္ အခုလိုေျပာင္းဖို႔ေရႊ႕ဖို႔ေျပာတာက ဘယ္အဖြဲ႕လဲ ။
ေျဖ။ ။ ေရႊ႕ပါလို႔ေတာ့ ဘယ္သူမွမေျပာေသးဘူး။ အစမ္းသြားထားဖို႔ေတာ့ ျပင္ဆင္ေနတယ္။ ဘယ္အဖြဲ႕ လဲဆိုေတာ့ ၁- ကေတာ့ အလွူေငြ ရိကၡာေတြေပးေနတဲ့ေနာ္ေဝးနိုင္ငံက တည္ေထာင္ထားတဲ့ Myanmar Peace Support Initiative (MPSI) ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေထာက္ပံ့ေရးအဖြဲ႕ေပါ့။ ဒုကၡသည္ေတြကို သူတို႔က ကူညီေထာက္ပံ့ထားေတာ့ သူတို႔ လုပ္ခ်င္ျဖစ္ခ်င္တဲ့အတိုင္း လုပ္ေပးရေတာ့မယ့္အေျခအေနမွာရွိတယ္။
ေမး။ ။ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက လုပ္ေနတာ တႏွစ္သက္တမ္းရွိသြားၿပီ။ စစ္မွန္တဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျမင္ရလား။
ေျဖ။ ။ဟုတ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္တပ္ဖြဲ႕နဲ႔ အစိုးရရဲ့စစ္တပ္တို႔အပစ္ရပ္ေရး လုပ္လာ ၾကတာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလကတည္းကဘဲ။ ခုခ်ိန္ထိ တိုက္ပြဲက အႀကိမ္ ၃၀ ထက္မနည္းျဖစ္ေနတုန္းဘဲ။ ဒီပုဂၢိဳလ္ေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုတကယ္ျမတ္နိုးတယ္ဆိုရင္ တိုက္ပြဲေတြဆက္ျဖစ္ေနစရာအေၾကာင္းမရွိဘူး။ ျဖစ္ခဲ့တဲ့တိုက္ပြဲကိုျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း ျမန္မာစစ္တပ္ဘက္က က်ဴးလြန္တိုက္ခိုက္လာတဲ့ တိုက္ပြဲေတြ ဘဲျဖစ္ေနတယ္။ အစီအစဥ္ခ်ၿပီးအကြက္က်က်တိုက္ခိုက္ေနတာဘဲလို႔လူေတြက ျမင္ေနၾကတယ္။ သိေနၾက တယ္။ နားလည္မွုလြဲမွားလို႔ ပစ္ခတ္မွုျဖစ္ရတာပါလို႔ခ်ည္း ဆင္ေျခေပးတယ္။ နားလည္မွုလြဲတယ္ဆိုတာက ၁၀ ႀကိမ္ေလာက္ျဖစ္ရင္ နားလည္မွုက မလြဲသင့္ေတာ့ဘူး။ တကယ္ကိုၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုခ်င္တဲ့လူေတြ အတြက္ ဆိုရင္ ေပါ့။ ေနာက္တခ်က္- တိုက္ပြဲေနျဖစ္ေနေသးသေရြ႕ တရားမၽွတမွုဆိုတာ ေပၚေပါက္လာမွာမဟုတ္ဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွုဆိုတာလဲ ရွိေနဦးမွာဘဲ။ အခုလဲၾကည့္ပါလား ျပည္တြင္းကလူေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းမွု မရေသးဘူး။ လယ္ေတြအလကား အသိမ္းခံရတယ္။ အဓမၼလုပ္အားခိုင္းေစေနတာေတြခံေနရေသးတယ္။ ပညာေရးတိုးတက္မွုမရွိဘူး။ က်န္းမာေရးအတြက္အာမခံခ်က္မရွိဘူး။ ဒီလို ၿငိမ္းခ်မ္းမွုမရေသးတဲ့ေနရာကို ဘာေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြကို ပို႔ခ်င္ေနတာလဲ။ နိုင္ငံေရးပါတီေတြ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြဆိုတာကလဲ တတိုင္းလုံးတျပည္လုံးအထိ ေဒါင့္ေစ့ ျမင္နိုင္သိနိုင္တာမွမဟုတ္တာ။ ဒီအေျခအေနဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ အေၿခ အေနလို႔ဆိုနိုင္ၿပီလား။ က်ေနာ့္မ်က္စိထဲမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သၽွမ္းျပည္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းမွုဆိုတာ တစက္မွ မေတြ႕ရေသးပါဘူး။
ေမး။ ။ ၿငိမ္းခ်မ္းမွုမရေသးတာကို လူတိုင္းကသိေနတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ဘာေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြကို ကူညီ ေထာက္ပံ့မွု ျဖတ္ေတာက္တာလဲ။ ဘာေၾကာင့္ေနရပ္ျပန္ပို႔ခ်င္တယ္လို႔ေျပာေနၾကတာလဲ။ အလွူရွင္ေတြဟာ ဒုကၡသည္ေတြအေပၚ စစ္မွန္တဲ့ေစတနာ ရွိတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရလား။ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ အလွူရွင္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ နိုင္ငံသားမဟုတ္ဘူးေလ။ နာရင္ သူတို႔မနာဘူးေလ။ ဒုကၡနဲ႔ရင္ဆိုင္ ရင္သူတို႔ကိုယ္တိုင္မဟုတ္ဘူးေလ။ သူတို႔ကူညီတယ္ဆိုတာက ဘာေၾကာင့္သူတို႔ကူညီတာလဲ။ လူဆိုတာ ကိုယ့္အတြက္အက်ိဳးအျမတ္မရွိရင္ ဘယ္သူမွ ရင္းႏွီးမွု မေပးခ်င္ၾကဘူး။
ဘာလို႔အဲလိုေျပာတာလဲ။ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ သူတို႔ တဖက္က ကူညီေထာက္ပံ့မယ္။ တဖက္ကလည္း နယ္ေၿမ ေဒသအေနအထားေလ့လာရင္း သူတို႔နိုင္ငံက စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ က်ေနာ္တို႔နိုင္ငံထဲလာၿပီး စီးပြားေရး လုပ္မယ္။ က်ေနာ္တို႔နိုင္ငံကပိုက္ဆံေတြ သူတို႔နိုင္ငံကိုသယ္သြားတယ္။ ေနာက္တခု- သူတို႔အခုလို ကူညီ ေနတယ္ဆိုတာ ကမၻာက သိေအာင္ ျပလိုက္တယ္။ မ်က္ႏွာယူတယ္။
သူတို႔ က က်ေနာ္တို႔အေပၚတကယ္ေစတနာရွိရင္ ေရာ့ေငြ။ ေရာ့လူ။ ေရာ့ပညာ ။ ေပးလိုက္႐ုံဘဲ။ အခုက သူတို႔ကိုယ္တိုင္လာတယ္။ ေငြလဲသူတို႔ကိုယ္တိုင္ကိုင္တယ္။ပညာရွင္သူတို႔ပါလာတယ္။ အလုပ္သမား သူတို႔ပါလာတယ္။ ငါတို႔ေပးတာယူ ငါတို႔ခိုင္းတာလုပ္ဆိုတဲ့သေဘာမ်ိဳးေတြ႕ရေတာ့ က်ေနာ္တို႔သၽွမ္းျပည္ သားေတြသိထားသင့္တာက က်ေနာ္တို႔အေပၚ သူတို႔ တကယ္ေစတနာရွိသလား။ သတိထားသင့္ပါတယ္။ ဇာတ္စင္ေနာက္မွာဘာေတြရွိလဲဆိုတာ ျမင္တတ္ေအာင္ၾကည့္ဖို႔ လိုပါတယ္။
ေမး။ ။ ဒီလိုဆိုရင္ သၽွမ္း CBO ကေနၿပီးေတာ့ ဒီဒုကၡသည္ေတြကို ဘယ္လိုကူညီေျဖရွင္းေပးနိုင္မယ္လို႔ ေမၽွာ္လင့္သလဲ။
ေျဖ။ ။က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔လက္တြဲၿပီး ဒုကၡသည္ေတြလိုအပ္တာကို ကူညီေတာင္းဆိုေပးဖို႔။ ဒုကၡသည္ေတြ ဒုကၡထပ္မေရာက္ေအာင္ အတတ္နိုင္ဆုံး ကူညီေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
Shan Community Based Organization ( Shan CBO) တြင္ သၽွမ္းလူထုအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ သၽွမ္းလူ႔အခြင့္အေရးမ႑ိဳင္၊ သၽွမ္းသဘာ၀ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕၊ သၽွမ္းအမ်ိဳးသမီးေရးရာကြန္ယက္၊ သၽွမ္းလူငယ္စြမ္းအား၊ သၽွမ္းလူငယ္ကြန္ယက္ အဖြဲ႕တို႔ ပါဝင္ပါတယ္။
သၽွမ္း-ထိုင္းနယ္စပ္ေတြမွာ သၽွမ္းျပည္သား စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြ အေနမ်ားတဲ့ေနရာေတြကေတာ့ -
၁-ထိုင္းနိုင္ငံ မယ္ေဟာင္ေဆာင္ႏွင့္မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိ ေကာင္းမုံမိန္းစခန္း - ၂၅၀ ဦး
၂-ထိုင္းနိုင္ငံ ပန္မဖႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိ လြယ္တိုင္းလ်ဲန္းစခန္း - ၂၃၀၀ ဦး
၃-ထိုင္းနိုင္ငံ ဝိန္းဟိုင္ၿမိဳ႕ႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိ လြယ္လမ္စခန္း - ၄၀၀ ဦး
၄-ထိုင္းနိုင္ငံ ဖွန္ၿမိဳ႕ႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိ လြယ္ဆမ္ဆစ္စခန္း - ၁၅၀၀ ဦး
၅-ထိုင္းနိုင္ငံ မယ့္ဖွာ့လုံႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိ လြယ္ေကာ္ဝမ္းစခန္း -၂၉၀၀ ဦး
၆- ထိုင္းနိုင္ငံ ဝိန္းဟိုင္ၿမိဳ႕ရွိ ကုန္းေက်ာ္ဒုကၡသည္စခန္း - ၆၂၀ ဦး
စုစုေပါင္း - ၇၉၇၀ ဦး ရွိတယ္လို႔ စာရင္းေဟာင္းေတြအရသိရပါတယ္။
သို႔ေပမယ့္ ကုန္းေက်ာ္ဒုကၡသည္စခန္းမွာေတာ့ တခ်ိဳ႕တဝက္ဟာ ၿမိဳ႕ထဲဆင္းအလုပ္ရွာ၊ တခ်ိဳ႕တဝက္က် ေတာ့ ျပည္တြင္းျပန္သြားၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ တခ်ိဳ႕တဝက္ ေလာက္ဘဲက်န္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အိမ္ေျခလည္း ၁၂၀ ဝန္းက်င္ေလာက္ဘဲက်န္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။